Onderzoeksvragen op het terrein van kinderopvang ... - BredeSchool

4.3 Veldexpertise en onderzoek
De grens tussen veldexpertise en onderzoek is in het kader van buitenschoolse opvang voor zorgkinderen
niet scherp te trekken. Er zijn diverse auteurs die een gedegen inventarisatie hebben gemaakt van
praktijkervaringen en van initiatieven in het veld, en de resultaten overzichtelijk hebben gepresenteerd in
een publicatie. We bespreken deze publicaties in deze paragraaf, in volgorde van verschijnen.
Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) is al sinds 2007 bezig met het project 'Knap lastig!', in opdracht van de
Landelijke Oudervereniging Balans (met financiering van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid). De uitgave 'Tis knap lastig!' is hiervan de neerslag, en is inmiddels verschenen in een
vierde druk (2010). Project en boek richten zich op een pedagogische aanpak van kinderen in de bso die als
'lastig' worden ervaren. Dat lastige gedrag kan 'gewoon lastig gedrag' zijn of probleemgedrag dat
samenhangt met specifieke stoornissen. Vaak hebben de pedagogisch medewerkers wel enige theoretische
kennis over kinderen met dergelijke stoornissen, maar hebben zij behoefte aan praktische adviezen voor
het in de praktijk omgaan met de verschillende soorten 'lastigheid'.
Het boek wil voorzien in deze lacune, en gaat daarbij uit van de vier opvoedingsdoelen uit de Wet
kinderopvang: het bieden van fysieke en emotionele veiligheid; het bevorderen van persoonlijke
competentie van kinderen; het bevorderen van sociale competentie van kinderen; en socialisatie door
overdracht van waarden en normen.
In zeven hoofdstukken staat praktische informatie en advies voor een passende pedagogische aanpak voor
alle kinderen in een groep, met aanpassingen voor de 'lastige' kinderen. Er is daarbij veel aandacht voor het
contact met ouders en met leerkrachten, en de bijlagen bieden extra achtergrondinformatie en
werkmateriaal 21 .
Een onderzoeksverslag dat bij deze veldbevindingen aansluit is dat van Westerbeek, Duijnhouwer, Greven &
Rietveld (2007, vanuit Sardes en CED-Groep). Zij deden een studie naar buitenschoolse opvang voor
kinderen met een beperking, die wij hier 'zorgkinderen' noemen. De auteurs verzamelden op verschillende
manieren informatie: via vragenlijsten aan ouders, beschrijvingen van praktijksituaties, en expertmeetings
met experts uit alle belangrijke geledingen.
Uit het ouderonderzoek blijkt dat de behoefte aan bso voor zorgkinderen groter is dan het aanbod. De
grootste groep ouders wil hun kind het liefst op een 'gewone' bso in de buurt, een andere grote groep
ouders geeft de voorkeur aan gespecialiseerde opvang met personeel dat kennis heeft van de problematiek
waarmee hun kind te kampen heeft. De ouders vinden het belangrijk dat hun kind in de vrije tijd met
andere kinderen kan omgaan en zich sociaal kan ontwikkelen. Een extra reden kan zijn dat bso de belasting
die een zorgkind met zich meebrengt voor een aantal uren per week kan verlichten.
De auteurs schetsen praktijksituaties als goede voorbeelden van bso voor zorgkinderen: een aantal is
uitgebreid en een aantal kort beschreven. Er blijken nog niet zo veel, maar wel navolgenswaardige
voorbeelden te zijn van reguliere bso's die zorgkinderen opnemen. Het gaat dan vaak om een beperkt
aantal van deze kinderen, zodat het functioneren van de groep niet in het gedrang komt. Ook zijn er goede
voorbeelden van speciale bso's met speciaal gekwalificeerd personeel. Een tussenvorm die werd
aangetroffen is de bso-met-een-plus, waar speciale aandacht en begeleiding is voor zorgkinderen door
gekwalificeerd personeel, in kleinere groepen en met meer structuur dan in een bso voor alleen reguliere
kinderen. Ook komt voor dat een bso een reguliere en een speciale groep heeft, en dat er een 'open
deurbeleid' is, zodat kinderen uit de verschillende groepen met elkaar kunnen spelen, maar ook kunnen
terugvallen op hun eigen, veilige groep.
21 Het NJi biedt een opleiding aan tot trainer; zo'n trainer kan vervolgens bso-teams begeleiden Ook zijn er incompany cursussen voor bso-
teams, om te leren werken met het materiaal.
40