[PDF] De arbeidsmarkt van de zorgsector: data en modellen

arbeidsaanbodraming is gebaseerd op de ROA prognose van de instroom in de zorgopleidingen
en een ruwe inschatting van het personeelsverloop en de toeloop van herintreders.
De confrontatie tussen CPB zorgraming en de arbeidsaanbod raming van RegioMarge geeft een
indicatie van de toekomstige knelpunten op de arbeidsmarkt. De confrontatie moet dan wel
gemaakt worden volgens de indeling naar beroepen/opleidingsniveaus. Tekorten en
overschotten per branche zijn zeer misleidend omdat bijvoorbeeld een tekort aan
verpleegkundigen niet verrekend mag worden met een overschot aan agogen.
De berekende tekorten per beroep/opleidingsniveau zijn niet absoluut. Het rekenvoorbeeld van
deze paragraaf laat zien dat met passieve substitutie het berekende tekort aanzienlijk
gereduceerd kan worden. Verder kunnen verbeteringen van specifieke arbeidsvoorwaarden en
arbeidsomstandigheden actieve substitutie bevorderen. Hierdoor zal het arbeidsaanbod
toenemen en de vraag geremd worden. Het tekort wordt kleiner en kan zelfs verdwijnen.
In de praktijk blijken de ramingen van de vacaturegraad met RegioMarge te leiden tot ernstige
overschatting van het feitelijke tekort op de arbeidsmarkt, omdat er geen terugkoppelingsmechanismen
van de arbeidsmarkt in het model zijn opgenomen. Deze mechanismen zijn ook
niet opgenomen in het Zorgmodel van het CPB.
10 Conclusies en een aanbeveling voor onderzoek
10.1 Data
Voor een adequate beschrijving en beoordeling van de situatie op en de ontwikkeling van de
arbeidsmarkt ontbreken op sommige deelgebieden de noodzakelijke data. Werkgelegenheid, en
in mindere mate vacature en werkloosheid data zijn in voldoende mate aanwezig. Ook de
opleidingsstromen van de meeste zorgopleidingen zijn goed gedocumenteerd. Onvoldoende
data zijn er van de omvang, samenstelling en ontwikkeling van uittreders, herintreders en het
verloop van en naar andere sectoren. Voor de meeste arbeidsmarktstromen en de verklarende
variabelen ervan zijn er onvoldoende consistente tijdreeksen om belangrijke onderzoeksvragen
te beantwoorden zoals: Wat is de gevoeligheid van het personeelsverloop en -toeloop, voor
veranderende arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden?
10.2 Modellen
Er zijn twee arbeidsmarktmodellen voor de zorgsector in Nederland: RegioMarge en AMOZ.
70