buradan - Yangın

More documents

Recommendations

Info

TÜYAK BİLDİRİLER KİTABI 2009 PROCEEDINGS BOOK Doç. Dr. Figen BEYHAN Karadeniz Teknik Üniversitesi Özet Çağımızın getirisi olan büyük ve karmaşık yapılar başta olmak üzere, yangın riskine karşı can ve mal güvenliğinin sağlanması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Bu anlamda mimarlara büyük sorumluluklar düşmekte ve etkin bir çözüm için binaların mimari tasarımı aşamasından itibaren yangın güvenlik önlemlerinin, birer tasarım bağlamı olarak mimari kararlarının içerisinde yer alması gerekmektedir. Ancak çok değişkenli birçok parametrenin değerlendirilmesi ile zaten karmaşık olan tasarım sürecinde yangın güvenlik önlemleri tam anlamıyla uygulanamamaktadır. Bu sorun bağlamında binalarda yangın güvenliğinin sağlanmasında mimarlara düşen sorumlulukların ortaya konulabilmesi amacıyla bu çalışmaya gerek duyulmuştur. Çalışma kapsamında binalar için yangın riski ve bina yangınlarının özellikleri açıklandıktan sonra, geçmiş yangın örneklerinin irdelenmesi ile yapılan hatalar ortaya konulmuştur. Sonraki aşamada, bir binada yeterli yangın güvenlik önlemlerini saptayabilmek için risk değerlendirme süreci tanımlanmış, işlevsel farklılıkların analizi, kaçış yollarının planlanması, duman kontrolünün sağlanması ve atrium alanlarının değerlendirilmesi açıklanmıştır. Effects Of Architecture Decisions to Provide Fire Safety In Buildings Abstract Today, mainly with the large and complex buildings, the need for providing safety for our lives and properties against the fire risk has become inevitable. In this context, architectures have great responsibilities, and for an effective solution to take place fire safety precautions must be placed firmly among the architectural decisions as a design element even from the beginning of the architectural design. However, due to the existence of various parameters in the process of design, design process becomes much more complex, and that is why fire safety precautions are not properly taken. This study was made in order to examine responsibilities of architects for providing fire safety in buildings. In this study, first of all, they have been explaned fire risk for builings and characteristics of fire events in builings. Then the flaws are displayed by method of analyzing the past fire incidents. In the later step, process of risk assessment has been defined to determine effective fire safety precautions for a building and have been described analysis of functional differencies, planning the escape routes, providing of smoke control and evaluating of atrium spaces. Giriş Mimarlık çok yönlü bir meslektir ve faaliyet alanından dolayı doğrudan, insanların yaşamlarını etkilemektedir. İnsana hizmet veren ve yaşam döngüsü içerisindeki aktivitelerin en sağlıklı biçimde 2 TÜYAK 2009 BİNALARDA YANGIN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA MİMARİ KARARLARIN ETKİSİ yürüyebilmesi amacıyla özel mekânlar tasarlayan mimarların, insan gereksinimlerini çok iyi saptamaları ve tasarım ölçütlerini buna göre değerlendirerek uygulamaya koymaları zorunludur. Güvenlik ise en temel ihtiyaçlardan biridir. Özellikle karmaşık yapıların arttığı günümüzde çok sayıda insana hizmet veren binalarda, güvenli yapı tasarımı yaklaşımı temel hedeflerden biri olmak durumundadır. Yapı yapmak, yeterli teknik bilgi donanımını ve sanatsal yaratıcılık yeteneğini bir arada barındırması gereken bir zincirdir. Ve halkalardan hiç birinin zayıf olmamasını gerektirir. Böylece ayakları zemine sağlam basan ve her türlü ihtiyaca konforlu bir şekilde yanıt verebilen sanatsal yapıların yükselmesi mümkün