buradan - Yangın
buradan - Yangın
buradan - Yangın
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TÜYAK BİLDİRİLER KİTABI<br />
2009 PROCEEDINGS BOOK<br />
Gelişme sürdükçe ve elektrik malzemeleri üreten firmaların rekabeti<br />
artıkça kullanılan cihazların maliyeti düşürülmekte, soğutma için<br />
gerekli boşluk azaltılmakta ve çalışma ısıları yükseltilmektedir.<br />
Yüksek çalışma ısıları, çevre kirliliği, yüksek çevre sıcaklığı ve<br />
kötü yapılmış bağlantıların yarattığı fazladan ısınma bir araya<br />
gelince, her çeşit elektriksel sistemde oldukça ciddi yangınlar<br />
meydana gelebilmektedir. Bunun için kuruluş aşamasında<br />
tesisin iyi projelendirilmesi, tesisin büyümesi sırasında elektrik<br />
alt yapısının da iyileştirilmesi ve periyodik bakımlarının yapılarak<br />
doğabilecek daha büyük maliyetli hasarların önüne geçilmesi en<br />
nihai sonuçtur.<br />
5.2. Cihazların Seçimi<br />
Elektriksel donanım, aşırı yükleme sebebiyle çevreyi tehdit edecek<br />
aşırı sıcaklıklar yaratmayacak tipten yeterli kapasitede seçilmeli<br />
ve uygun şekilde yerleştirilmelidir. Aksi halde, maksimum yük<br />
şartlarında ortaya çıkacak aşırı ısılar ve yetersiz, kötü yerleştirme<br />
bağlantıları sebebiyle yangınlara yol açabilecek elektrik arızaları<br />
ortaya çıkabilir.<br />
5.3. Sistem Tasarımı<br />
Tasarımcılar, ek olarak kablo ve makine parçaları üzerindeki<br />
yalıtım maddelerinin doğrudan yanıcı olmadıkları durumlarda da<br />
enerji dağıtım sistemini dikkatle düzenlemelidirler. Bazı maddeler,<br />
küçük genlikli bir elektrik arkının ortaya çıkmasından bir süre sonra<br />
alev alır ve bu ark ortadan kaldırıldıktan sonra da yanmaya devam<br />
eder. Deneylerle belirlendiğine göre, bazı maddeler için 1300V<br />
geriliminde 5A akım, yaklaşık 5 sn. içinde yanmanın başlamasına<br />
sebep olmaktadır. Sigorta, devre kesiciler gibi koruyucu donanımın<br />
arızalı devrenin beslenmesini hızla kesebildiği durumlarda yanmaya<br />
yol açacak sıcaklıklara pek ulaşılmaz. Koruyucu donanımdaki<br />
arızalar veya tasarım eksiklikleri sebebiyle gerilimin kesilmesi<br />
gecikirse, birçok yalıtım maddesi yanabilir. Bu durum özellikle,<br />
toprak kaçaklarının giderilmesi için karmaşık röle sistemlerinin<br />
kullanıldığı büyük sınaî işletmelerde söz konusudur.<br />
6. Endüstride Artık Kontrolü<br />
Yanıcı veya radyoaktif kimyasal maddelerden, akışkan ve buhardan<br />
oluşan istenmeyen artıkların güvenle yok edilmesi birçok sorunlar<br />
çıkarır. Artıkların yok edilmesinde uygun yöntemler kullanılmazsa,<br />
insan hayatı tehlikeye girer, ayrıca yangın ve patlamalar ortaya<br />
çıkabilir. Artıklardan güvenle kurtulabilmek, ancak bu maddelerin<br />
bütün fiziksel, kimyasal ve yangınla ilgili özelliklerinin bilinmesine<br />
bağlıdır.<br />
6.1. Artık Maddelerin Tehlikeleri<br />
Artıklar arasında, çevrede çok az tehlike yarattığını bildiğimiz<br />
bazı maddeler bile, bazen temizlenmeleri sırasında, hatta<br />
temizlendikten çok sonraları dahi önemli rizikolar oluşturabilirler.<br />
Bazen, birden fazla tehlikeye sahip maddeler söz konusu iken,<br />
daha önemsiz görünen tehlikeleri gözden kaçabilir. Farklı artıkların<br />
karışması sonucu bilinmeyen ve beklenmeyen kimyasal veya<br />
fiziksel bileşimler ortaya çıkabilir.<br />
6.2. Artıkları Yok Etme Yönteminin Seçilmesi<br />
Artıklar, toplandıktan sonra bunlardan nasıl kurtulmak gerektiği<br />
önemli bir sorundur. Hava kirliliği sebebiyle, gün geçtikçe çöp<br />
yakma fırınları uygulamadan kaldırılmaktadır. Özel rizikoları<br />
olmayan, sıradan katı artık maddelerin yok edilmesi için sıkıştırıcılar<br />
8<br />
TÜYAK 2009<br />
kullanılarak boyutları belirlendikten sonra maddelerin boş alanlara<br />
