tc süleyman demđrel ünđversđtesđ sosyal bđlđmler enstđtüsü ...

13
satın almaya yeterli ekonomik güçleri olmasa bile o mallara sahip olma arzusu
duyacaklardır. Bu açıdan tüketim sadece gereksinim duyduğumuz malların satın
alınması değil artan oranda arzulara dayanan bir olgu halini almaya başlamıştır.
Tüketim ve arzular arasındaki ilişki malların gösterge ve semboller kullanılarak
tüketicilere satılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Satın aldığımız giysiler, belli bir tarzda
mobilyalar ve aksesuarlar vasıtasıyla belli bir kişilik kalıbına girme arzusundan
ekonomik durgunluk dönemlerinde bile vazgeçilmemektedir. Arzular belki bir
dönem ikinci plana itilebilir bir anlamda bastırılabilir ama kişinin refah düzeyindeki
artışla beraber arzular ön plana çıkacaktır. 24
Ekonomik ve sosyal gelişmeler sonucunda temel gereksinimlerimiz
tanımlamasına giren ürünler değişmektedir, dün gereksinim duymadığımız ürünler
çamaşır ve bulaşık makinesi, cep telefonu, DVD, LCD ekran televizyon gibi
gereksinim halini alabilir. Ekonomik ve sosyal sistemin devamlı yeni gereksinimler
yarattığını söyleyebiliriz, bu yeni gereksinimlerimiz
“sahte gereksinimler” yada
yaratılan gereksinimler olarak tanımlanmaktadır. 25
1.1.1.1.3. Haz Duyma Tatmin Olma
Đnsanlar bazı durumlarda yaptıkları bir faaliyetten diğerlerine göre daha fazla
tatmin olma ve haz almak isterler. Kendini gösterme, çok istenen bir şeyi elde etme
veya bir başkasına yardım etme gibi durumlarda kişi arzularını hızlı ve önüne
geçilemeyecek şekilde gerçekleştirebilir. Bireyin arzu ve istekleri tatmin olma ve haz
duyma haline gelebilir ve kişi bu duygularını karşılamak için harekete geçer. Belli bir
sınıra kadar arzu ve istekler kabul edilebilir ve gerçekleştirilebilir fakat kişi kısa
süreli haz duyma için uyuşturucu kullanır, kendini ispat etmeye yönelik uygunsuz
ilişkilere girer, tatmin olmak için kabul edilemeyecek giysiler giyerek hazcı tüketim
davranışlarına yönelirse kabul alanlarını zorlar. Genellikle insanlar normal kabul
edilebilir tüketim faaliyetleri karşılanan gereksinime göre maddi yada manevi olarak
tatmin sağlamakla birlikte tatmin ve haz duygularının etkisi ile tüketime de
yönelmektedirler. Haz alma güdüsü ile tüketimi hayatın anlamı olarak algılamaya
başlayan insan toplum değerlerinin korunması ve sağlıklı ilişkiler kurmak açısından
24 BOCOCK, a.g.e., s.13-15.
25 ZORLU, a.g.e., s.68.