olabilir. Bu nedenle yapılarda yangın güvenliğinin sağlanması gereği ve bilinci, mimarlık disiplini ile kolaylıkla bütünleşebilecek bir hale getirilmelidir. Bu amaç doğrultusunda dünyada yapılan ve mimari kararları doğrudan etkileyen yangın güvenliği çalışmaları ve proje uygulamaları incelenerek, ülkemizdeki yönetmelik ve uygulamalarla karşılaştırılmalıdır. Ülkemiz koşulları içerisinde uygulamaya geçebilecek ve kişileri kısıtlamaktan çok, farklı çözüm önerileri üretmeye yönlendirebilecek tarzda yaklaşımların literatüre kazandırılması gerekmektedir. Özellikle kalabalık insan topluluklarına hizmet veren bina tiplerinde konunun derinlemesine irdelenmesi zorunludur. Kalabalık insan gruplarını aynı anda, aynı yerde toplayan kamusal alanlar ya da binalar, düğün salonları, alışveriş merkezleri, sergi-konser-toplantı salonları gibi, gerçekleşebilecek bir yangın olayında çok ciddi boyutta can ve mal kaybına neden olabileceği için, yangın olaylarının felakete dönüşmemesi amacıyla güvenlik önlemlerinin son derece önemsenmesini gerektirmektedirler. Tasarımcılara bu gibi tasarımlarda boyutlandırma, detaylandırma, malzeme seçimi ve uygulama alanlarında yol gösterebilecek örnek çözüm önerilerinin ve teknik bilginin sunulması, uygulamacı mimarların konuya bakış açısını değiştirecek ve pratiğe dökmede isteklerini artıracaktır. Binaların tasarımı oldukça karmaşık bir süreçtir ve önceden düşünülerek çözüme kavuşturulması gereken birçok etken söz konusudur. Bu süreç birçok verinin değerlendirilmesini, bağlamların göz önünde bulundurulmasını ve var olan yapı teknolojisinin olanakları içerisinde en uygun seçimleri yapabilmeyi gerektirmektedir. Sonuç ürüne, yani binaya ulaşırken seçimlerin egemen olduğu bu süreçte öncelik insana dair ihtiyaçların karşılanmasına verilmelidir; çünkü binaların gerçekleştirilme sürecinde yer alan profesyoneller tarafından insanlar için yaşanabilir mekânlar ve binalar vaat edilmektedir. Güvenlik ise insanların en temel ihtiyaçlarından biridir. Seçmeci bir yaklaşım ile ulaşılan sonuç ürün-bina farklı geometrilere, boyutlara, örgütlenmelere, düzenlenişlere ve konstrüksiyonlara sahip olarak gerçeğe aktarılır. Her tercih kendi özelliklerini ve
tabii ki risklerini beraberinde getirir. Bunlara iç mekan örgütlenme seçimleri, bitiş yüzeylerinin malzemeleri ve işlevsel gereklilikten kaynaklanan pek çok donatı ve obje eklendiğinde yangınla ilişkili olan yük her tercihle binadan binaya, mekandan mekana değişiklik gösterir. Bu seçimler sürecinde alınacak kararların insanlardan yana olması ise kaçınılmazdır. Ancak etkili yangın korunumu ve can güvenliği stratejilerini sağlayacak tasarım çözümlerini ortaya koyarken binaların asıl işlevlerini, bina kullanıcılarının bina içerisindeki dolaşım haklarını, binanın mimari bütünlüğünü, tasarımcının ve kullanıcıların estetik kaygılarını vs. dikkate almak gerekmektedir. Özellikle yönetmelik maddelerinin getirmiş olduğu zorlayıcı hükümler, tasarım süreci içerisinde zaman zaman mimari kaygılar ile çatışmalara yol açabilmektedir. Binalar İçin Yangın Riski ve Bina Yangınlarının Özellikleri Ne zaman bir yangın olayı gerçekleşse toplum, medya, ilgili kuruluşlar ve hükümet tarafından büyük bir tepki ortaya konur ve tekrar böyle bir olayın gerçekleşmesine engel olmak adına önemli bir zaman ve para harcanır. Ama bu tepki çabuk unutulur ve sürekliliğe dönüşerek kesin bir çözüme ulaşma sürecini başlatmaz. Son yıllarda ülkemizde gündeme gelen ve yönetmelik olarak yürürlüğe giren binaların yangından korunmasına dair kaygılar ve çözüm önerileri, ne yazık ki hala mimari tasarım aşamasında hak ettiği önemi ve yeri alamamıştır. Bir zorunluluk olarak tüm tasarım aşamasının en sonunda ele alınan güvenlik önlemleri ise etkin bir işleyişten yoksun olarak hayata geçirilmektedir. Binalardaki yangınlar genellikle mobilyalarla tefriş edilmiş ya da malzemelerin depolandığı özel ve belirli bölgelerde başlar. İlk tutuşma olur ve ardından çeşitli adımlarla yangın devam eder. Yangının ilk başlangıç aşamasında bina kullanıcıları yangın ve duman etkisinden dolayı yaralanma ya da can kaybını önlemek için derhal binadan uzaklaştırılmalıdır. 