buradan - Yangın
buradan - Yangın
buradan - Yangın
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yangın merdivenleri, tesisat şaftları, pompa dairesi, su deposu,<br />
yangın bölmeleri, yangın kesiciler, yangına dayanıklı dolgu<br />
malzemeleri ve duman tahliye bacaları sayılabilir. Aktif sistemler<br />
ise, yangın dolapları, sprinkler sistemi, gazlı söndürme sistemi,<br />
duman tahliye sistemi, merdiven basınçlandırması, algılama ve<br />
uyarı sistemleri gibi sistemlerdir. Pasif sistemler tamamıyla mimari<br />
tasarıma etki eden hususlardır. Özellikle kaçış yolları ve yangın<br />
merdivenleri yapının tasarımını tamamen değiştirebilmektedir.<br />
Binanın pasif yangın önlemlerinin doğru şekilde planlanması<br />
sayesinde, mekanik sistemlere olan ihtiyaç çok azalacaktır; bu<br />
da yapı maliyetinin düşmesine ve ileride yaşanabilecek yangın<br />
olayları karşısında can ve mal kayıplarının minimize edilmesini<br />
sağlayacaktır. Ne yazık ki, bunu her zaman sağlamak mümkün<br />
olmamaktadır; bazen proje sahibinin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi<br />
için, yangın güvenliği ikinci plana itilmektedir. Unutulmaması<br />
gereken nokta, pasif yangın güvenlik önlemlerinin yapıya getirdiği<br />
maliyetin insan hayatının değeri ile karşılaştırılamayacağıdır.<br />
Bir yapının fonksiyonel olması kadar güvenli olması da gerekir. Özellikle<br />
topluma açık yapılarda güvenlik, birinci planda gelmelidir. Kaçış yolları<br />
için ayrılan alanlar insanların panik ve yangınlarda kurtuluş alanlarıdır.<br />
Kaçış koridorları ve yangın merdivenleri amaca hizmet edecek özellikte<br />
olmalıdır. Ayrıca yangının ilerlemesinin en önemli sebeplerinden biri<br />
olan mekanik shaftların ve elektrik shaftlarının, yangının ilerlemesini<br />
önleyecek şekilde tasarlanması çok önemlidir.<br />
2. Binalarda Bölümlendirme (<strong>Yangın</strong> Zonları)<br />
Bina içinde yangını hapsetmek ve yayılmasını geçicide olsa<br />
durdurmak için tüm önlemleri almamız gerekmektedir.<br />
<strong>Yangın</strong>ı belli bölgelerde hapsetmek için bina içinde belli zonlar<br />
(yangın zonları) oluşturulmalıdır. Bu zonlarda tüm bina boşlukları<br />
yangını belli sürelerde durdurmak ve yangın ile savaşacak kişilere<br />
zaman kazandırmak için özel olarak imal edilen <strong>Yangın</strong> Geciktirici<br />
Malzemeler ile doldurulmalıdır.<br />
Bina içindeki yangın zonlarında yangını geciktirmek için binanın<br />
mimari yapısına bağlı olarak birbirine destek olan birçok farklı<br />
malzeme kullanılmalıdır. Örneğin <strong>Yangın</strong> Duvarı, <strong>Yangın</strong> Kapıları<br />
bunlardan bazılarıdır.<br />
2.1. Düşey iç Bölmeler ve <strong>Yangın</strong> Duvarları<br />
Düşey iç bölmeler ve bitişik nizam yapıların yangın duvarları, yangına<br />
en az 90 dakika dayanıklı olarak projelendirilmeli, bölme aralıkları<br />
40 metreyi aşmamalıdır. Bölmeler deliksiz ve boşluksuz olmalıdır.<br />
Bölmelerde kapı ve sabit ışık penceresi gibi boşluklardan kaçınmak<br />
mümkün değilse, bunlar da en az bölme yangın mukavemetinin yarı<br />
süresi kadar yangına dayanıklı ve kesici özellik taşımalıdır.<br />
Su, elektrik, ısıtma, havalandırma ve benzeri tesisatın yangın<br />
bölmesinden geçmesi durumunda, bölmede yangın mukavemetini<br />
azaltmayacak ve denenmiş uygun detaylar kullanılmalıdır. İç yangın<br />
bölmeleri ile bitişik nizam binalar arasındaki yangın duvarları, kagir<br />
ve en az bir tuğla kalınlığında, iki yüzü sıvalı dolu tuğla duvara<br />
eşdeğer yalıtımda yapılmalıdır.<br />
Topluma açık binalar ile yüksek yapılarda yangın anında otomatik<br />
