tc süleyman demđrel ünđversđtesđ sosyal bđlđmler enstđtüsü ...

49
1.2.2.1.4. Veblen Modeli
Veblen’e göre insan içinde yaşadığı grubun normlarına ve kültür
standartlarına uygun hareket eden bir varlıktır. Đnsanın gereksinim ve istekleri de
içinde yer aldığı bu grup ve kültür tarafından belirlenmektedir. Veblen zengin üst
kesimin boş zaman etkinliklerini, yaşam tarzlarını ve satın alma davranışlarını
inceleyerek gösteriş için lüks tüketim yaptıkları sonucuna ulaşmıştır. 116
Tüketim olayı derin sosyo-kültürel işaretlere sahip olduğu ve basit ekonomik
terimlerle bakılmaması gereken bir gerçektir ve mallar sadece sağladıkları gerçek
tatmin için değil işaret ve semboller olarak öneme sahiptirler. Veblen, endüstri
toplumlarında malların nasıl meydana getirildiği değil nasıl anlam kazandıklarını
anlamanın gerektiğini vurgulamıştır. 117
1.2.2.2.Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörlerle Đlgili Kuram ve Modeller
Đnsanlar neden bir ürünü satın alırken diğerini tercih etmez, bu soruyu
tutundurmadan ürün geliştirmeye kadar farklı pazarlama stratejileri nedeniyle
olduğunu söyleyebiliriz fakat temelde tüketici davranışlarını, tüketici davranışlarını
etkileyen faktörleri ve satın alma karar sürecini anlamamız gerekir. 118 Tüketici
davranışlarını farklı birçok faktörün etkisiyle şekillenmektedir. Bu faktörleri kültürel
faktörler, sosyal faktörler, kişisel faktörler ve psikolojik faktörler olarak
sıralayabiliriz.
1.2.2.2.1.Kültürel Faktörler
Kültürel faktörler tüketicinin satın alma kararlarında oldukça etkilidir. Bu
faktörler şunlardır; kültür, alt kültür ve sosyal sınıflar. Kültürel faktörler günlük
hayatımızda önemli bir yer tutmaktadır. Ürün ve hizmetlere ilişkin satın alma
kararlarımız yaşadığımız toplumda paylaştığımız ortak inanç, değer, tutum, tören,
gelenek ve davranışlara göre şekillenir. Đçinde yaşanılan toplumda nasıl
116 ĐSLAMOĞLU, a.g.e. s. 14.
117 CAMPELL, a.g.e., s.49.
118 BOONE, Louis E. ve David L. Kurtz, Contemporary Marketing, Dryden Pres, Orlando,1999, s.
268.