tc süleyman demđrel ünđversđtesđ sosyal bđlđmler enstđtüsü ...

78
gerçekleştirilen birçok klinik yönlü çalışmanın geçerliliği ve sertliğine ilişkin
eleştirilere maruz kalmaları ve çalışmaların uzun dönemli katkılarının sınırlı olması
nedeniyle tematik olarak ilişkili ama daha kavramsal olarak hedonik tüketim ürün
sembolizmi ile ilişkilendirilmiştir. Hedonik tüketim kavramının teorik altyapısının
oluşturulmasında davranış bilimlerinden; kültür üretim sistemi ile Becker 1973,
Hirsch 1972; felsefe içerisinde estetik; psikoloji içerisinde fantezi imaj, günlük düşler
çalışmaları ile Singer 1966, Swanson 1978 gibi farklı uzmanlaşmış alt alanlardan
yararlanılmıştır. Levy 1959,1964; Hirchman ve Holbrook 1981,1982 yıllarındaki
çalışmalarında sembolik tüketimin hedonik deneyimle olan ilişkisi ele alınmıştır.
Hirschman ve Holbrook hedonik tüketimin, ürün deneyiminin heyecanlandırıcı,
fantezi ve çoklu duyusal yönlerine ilişkin tüketici davranışları görünümünü
gösterdiğini belirtmiştir. 179
2.2.1.1. Hedonik Gereksinimler
Đnsanlar yaşamlarını devam ettirmek için gerekli olan belirli elementlerin
(hava, su, yiyecek, barınma gibi) gereksinimiyle beraber doğarlar. Đnsanın doğuştan
olmayan başka gereksinimleri da vardır. Belirli bir kültürün üyesi olma, statü, güç ve
bağlı olma gibi gereksinimler yanında hazcı (hedonik) gereksinimler vardır. Hazcı
(hedonik) gereksinimler kişisel ve deneyimseldir; tüketici bir ürüne, heyecan,
kendine güveni ya da fantezi gereksinimi karşılamak için belki dünyevi ya da sıradan
yaşam bakış açısından kaçmak için satın alabilir. Tabi ki tüketiciler birçok fayda
çeşidini sağladığı için bir ürünü satın almaya motive olabilirler. Örneğin; bir vizon
palto tanımladığı lüks imaj yüzünden satın alınabildiği gibi soğuk kışa rağmen sıcak
tuttuğu için de alınabilir. 180
179 HĐRSCHMAN, Elizabeth C. Ve Morris B. Holbrook, a.g.m.,s. 92-93.
180 SOLOMON, a.g.e. ,s.123.