kapanan veya geceleri kapatılan sürme bölmeler veya koridor<br />
damperleri kullanılabilir.<br />
BİLDİRİLER KİTABI TÜYAK<br />
PROCEEDINGS BOOK 2009<br />
2.2. Yatay Bölmeler, Döşemeler<br />
En çok 2 katlı konutlar dışında, bütün döşemeler yangına en az 60<br />
dakika dayanımlı ve yangın kesici nitelikte, her durumda bodrum<br />
tavanı yangına en az 90 dakika dayanımlı olmalıdır. <strong>Yangın</strong>a en<br />
az 120 dakika mukavemet gösteren ve alevlerin geçebileceği<br />
boşlukları bulunmayan her döşeme bir yatay yangın bölmesi<br />
olarak kullanılabilir. Ayrık nizamda müstakil konutlar dışında yanıcı<br />
malzemeden asma tavanlar kullanılmamalıdır.<br />
2.3. Cepheler<br />
Cepheler, düşey dış yangın bölmeleri niteliğindedir. Cephe dış<br />
kaplamasının, özel durumların dışında, yanmaz malzemeden<br />
olması esastır. Kapı, pencere ve benzeri cephe boşlukları<br />
arasında, aynı bir iç hacme ait değillerse en az 100 cm yatay dolu<br />
yüzey bulunmalıdır. Bu dolu yüzeylerin, bir düşey yangın bölmesi<br />
veya duvarı olması durumunda, bina dışına en az 40 cm taşan<br />
düşey yanmaz nervürlerle pekiştirilmesi tercih edilmelidir Konut<br />
olarak kullanılan yapılar bu uygulamanın dışında bırakılabilir.<br />
<strong>Yangın</strong>a en az 30 dakika dayanıklı özel pencereler kullanılmadığı<br />
takdirde, cephede en az 50 cm çıkıntılı yatay alev itici nervürler<br />
düzenlenmelidir.<br />
2.4. Çatılar<br />
Çatıların oturdukları döşemeler yatay yangın bölmesi niteliğinde<br />
olmalıdır. Bitişik nizam yapılarda, çatılarda çatı örtüsü olarak yanıcı<br />
malzeme kullanılmamalıdır. Düşey yangın bölmeleri ve yangın<br />
duvarları çatı düzlemini en az 60 cm aşacak şekilde yapılmalıdır.<br />
3. Tesisatların <strong>Yangın</strong> İzolasyonu<br />
Yapılarda yangının ilerleyebilmesi için bir sürü alınması gereken<br />
önlem olduğu aşikardır fakat ne yazık ki günümüzde üzerinde fazla<br />
durulmayan bir konu olan shaft izolasyonu, çok çeşitli tehlikeleri<br />
içinde barındıran bir konu olarak önemini korumaktadır. Özellikle<br />
elektrik tesisatının ilerlediği dikey shaftlar, bir yangın anında<br />
adeta bir baca görevi görmekte ve yangının çok hızlı bir şekilde<br />
ilerlemesine imkan vermektedir. Mekanik ve elektrik tesisatlarının<br />
yangın bölmelerinde geçtiği açıklıkların, mutlaka sonrasında<br />
yangına dayanıklı harç, yastık, panel ya da köpük ile kapatılması<br />
gerekmektedir. Mekanik ve elektrik shaftlarının özelliklerine göre<br />
kullanılması gereken malzemelerde değişiklik göstermektedir.<br />
3.1 Elektrik Tesisatlarında <strong>Yangın</strong> İzolasyonu<br />
Bir bina içinde veya geniş bir alana yayılan komplekslerde yangına<br />
en hassas bölgelerden birisi Elektrik Şaftlarıdır. Zira yangının bina<br />
içinde çok hızlı bir şekilde yayılmasına neden olan yerlerin başında<br />
elektrik ve mekanik şaftlar gelmektedir. Elektrik şaftları bina içine bir<br />
örümcek ağı gibi yayılmış olan elektrik kuvvetli akım ve zayıf akım<br />
kablolarını dar bir alan içinde muhafaza etmektedir. Aynı zamanda<br />
elektrik şaftları mimari yapısı nedeni ile bina içlerinde galeriler<br />
oluşturmakta ve doğal baca görevi de görmektedir. Bu nedenle<br />
bina içinde herhangi bir bölgede çıkan yangın elektrik şaftlarında<br />
çok hızlı bir şekilde ilerleyerek bina içinde farklı bölgelere atlayabilir,<br />
yayılabilir.<br />
Ayrıca elektrik kablolarında çeşitli nedenlerden dolayı yangın<br />
çıkma riski de çok fazladır. Bu amaç için kullanılan kablolarda<br />
TÜYAK 2009<br />
3
Change language