buradan - Yangın

w Tepki süresi (hızlı, normal veya yavaş)
w Yangın yükü (düşük, orta ve yüksek)
olarak ifade edilebilir.
Kaçış yolları düzenlenirken bina kullanım sınıflarına göre öncelikle
dikkate alınması gereken temel esaslar aşağıdaki Çizelge 1’de
verilmiştir.
Çizelge 1. Bina kullanım sınıfları ve kullanıcı özellikleri
Bina kullanım sınıfları K(U) Ç.A. H.K. K.Y. T
Konutlar x - - - -
Konaklama amaçlı bina x x - - -
Büro binaları - - - x -
Eğlence yerleri - x - x -
Huzurevi, Hastane x - x x -
Eğitim tesisleri - - - x -
Alış veriş Merkezleri - x - x -
Endüstriyel
Orta Tehlike 3 ve
üzeri
- - - - x
Orta Tehlike 1 ve 2 - - - - -
Otoparklar - - - -
Depolar
X = Tahliye zorluğu
Ç.A. = Çevreye aşinalık
K(U) = Konaklama (uyuma)
T = Tepki
H.K. = Harekât kabiliyeti
K.Y. = Kullanıcı yükü
Yüksek tehlike - - - - x
Orta tehlike - - - - -
Düşük tehlike - - - - -
Yangından korunma yönetmelikleri bina kullanım sınıflarının bu
özelliklerini dikkate alarak kaçış yollarıyla ilgili genel düzenlemelerin
yapılması ve ilave olarak da bazı özel düzenlemelerin yapılmasını
gerekli görmüşlerdir. Ayrıca bina kullanım sınıflarını dikkate alarak
özel düzenlemelere de müsaade etmişlerdir.
2. Tek Korunumlu Merdiven Düzenleme Esasları
Yangından korunma yönetmelikleri birden çok katlı binalarda düşey
kaçış yolu olarak en az iki veya daha fazla korunmuş merdivenin
düzenlenmesinin gerekliliğinde temel ilke olarak hem fikirdirler.
Bununla beraber belirli şartlar sağlandığında tek korunumlu
merdivene yani özel düzenlemeye müsaade etmişlerdir. Bu belirli
şartları sağlamakta dört ana etken dikkate alınmıştır. Bu etkenlerin
yanında farklı yönetmelikler farklı etkenleri de dikkate almışlardır.
Bu dört ana etken;
w Bir kattaki yolcu yükü,
w Kat sayısı,
w Kaçış uzaklığı ve
w Kullanıcıların karakteristiği (çocuk, genç, yaşlı, sağlıklı, hasta,
özürlü, çevreye alışkanlık vb) şeklinde sıralanabilir.
Yangından korunma yönetmelikleri bir kattaki kullanıcı yükünü
ortalama 50 kişiyle sınırlandırılmıştır. Konaklama ve sağlık amaçlı
binalarda tek korunumlu merdivene müsaade edilirken kullanıcı
yükü biraz daha kısıtlı sayıda tutulmuştur.
BİLDİRİLER KİTABI TÜYAK
PROCEEDINGS BOOK 2009
Kat sayısı ve bina yüksekliği konusunda bazı yangından
korunma yönetmelikleri kat sayısını, bazıları da bina yüksekliğini
esas almışlardır. Binaların Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelikte ise bina yüksekliğinin yanı sıra yapı yüksekliği de
dikkate alınmıştır. Bina yüksekliği sınırlaması genelde itfaiyenin
olaya müdahale etme ve kurtarma imkânları dikkate alınarak
yapılmıştır. Bu yönetmeliklere göre tek korunumlu merdivene
müsaade edilen bina kullanım sınıflarında kat sayısı 3 ila 7 kat
aralığında değişmektedir.
Kaçış uzaklığı konutlar ve konaklama amaçlı binalarda daire
kapısı ve otel odası kapısından diğer bina kullanım sınıflarında ise
bir mekân içindeki durulabilen en uzak noktadan kaçış merdiveni/
kapısına kadar almak zorunda olduğu yürüme yolu olarak ölçülür.
Yangından korunma yönetmelikleri kaçış uzaklığı olarak kapıdan
ölçümlerde 4.5-15m, yağmurlama sistemi varsa 15-20m, mekân
içinden ölçümlerde 15m yağmurlama sistemi varsa 25-30m
aralığında değişen değerleri bina korunum düzeyine göre kabul
etmektedirler.
Tek korunumlu merdiven düzenlemesinde kullanıcıların karakteristiği
dikkate alınırken her özellik farklı kodlarda farklı şekilde
değerlendirilmiştir.
Bazı gelişmiş ülkelerin yangından korunma yönetmeliklerinde
bina kullanım sınıflarına göre tek korunumlu merdivene izin verme
şartları aşağıdaki Tablo-1 de özetlenmiştir.
Bu ülkelerin yangından korunma yönetmelikleri ve yangın
kodlarında bina kullanım sınıflarına göre tek korunumlu merdivene
müsaade edilen binalarda bir kattaki kullanıcı yükü ve kat sayısı
arasındaki ilişkiyi gösteren grafiksel gösterimi aşağıda verilmiştir.
Konutlarda Özel Düzenlemeler
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te tek
kullanıma hizmet veren bodrum dahil dört katı geçmeyen konut
binalarında ve yapı yüksekliği 21.50 metre’yi geçmeyen konut
binalarında kaçışların normal merdivenlerle sağlanmasına
TÜYAK 2009
3