tc süleyman demđrel ünđversđtesđ sosyal bđlđmler enstđtüsü ...

27
imajlara bağlı olarak kültür ile tüketim zaman zaman yer değiştirmiş ve sonucunda
tüketimin sahip olmadığı ve kültürle etkileşiminin bir sonucu olmayan tüketim
kültürü kavramı geniş çevrelerce kabul görmüştür. 53
Mike Featherstone günümüz toplumunun anlaşılması açısından tüketim
kültürü kavramıyla; ürünler dünyasının ve bunların yapılanma ilkelerinin merkezi
bir yer işgal ettiğini vurgulamaktadır. Featherstone’a göre, maddi ürünler sadece
faydalar olarak değil, aynı zamanda “iletişim vasıtaları " olarak kültürel ürünlerin
iktisadı üzerinde, hayat tarzları, kültürel ürünler ve metalar alanı içerisinde işleyen
arz, talep, sermaye birikimi, rekabet ve tekelleşme gibi piyasa ilkelerine
odaklanmaktadır. 54
Baudrillard’a göre tüketim kültürü tüm değerlerin aşırı
değerlendiği, sanatın gerçeklik karşısında zafer kazandığı postmodern bir kültürdür. 55
Mike Featherstone tüketim kültürünü üç farklı bakış açısıyla ele almaktadır.
Đlk bakış açısıyla, malların üretiminin genişlemesi sonucu maddi kültürün tüketim
malları, alışveriş ve tüketim alanları şeklinde çok miktarda birikmesi ile tüketim
kültürü desteklenmiştir. Đkinci bakış açısı ürünlerin insanlar tarafından toplumsal
bağlar ya da farklılıklar yaratmak amacıyla kullanılması üzerinde durur. Üçüncü
yaklaşım, tüketicinin kültürel hayalinde ve özel tüketim alanlarında memnuniyetle
karşılanan tüketimin, duygusal hazlarının, rüyalarının ve arzularının çeşitli şekillerde
doğrudan bedensel tahrik ve estetik hazlar yaratması üzerine yoğunlaşır. Bu
yaklaşımlardan yola çıkarak diyebiliriz ki tüketim deneyimlerinden kaynaklanan
hazlar ve arzular, duygusal ve estetik doyumlar, özellikle Batı toplumlarında
ürünlerin kullanım faydalarından çok onlara atfedilen anlamlar doğrultusunda aşırı
arz edilmesi, kültürel başıboşluk ve toplumsal sınıflandırmaların bozulması tüketim
kültürünün gelişimine yardımcı olmuştur. 56
Tüketici satın aldığı yani birçok seçenek arasından tercih ettiği mallar
vasıtasıyla içinde yer aldığı toplumun kültürünü dışa vurur. Alışveriş yapan ev
hanımının satın aldığı malların bir kısmı baba için, bir kısmı çocuklar için, bir kısmı
da eve gelecek olan konukları ağırlamak içindir. Eve gelen konukları evin hangi
53 TOPÇUOĞLU, a.g.e., s.161.
54 FEATHERSTONE, a.g.e., s. 144.
55 FEATHERSTONE, a.g.e., s. 145.
56 FEATHERSTONE, a.g.e., s. 36.