Projectdefinitie masterplan Slachthuissite - Noordschippersdok - Lobroekdok

Projectdefinitie masterplan Slachthuissite │ Noordschippersdok │Lobroekdok, ambities - doelstellingen
- stap 2: invullen van de vraag met duurzame (onuitputtelijke/hernieuwbare) bronnen
- stap 3: invullen van de vraag door het efficiënt gebruik van eindige bronnen
Energie
De energieambitie voor de nieuwe ontwikkelingen is hoog. Het is immers een veel grotere uitdaging om
deze doelstelling te realiseren in het bestaande, veelal verouderde, gebouwenbestand. Daarom moet de
bijdrage aan de stedelijke doelstellingen zo maximaal mogelijk zijn voor nieuwe ontwikkelingen. Deze visie
werd ook vertaald in recente stedelijke ontwikkelingsprojecten en is ook terug te vinden in de Europese,
gewestelijke en stedelijke regelgeving en stimuleringsbeleid. Het verbruik van fossiele brandstoffen en de
CO2-uitstoot dienen daarom bij zowel de planning, de realisatie als het gebruik van de infrastructuren en
gebouwen tot een minimum beperkt.
Deze ambitie kan vertaald worden op volgende niveaus: de wijk, het gebouw en de gebruikers. Op
wijkniveau komen de mogelijkheden van collectieve systemen in beeld met betrekking tot hernieuwbare
energie en flexibele, toekomstgerichte energiesystemen. Op gebouwniveau wordt gestreefd naar een
maximale reductie van de energievraag rekening houdende met een hoog comfortniveau voor de
gebruikers. De gebruikers worden gestimuleerd en ondersteund in een duurzame levenswijze. Tenslotte
kan nog worden verwezen naar de omgeving waar een nieuwe ontwikkeling interageert en de katalysator
vormt voor verduurzaming van de bestaande omgeving
De wijk
Op de schaal van een wijk is er erg weinig verplichtende wetgeving inzake energie-efficiëntie en gebruik
van hernieuwbare energie. Op gewestelijk niveau bestaat enkel de verplichting tot het uitvoeren van een
haalbaarheidsstudie naar alternatieve energiesystemen. Onder deze alternatieve energiesystemen vallen
ook collectieve warmtesystemen. Met de energie efficiëntie richtlijn verplicht Europa haar lidstaten tot
nationale actieplannen inzake collectieve warmtesystemen. Op stedelijke schaal werden reeds
verschillende initiatieven gestart inzake wijk- en stadsverwarming.
Een wijkverwarming heeft als voordeel dat op één plaats in de wijk op een efficiënte manier warmte wordt
geproduceerd. Een leidingennetwerk brengt de warmte in elke woning. Dit is een uiterst performante, meer
duurzame en vooral flexibere manier om warmte te produceren.
Warmtenetten bieden tal van voordelen in een stedelijke context.
- Ze bieden een grote flexibiliteit in de keuze van energiebronnen die gegarandeerd blijft over een
lange periode.
- Hernieuwbare energie is in een dichte stedelijke ontwikkeling vaak niet beschikbaar voor elke
wooneenheid. Op collectief niveau kunnen zij veel kostenefficiënter worden aangewend.
Bijvoorbeeld bodemenergie (geothermie), energie uit oppervlaktewater, zonthermische energie,
restwarmte uit industrie,…
- Nieuwe, efficiëntere technologieën kunnen eenvoudig toegepast worden en bieden meteen
voordelen voor de hele wijk.
- Indien een deel van de energieopwekking gebeurt door verbranding van biomassa of fossiele
brandstoffen kan dit efficiënter en schoner door schaalvoordelen. Op die manier ontstaat een
gezondere leefomgeving dan in het referentiegeval met individuele gasketels.
- De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van een gaswandketel of een complexe technische
installatie ligt niet meer bij de bewoners en gebruikers van de nieuwe gebouwen worden.
Omwille van al deze redenen wenst de stad Antwerpen dat de mogelijkheid van een warmtenet wordt
onderzocht in deze ontwerpfase. Daarbij moet uitgegaan worden van een minimaal aandeel van 45% aan
hernieuwbare energie in de warmteproductie. Op die manier kan via een aansluiting op het warmtenet
voldaan worden aan de hernieuwbare energieverplichting zoals opgenomen in de EPB-regelgeving ( zie
ook volgende paragraaf).
De site beschikt over enkele belangrijke troeven inzake hernieuwbare energie:
- Aanwezigheid van oppervlaktewater: Lobroekdok en Albertkanaal
103