buradan - Yangın
buradan - Yangın
buradan - Yangın
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TÜYAK BİLDİRİLER KİTABI<br />
2009 PROCEEDINGS BOOK<br />
2<br />
YANGIN/DUMAN DAMPERLERİNİN SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR<br />
M. Remzi ÇELİK<br />
Saven Ltd. Şti.<br />
Özet<br />
Bina teknolojilerinin gelişmesiyle yüksek katlı binalar, yatayda geniş<br />
boyutlu yapılar giderek artmış, bununla birlikte teknolojik tesisat<br />
dalları genişleyerek ortaya çıkan sorunlara getirilen çözümler<br />
çeşitlilik göstermiştir.<br />
Konumuz olan yangın/duman damperleri de çok fonksiyonlu<br />
ve karmaşık altyapıları olan binalarda; kullanım yerine göre,<br />
fonksiyonlarına göre, yangın ve/veya duman kontrolünde<br />
kullanımlarına göre, dayanıklılık ve sızdırmazlık sınıflarına göre<br />
oluşan bu parametreler açısından yangın sırasında duman ve alevin<br />
diğer bölgelere geçişini engellemek üzere doğru seçimi yapmak<br />
için bu bildirimizde yangın/duman damperlerini inceleyeceğiz.<br />
Issues Regarding The Selection of<br />
Fire/Smoke Dampers<br />
With the advancement of building technologies, the number<br />
of high buildings and buildings with high horizontal size has<br />
increased rapidly and together with this, technological installation<br />
branches have proliferated resulting in a wide spectrum of solution<br />
alternatives for emerging problems. Fire/smoke dampers, which<br />
is our main subject, are designed to prevent fire from spreading<br />
to other parts of the building in multi-functional and complex<br />
buildings. In this article, based on various damper parameters such<br />
as, function, usage in fire and/or smoke control, robustness and<br />
level of impermeability class, we will analyze fire/smoke dampers<br />
in order to help users make better choices for preventing smoke<br />
and fire spreading other areas during a potential fire.<br />
1. Giriş<br />
<strong>Yangın</strong>/duman damperlerinde doğru seçimin önemi oldukça<br />
büyüktür. Örneğin, yangın damperinin dinamik veya statik testli<br />
oluşunun seçimi yangın senaryosunun doğru işlemesine önemli<br />
katkıda bulunur. Sızdırmazlık açısından doğru seçilmiş bir damper,<br />
duman kontrolünün sağlıklı olmasını sağlar, can ve mal kaybını<br />
önler. Basınç düşümleri açısından doğru seçilmiş bir yangın/<br />
duman damperi fan enerji kayıplarından tasarruf sağlar. Dayanım<br />
saatleri bina kodlarından belirlenen değerlere uygun olursa duvar,<br />
döşeme, perde beton üzerinde oluşturulan açıklıkların dayanım<br />
sınıfının tekrar kazanılmasını sağlar. Montaj şeklinin önceden<br />
tasarlanmış olması (duvar içi, duvar dışı, kanal üzerinde) inşaat<br />
sırasında kırma ve tamiratları önler, montaj süresini kısaltır ve<br />
maliyetleri düşürür.<br />
TÜYAK 2009<br />
Servomotor kumandalarında motor tipinin doğru belirlenmesi<br />
birçok fayda getirir. Tork doğru seçilir ise kapanmama problemleri<br />
yaşanmaz. 24V / 220V doğru seçilirse yangın paneline uyumsuzluk<br />
yaşanmaz. Açık / kapalı sinyal alınması işletmeciye kolaylık sağlar,<br />
olası sızdırmaların önüne geçilmiş olur.<br />
<strong>Yangın</strong>/duman damperlerinin kademeli ısı dedektörü kontrol<br />
mekanizması, yangına müdahale esnasında müdahale imkânlarını<br />
arttırır. Özellikle ABD’de kullanılan yangın/duman damperleri<br />
NFPA90, UL 555 ve UL 555S güvenlik standartları altında teste<br />
tabi tutulmakta ve büyük boyutlarda çok bölümlü damperler olarak<br />
da kullanılabilmektedir.<br />
<strong>Yangın</strong> damperlerinin kanala bağlantı flanşları ve kesit geçiş<br />
parçaları montajdan önce belirlenmelidir. Aksi halde montaj<br />
zorlukları, montaj için yer bulamama, hava akışında türbülans<br />
ve ses, dolayısıyla basınç düşümleri yaşanmaktadır. Ayrıca<br />
montaj esnasında yangın/duman damperine, motorlara ve elektrik<br />
aksamına kolay ulaşılabilirliği sağlamak da önemlidir. <strong>Yangın</strong><br />
damperi motorunun sağ veya sol tarafta oluşu montaj ve servis<br />
açısından önemlidir. Bahsi geçen tipteki hava/duman kontrolü<br />
cihazlarının elektrik kesildiği takdirde kapalı ya da açık konuma<br />
gelmesi gerekmektedir.<br />
Yukarıda belirtildiği üzere yangın damperlerinin sızdırmazlık sınıfları<br />
test edilirken damper motoru da monte edilmiş durumda olmalıdır<br />
ve bu testler belirli şartlar altında uygulanmaktadır (10m/s hızda,<br />
0,995kpa basınçta vb) Damper kasa ve kanat kalınlıkları önemli<br />
bir kriter iken, yangın damperlerinin işlevselliğini arttıran en önemli<br />
kriterlerden birisi de opsiyonel olarak sunulan özelliklerin doğru<br />
ve ekonomik seçimle kullanılmasıdır. Bu opsiyonların seçimindeki<br />
eksiklik ve hatalar sahadaki çözümlerin maliyetinin artışına sebep<br />
olmaktadır. Damper seçiminde minimum ve maksimum standart<br />
ölçülere dikkat edilmelidir, zira katalog değerleri “UL listed”<br />
özelliğinin geçerli olduğu boyutları da tanımlamaktadır.<br />
2. Damper Testleri / UL<br />
2.1. Tuzlu Suya Dayanıklılık Testi<br />
Bu test duman damperinin agresif ortam koşullarına dayanıklılığı<br />
test edilir.<br />
2.2. Açma-Kapama Testi<br />
<strong>Yangın</strong> damperleri 20.000 kez açma-kapama testine (tam<br />
stroke) tutulmalıdır. Eğer damper oransal debi kontrolü olarak da<br />
kullanılacak ise 100.000 kez (tam stroke) test edilmelidir
Change language