52 °C gibi bir sıcaklık değeri yanan binadan insanların boşaltılmasını engelleyen sınır değerdir ve 5 ila 11 dakika gibi kısa bir süre içerisinde bu değer aşılabilmektedir. Bina strüktürleri için ise temel tehlike genellikle 700 °C- 900 °C sıcaklıklara ulaşılan yangının tamamıyla gelişme aşamasında ortaya çıkar. Bu sıcaklıklarda tutuşabilir olan ya da olmayan hiçbir yapı malzemesi güvenli değildir. Binaların yangın riski açısından değerlendirilmesinde binaların yangın yükleri, tutuşabilir malzemelerin türleri ve bir yangın olayında yakıt görevi gören malzemelerin mekân içerisindeki dağılımları büyük önem taşımaktadır. Yangının büyümesi, şiddeti, süresi ve yangın yan ürünlerinin miktarı ile türleri, özetle bir yangın olayının felakete dönüşüp dönüşmemesi bu etkenlerle yakından ilgilidir. Yangın riskinin gerçekleşmesi durumunda sonuçlarını zarar sınıflarına göre değerlendirmek mümkündür (Tablo 1). Bir binadaki yangın tehlikesini belirleyici etkenlerden biri binanın işlevidir. Bunun dışında binanın yüksekliği ve boyutları da risk tanımlamasında önemli diğer etkenlerdendir. İşlevsel açıdan farklı kullanıcıların bulunduğu binaların farklı risk seviyelerine sahip olması ve ona göre değerlendirilmesi ise ayrı bir zorunluluktur. Hedef kitlelere bağlı olarak strüktürel yangın güvenlik önlemlerinin alınması gerekmektedir. Kişisel can güvenliğinin yüksek olduğu bir bina, düşük yangın yükü sınıfında yer alsa bile bazı mekânlarında BİLDİRİLER KİTABI TÜYAK PROCEEDINGS BOOK 2009 Tablo 1. Yangın riskini zarar sınıflarına göre değerlendirmek 1. Can Güvenliği Riski 2. Mal Kaybı 3. Üretim Kaybı-İş Kesintisi 4. Çevresel Zarar 5. Diğer Riske maruz kalacak insan sayısı ile ifade edilebilir Zarar sınıflandırması ekipman ve bina zararı yüzdesi ya da doğrudan parasal değerlerle tanımlanabilir. Sınıflandırma işyerinin kapalı kaldığı gün sayısı, üretim kaybı yüzdesi(%) ya da doğrudan parasal değerlerle ifade edilebilir. Toksik hava emisyonları, toprak-su kirlilik seviyeleri (yangın yan ürünlerinden ve söndürme işlemlerinden dolayı) ile seçilen parasal eşitliklerle nitelendirilebilir. Yasal sorumluluklar, yönetmelik cezaları, şirket imajı, müşteri kaybı; seçilen göstergeye bağlı olarak kullanılan parasal ya da % ifadelerle tanımlanabilir. farklı yangın güvenlik önlemlerini gerektirebilir. Çökme durumu söz konusu olmadan binanın yangın şiddeti karşısında ayakta durması ne kadar önemliyse yangın bölücülerde bu durumlarda o kadar önemlidir. İşleve bağlı olarak hizmet verilecek olan hedef kitleler-insan grupları bir binanın kendi içerisinde bir başka binaymış gibi bölümlerkompartımanlar gerektirirler. Bu yüzden, eğer bir bina yangın dayanım standartlarına uygun bir şekilde bölmelere ayrılmışsa her biri kullanımına bağlı olarak ayrı ayrı değerlendirilirler. Hizmet verecekleri işleve yönelik insan grupları kapsamında işlevsel olarak ayrılırlar. Bir binada farklı hedef kitlelerine hizmet veren birçok bölme bulunabilir. Bazı koşullarda farklı bölümlerde farklı yangın güvenlik seviyeleri için önlemlerin alınmasında bu avantajlı bir durum yaratabilir. Özellikle büyük ve karmaşık yapılar için bu büyük önem