buradan - Yangın

TÜYAK BİLDİRİLER KİTABI
2009 PROCEEDINGS BOOK
Tuncay AKDAĞ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi
İtfaiye Daire Başkanlığı
2
TÜYAK 2009
BİNA KULLANIM SINIFLARINA GÖRE
KAÇIŞ YOLLARINDA ÖZEL DÜZENLEMELER
Özet
Ülkemiz yangından korunma yönetmeliği ve gelişmiş ülkelerdeki
yönetmelikler bina kullanım sınıflarının özelliklerini dikkate alarak,
kaçış yollarıyla ilgili genel düzenlemelerin yapılmasını gerekli
görürken, ilave olarak bazı özel düzenlemeleri de zorunlu hale
getirmişlerdir. Ayrıca bina kullanım sınıflarını dikkate alarak özel
düzenlemelere de müsaade etmişlerdir.
Bina yönetmelikleri birden çok katlı binalarda düşey kaçış yolu
olarak en az iki veya daha fazla merdivenin düzenlenmesinin
gerekliliğinde temel ilke olarak hem fikirdirler. Bununla beraber
belirli şartlar sağlandığında tek korunumlu merdivene yani özel
düzenlemeye müsaade edilmiştir. Hastane bakımevi gibi sağlık
amaçlı yapılarda kullanıcı profilinden kaynaklanan (kullanıcının
yatalak olması, hareketinin kısıtlılığı vb) tahliye zorluğu dikkate
alınarak özel düzenlemelerin yani yatay tahliye alanlarını
oluşturulmasını zorunlu görülmüştür.
Bazı bina kulanım sınıflarında belirli şartlar sağlandığında, bina
yönetmeliklerinin gerekli gördüğü en az iki veya daha fazla
merdivenin düzenlenmesi esası hafifletmiş ve tek korunumlu
merdivene müsaade edilmiştir. Bu şartların değerlendirmesinde
her ülkenin yönetmelikleri benzer etkenleri dikkate almakla
beraber farklı yönetmelikler farklı etkenleri de dikkate almışlardır.
Bu tür bina kullanım sınıflarında yönetmeliklerin belirlediği şartlar
sağlandığında en az iki veya daha fazla merdiven şartının
hafifletilmesi özellikle küçük parsellerde ve bitişik nizam adalarda
yapılacak binaların tasarımını kolaylaştıracaktır.
SPECIAL EXIT ARRANGEMENTS BASED ON BUILDING
USAGE CLASSES
Abstract
The fire protection legislation and the relevant legislation in
developed countries, require arrangements regarding exit paths, by
taking into account the building construction classes. Additionally,
they also make some special arrangements mandatory. Also,
they have allowed for other types of special arrangements taking
into account the building usage classifications. Building bylaws
basically agree that, in multi storey buildings, there should be at
least two or more stairs designed as vertical exits. Also, stairs
with single protection , i.e. a special arrangement is allowed with
the condition that certain prerequisites are met. Also in medical
buildings, special arrangements, i.e. horizontal evacuation
areas are mandatory taking into account the special evacuation
requirements of the dweller population in those buildings (such as
patients being bedridden, or having limited mobility).
The rule of having at least two or more stairs as required by the
building bylaws, has been smoothened for cases when certain
conditions are met in certain building usage classes, and stairs
with single protection have been allowed. While assessing these
conditions, bylaws in every country have taken into account some
common factors, different bylaws have taken into account different
factors as well. For such building classes, smoothing the rule of
having at least two or more stairs when the conditions set by the
bylaws are met, would make it easier to design buildings on small
parcels and adjacent blocks.
1. Giriş
Binaların tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı safhalarında
çıkabilecek yangınların oluşmaması veya en aza indirilmesi veya
binalarda oluşacak yangınlarda, can ve mal güvenliği açısından,
yangının yol açabileceği tehlikeleri en aza indirebilmek için
gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de yangından korunma
yönetmeliği oluşturulmuştur.
Bina yönetmelikleri (veya yangın-kodları) yangınla ilgili düzenlemeler
yaparken can güvenliğini sağlamayı ve can kaybını en aza indirmeği
öncelikli ilke olarak kabul etmişlerdir.
Yapılarda oluşacak yangınlarda, yangının yol açabileceği ısı,
duman, zehirleyici gaz, boğucu gaz ve panik gibi tehlikelerden
binada bulunanları korumak, yangın ortamından ve binadan
güvenli bir şekilde tahliyelerini sağlamak amacıyla bina
yönetmelikleri binalarda kaçış yollarının düzenlenmesini zorunlu
hale getirmişlerdir.
Kaçış yolları düzenlemeleri yapılırken tahliyenin türü (eş zamanlı
veya kademeli olması) ve tahliyenin yönü (düşey doğrultuda veya
yatay doğrultuda olması) önem kazanmaktadır.
Tahliyenin türü ve yönü, bina kullanıcılarının özellikleri ve bina
kullanım sınıfları esas alınarak belirlenir. Bu esaslar;
w Kullanıcı yükü yoğunluğu
w Bina yerleşim planı ve çevreye aşinalık veya yabancı olma
w Kullanıcı yükü profili (çocuk, genç, yaşlı, sağlıklı, hasta, özürlü
veya karışık)
w Binayı normal mesai saatlerinde veya uyuma saatlerinde
kullanma