atılması, gömülmesi vs. gittikçe daha fazla yaygınlaşmaktadır. Bu<br />
sıkıştırma makinelerinin de cinslerine göre yangına karşı önlemler<br />
almak gerekir.<br />
7. Sonuç<br />
Deneyler göstermiştir ki, önemli taşıyıcı bantlar, özellikle kapalı tipte<br />
iseler, otomatik sprinkler sistemi veya su püskürtme sistemleriyle<br />
korunmaları iyidir. Sprinkler sistemi devreye girdiğinde konveyörü<br />
durduracak kontroller bulunmalıdır. Konveyörün bütün bölümlerine<br />
ulaşılabilmesi için su hortumlar da bulunmalıdır. Bu hortumlar, sprinkler<br />
borularından veya musluklardan çekilebilir ve 2’’ çaplı hortumlar<br />
yeterli korunma sağlarlar. Sıkıştırılmış maddelerin yoğunlukları<br />
çok değişiktir ve yanarlarsa çok miktarda duman çıkarabilirler. Bu<br />
sebeple sıkıştırılmış çöp balyalarının binalar içinde muhafazası uygun<br />
değildir. Sıkıştırma bölümü, B sınıfına uygun yangın duvarları içinde<br />
bulunmalıdır, tavan da aynı şekilde yangına dayanıklı olmalıdır. Ayrıca<br />
bu bölümlerde otomatik sprinkler sistemi de bulunmalıdır.<br />
Endüstri tesislerinde belli başlı birçok yangın riskleri vardır.<br />
Parlayıcı veya yanıcı akışkanlar, sınaî gazlar, sınaî taşıma ve iletme<br />
sistemleri, Sanayi sistemlerindeki elektriksel kısımlar, pnömatik<br />
sistemler belli başlılarıdır. Bunlara ayrıca sınaî atık kontrolünün<br />
iyi yapılmamasını da ilave edebiliriz. Bu çalışmada parlayıcı<br />
akışkanlar kısmında risk özellikleri, depolanması, iletim ve dağıtım,<br />
parlayıcı veya yanıcı akışkanlarda yangın sistemleri, zararın kontrol<br />
altına alınması üzerinde de durulmuştur. Sınaî gazlar konusunda<br />
çeşitliliği, depolanması, nakliye, dağıtım, boru düzenlemeleri<br />
ve sınaî gazlarda yangın önleme ve söndürmeden kısaca<br />
bahsedilmiştir. Sınaî taşıyıcı arabalar, konveyör sistemlerinde<br />
başlıca yangın sebepleri ve çözüm önerileri getirilmiştir. Sanayi<br />
tesislerindeki elektriksel bölümlerde yangına karşı cihazların seçimi<br />
ve sistem analizi yapılmıştır. Sonuç olarak; sanayi tesislerinde<br />
artık kontrolü, bu maddelerin tehlikeleri açısından önemlidir.<br />
Artıkların yok edilmesi şekillerinin seçimi yangın risklerini önleme<br />
çaresidir. Konunun amacı; son zamanlarda Sanayi tesislerindeki<br />
yangınların artışı ve risk faktörleri sebepleriyle; bu mevzu üzerinde<br />
yoğunlaşmanın gereğini ortadadır.<br />
8. Kaynaklar<br />
[1] www.yanginsondurme.com, 01.07.2009.<br />
[2] Akyüz, Necdet, “İş Güvenliği”, 1980, İstanbul.<br />
[3] Özkılıç, Özlem, “Büyük Endüstriyel Kazaları Önleme<br />
Çalışmalarında Kritik Sistemlerin Tespiti Ve Risk<br />
Değerlendirme Yaklaşım Ve Yöntemleri”, 5. Uluslararası İş<br />
Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, 2 -3 Kasım 2008, Ankara.<br />
[4] Gençyılmaz, İshak, “İki Buçuk Tonluk Çatallı Elektrikli Araç<br />
Servis Lifti Çizim Ve Tasarımı”, Gazi Üniversitesi, FBE, 1996<br />
[5] Özer, Muzaffer, “Endüstriyel <strong>Yangın</strong> Tehlikeleri ve Güvenlik<br />
Tedbirleri”, Özer Yayınları, İstanbul 1985.<br />
[6] TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, “İşçi<br />
Sağlığı-İş Güvenliği Sorunları ve Çözüm Yolları”, Mayıs 1991.<br />
<strong>Yangın</strong> ve Güvenlik Dergisi, Sayı:33, Eylül-Ekim 1997.<br />
[7] İtfaiye 110 Dergisi, Sayı:20, Ocak-Şubat 1999.<br />
[8] <strong>Yangın</strong> ve Güvenlik Dergisi, Sayı:33, Eylül-Ekim 1997.<br />
[9] İtfaiye 110 Dergisi, Sayı:17, Temmuz-Ağustos 1998.<br />
[10] Türkiye Denizcilik İşletmeleri Eğitim Yayınları, “<strong>Yangın</strong>la<br />
Mücadele”, Yayın No:4, 1987.<br />
[11] Avcı, Adnan, “İş Yerlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği<br />
Mevzuatı”, Alfa Basım Dağıtım, İstanbul, 2004.
Change language