taşımaktadır. Binalarda Yangın Güvenliğinin Sağlanması Binalarda yangın güvenliğinin sağlanmasında mimari kararların önemi büyüktür. Mimari tasarım sürecinin ilk aşamalarından itibaren yangın güvenlik önlemlerinin birer tasarım bağlamı ve değişkeni olarak dikkate alınması zorunludur. Olası herhangi bir yangın olayında tasarımcıların sahip olması gereken temel kaygılar şöyle sıralanabilir: 1. Bina kullanıcılarının güvenliği, 2. En kısa ve güvenilir yoldan binadaki insanların boşaltılması, 3. Yangına kolay müdahale olanaklarının sağlanması ve itfaiye ekiplerinin güvenliği, 4. Mal kaybının en aza indirilmesi. Yangınla mücadelede mimari tasarımın büyük etkisi vardır. Aynı anda birçok işlevi bir arada bulundurabilen günümüz yapıları içerdiği yapı ve tefrişat malzemeleri ile tesisat sistemleri gereği yangın riskinin gerçekleşmesi, ardından da büyüyüp gelişmesi açısından zayıf durumdadır. Bu anlamda yangının başlaması veya gelişim ve yayılma süreçlerinin geciktirilmesi anlamında mimarlara önemli sorumluluklar düşmektedir. Özellikle riskin tamamen ortadan kaldırılabilmesi söz konusu olmadığı kabul edildiğine, binalarda bulunan insanların can güvenliğini sağlamak amaçlı alınacak önlemlerin büyük çoğunluğu mimari kararların ürünüdür. Günümüz mimarisinin vazgeçilmezi haline gelen büyük ve karmaşık bina tasarımlarında ise can güvenliğinin sağlanmasına dair önlemlerin uygulamaya geçmesi temel koşuldur. Ancak bu tip yapılar için yangına güvenli yapı tasarımı yaklaşımı anlamında yetkin örneklerin fazla olmayışı ve zaten yeterince hâkim olunamadığı için yönetmelik maddelerinin uygulamaya aktarılmasında güçlüklerin yaşanması TÜYAK 2009 3
Page 2 and 3:
TÜYAK BİLDİRİLER KİTABI 2009 P
Page 4 and 5:
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19: TÜYAK BİLDİRİLER KİTABI 2009 P
Page 22 and 23: and use alternative extinction mate
Page 24 and 25: 4. Büyük Çaplı Pişirme Yağı
Page 26 and 27: sistemine basacak şekilde dizayn e
Page 48 and 49: So apart from the impact on our liv
Page 50 and 51: 0 sec : Ignition Figure 10. Startin
Page 52 and 53: Figure 20. Removal of in-rack sprin
Page 54 and 55: To keep sprinkler protection releva
Page 62 and 63: Detection Sensors Radar has emerged
Page 102 and 103: yangın tehlikesi açısından sın
Page 108 and 109: insanların binadan güvenli bir ş
Page 110 and 111: c- Dönüş noktalarında : Tahliye
Page 112 and 113: Çalışma Modu Seçimi Acil aydın
Page 114 and 115: Endüstriyel Elektronik konularınd
Page 116 and 117: B. Düşey iç bölmeler: Yangına
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
from the growing fire moves the str
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
2- “d” Aleve karşı dayanıkl
Page 144 and 145:
elgesi ile belgelendirilmektedir. C
Page 146 and 147:
w Ülkemizde vinilin uygulanması k
Page 148 and 149:
özellikleri sıklıkla değişen p
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
yaratmaktadır. Büyük maddi kayb
Page 166 and 167:
azında yapılan örnek çalışmal
Page 168 and 169:
maruz kalacağı yüzeyler Tablo 2
Page 170 and 171:
edilebilir çözümler”e göre da
Page 172 and 173:
Kısa Özgeçmiş Yüksek Mimar Sed
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
w Tepki süresi (hızlı, normal ve
Page 180 and 181:
NFPA 101 Life Safety Code 2006 Edit
Page 182 and 183:
Bir kattaki kullanıcı sayısını
Page 184 and 185:
düşük parlama dereceli diğer ha
Page 186 and 187:
sağlanır. Sıkıştırılmış ga
Page 188 and 189:
ve fan yuvasının içinde demir bu
Page 190 and 191:
[12] Işıkel, Korhan, “Endüstri
Page 192 and 193:
anahtarının üstü gibi bir yerde
show all

buradan - Yangın

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?