buradan - Yangın

CO 2 gazının kritik basıncı 31ºC olup, bu sıcaklığın üzerinde gaz
halinde bulunmaktadır. Gazın ısısı 65 ºC ulaşması halinden basınç
250 bar olur, ancak aşırı basınç emniyet valf inin açılma basıncı
190 bar olacaktır.
Karbondioksit gazının olumlu özellikleri şöyledir:
w Kapalı ortamlarda hızlı etki yaparak söndürür
w Elektrik akımı açısından yalıtkan özelliğe sahip ancak seyyar
söndürücülerde yaklaşma mesafelerine uyulmalıdır. (1000v
altında – 1m ;1000v üzeri 5m)
w Diğer söndürme gazlarına göre daha ucuzdur.
w Doldurma işlemi daha kolaydır, itici bir gaz ile basınçlandırma
gerekmez.
w Temiz bir söndürücü maddedir. Tahriş ve pas etkisi düşüktür.
Karbondioksit gazının olumsuz özellikleri şöyledir:
w Yüksek yoğunlukta boğucu özelliğine dikkat edilmelidir.
w Kritik sıcaklığı nedeniyle sıcak ortamlarda tüp basıncı artarak
emniyet valfinden tahliye olur.
w -78 ºC derece boşalan gazın temas ettiği canlı yüzeylerde soğuk
yanıklara neden olur.
w Tüplerin yüksek basınçlı olması nedeniyle diğer seyyar
söndürücülere nazaran daha ağırdır.
w Açık alanlarda yoğunluğu hızla düşmesi neticesinden yangın
üzerinde etkisi zayıflar.
4.4 Halon Alternatifi Gaz İçeren Seyyar
Yangın Söndürme Cihazları
Söndürücü Madde
Sürekli basınçlı yangın söndürme cihazı
Halon 1211 gazının yasaklanması ve özel müsaade edilen alanlar
dışında seyyar yangın söndürücülerinde kullanımı durdurulmuştur.
Yerine üretilen ve alternatif olarak bildirilen gazların kullanımı
yeterince kabul görmemiştir. Tüm alternatiflerin müsaade edilen
sınırlı kullanım süreleri bulunması, sektörün ve tüketicilerin çevreye
olan duyarlılığı nedeniyle ülkemizdeki kullanımı da çok yaygın
olmamıştır. AB ülkelerin birçoğunda ise üretilmemektedir. İhtiyaç
olan alanlarda CO 2 gazı ve de-mineralize su ihtiva eden seyyar
söndürücüler tercih edilmektedir.
Seyyar söndürücülerde Halon-1211 kullanımı durması ile
ülkemizde NAF-PIII ve NAF-PIV, Halotron-1 FE-36 gibi alternatifler
ilk aşamada benimsenmesine rağmen, uzun vadede tercih
edilmemiştir. Bu tür alternatiflerin kaynağının kesin belli olmaması,
ayrıca yangın deneylerinde iyi performans sağlamaması ve
fiyatlarının da belirli bir düzeyde kalmaması tüketiciler tarafından
BİLDİRİLER KİTABI TÜYAK
PROCEEDINGS BOOK 2009
şüphe ile karşılanmıştır. Üreticiler açısından da bakıldığında ise,
bu gazların kullanılanımı söz konusu olan seyyar söndürücülerin
bazı ekipmanların da değişiklikler ve ekstra maliyetlere neden
olmuştur ve tercihte alt seviyede kalmıştır.
TS 862-7 EN3-7 standartlarının 4.1.1 maddesinde belirtilen hususa
dikkat çekilmiştir ve “Halonlarının kullanımı ile ilgili European
Council Regulation 2037/2000 göz önünde bulundurulmalıdır”
ifadesi yer almaktadır
5. Seyyar Yangın Söndürücülerin Yerleşimi
Yangınlarla mücadelede, seyyar yangın söndürücülerin ihtiyaç
alanlarında yerleşimini belirleyen standart TS ISO-11602-1 olup,
henüz TSE tarafından yayınlanmamıştır. Bu nedenle Türkiye
Yangından Korunma Yönetmeliği- 2007 Md. 99 esas alınması
halinde düzenleme buna göre yapılmalıdır.
“ Taşınabilir söndürme cihazları
MADDE 99- (1) Taşınabilir söndürme cihazları tipi ve sayısı,
mekânlarda var olan durum ve risklere göre belirlenir. Buna göre;
a) A sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle çok
maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu,
b) B sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru
kimyevi tozlu, karbondioksitli veya köpüklü,
c) C sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru
kimyevi tozlu veya karbondioksitli,
ç) D sınıfı yangın çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru
metal tozlu,
söndürme cihazları bulundurulur. Hastanelerde, huzur evlerinde,
ana okullarında ve benzeri yerlerde sulu veya temiz gazlı söndürme
cihazlarının tercih edilmesi gerekir.
(2) Düşük tehlike sınıfında her 500 m², orta tehlike ve yüksek
tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak
üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri
gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir.
(3) Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri
yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması
mecburidir.
(4) Söndürme cihazları dışarıya doğru, geçiş boşluklarının
yakınına ve dengeli dağıtılarak, görülebilecek şekilde
işaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere, yangın
dolaplarının içine veya yakınına yerleştirilir. Söndürme
cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur. Söndürme
cihazlarının, kapı arkasında, yangın dolapları hariç kapalı
dolaplarda ve derin duvar girintilerinde bulundurulmaması
ve ısıtma cihazlarının üstüne veya yakınına konulmaması
gerekir. Ancak, herhangi bir sebeple söndürme cihazlarının
doğrudan görünmesini engelleyen yerlere konulması halinde,
yerlerinin uygun fosforlu işaretler ile gösterilmesi şarttır.
(5) Taşınabilir söndürme cihazlarında söndürücünün duvara
bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek
şekilde yerleştirilir ve 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif
olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi
aşmayacak şekilde montaj yapılır.
(6) Arabalı yangın söndürme cihazlarının TS EN 1866 ve diğer
taşınabilir yangın söndürme cihazlarının TS 862- EN 3 kalite
belgeli olması şarttır.
(7) Yangın söndürme cihazlarının periyodik kontrolü ve bakımı TS
ISO 11602-2 standardına göre yapılır. Söndürme cihazlarının
bakımını yapan üreticinin veya servis firmalarının dolum ve
TÜYAK 2009
5