Tanenlerin fotometrin miktar tayini - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...

Alkaloitler primer (RNH2), sekonder (R2NH), tersiyer (R3N) veya
kuaterner (R4H) + amonyum bazı şeklinde bulunmasına karşın bitkide
genellikle tersiyer amonyum bazı şeklinde bulunur. Azotun bağ şekli ve
komşu grupların etkisi bir bileşiğin bazikliğini tayin etmektedir. Aromatik
halkadaki N, zayıf bazik özellik gösterir. Asidamidler de zayıf bazik veya
asit reaksiyon gösterir.
Alkaloitlerin biyosentezinde antranilik asit, glisin, sistein, metionin,
glutaminik asit, asparaginik asit, prolin, ornitin, lisin, histidin, triptofan,
fenilalanin, tirosin ve dopa gibi amino asitler rol oynamaktadır. Bunun
yanında asetat bakiyesi, aktif hemiterpenler veya monoterpenler de
katılabilir. Halka kapanması karbonil grubunun amin grubu ile schiftbazının
teşkili, amid bağı teşkili, aldol kondensasyonu, mannich kondensasyonu,
aldehit-amonyak teşkili, oksidatif bağlanma, kinoid
sisteme katılma ve dekarbokalasyonla olmaktadır.
Alkaloitler bitkide organik asitlerle (asetik asit, oksalik asit, laktik asit, tartarik
asit, malik asit, sitrik asit, kelidonik asit, fumarik asit, veratrik asit ve
mekonik asit gibi) suda çözünebilen tuz şeklinde bulunur. Bazı alkaloitler
tanenlere bağlıdır. Serbest bazlar, kloroform, eter gibi lipofilik organik
solvanlarda çözünürler. Alkaloit baz ve tuzlarının farklı çözünürlüğü
sebebiyle bitki ekstresindeki diğer bileşiklerden ayırma ve temizleme
işleminde istifade edilir. Alkaloitler genellikle renksiz, optikçe aktif ve kristalize
maddelerdir. Sadece koniin, nikotin ve spartein gibi oksijensiz
alkaloitler sıvıdır. Berberin ve kelidonin gibi alkaloitler ise koyu sarı
renklidir. Kinin, striknin gibi birçok alkaloit ise acı lezzetlidir. Alkaloitler
civa, bizmut veya platin gibi ağir metallerle kompleks tuz teşkil eder. Bu
komplekslerden alkaloitlerin teşhisinde yararlanılır.
Alkaloit taşıyan drogların teşhisinde dragendorff, mayer, iyodoplatinat,
pikrik asit, reinecke tuzu, fosfomolibdik asit gibi çöktürme reaktifleri
kullanılır. Alkaloitlerin tanıma reaksiyonları için spesifik reaksiyonlar da
vardır, en önemli reaksiyonlar ise şunlardır; marquis reaksiyonu (morfin),
talleokin reaksiyonu (kına kına alkaloitleri), vitali-morin reaksiyonu
(tropan alkaloidleri) ve van urk reaksiyonu (Secale alkaloitleri).
142