tc süleyman demđrel ünđversđtesđ sosyal bđlđmler enstđtüsü ...

41
yerlerine aktarılması ile günümüz tüketim toplumu, tüketim kalıpları ve kültürünün
yapılanması için önemli olan bazı karakterler oluşmuştur. 92
1.2.1. Tüketim Toplumu
Tüketime önem vererek, aşırı derecede tüketmeyi hedefleyen ve tüketime
yönelik bir yaşam biçimini benimseyen toplumlara tüketim toplumu denilmektedir. 93
Tüketim toplumunun var olabilmesi için tüketimin; pazar koşullarında, fiyatmübadele
ilişkileri kapsamında, uzman yöneticiler tarafından gerçekleştirilip,
tüketiciler tarafından tüketilmesi gerekir. Tüketim toplumlarında kitlesel üretim ve
kitlesel tüketim söz konusudur bu bağlamda endüstrileşmesini tamamlamamış
toplumlar sadece taklit etme ve diğerlerine benzeme çabasının ötesine geçemezler.
Tüketim toplumu kavramı farklı ülkelerde farklı anlamlar taşımaktadır. Tüketim
imkanlarının yeni yeni geliştiği, gelişmekte olan ülkelerde tüketim toplumu
kavramları refah, büyüme, gelişme ile aynı anlamda kullanılabilir. Aşırı tüketim ve
israfın hakim olduğu belli bir sosyal sınıfın davranışları dikkate alındığında tüketim
toplumu kavramı eleştirilse bile toplumu oluşturan farklı sosyal sınıfların aynı
davranış biçimini göstermeyeceği açıktır. 94 Baudrillard tüketim toplumunu şu şekilde
açıklamaktadır: 95
“Tüketim toplumu, tüketimin öğrenilmesi toplumu, tüketim toplumsal bir
biçimde alıştırma toplumudur, yani yeni üretim güçlerinin ortaya çıkması ve
verimlilik taşıyan ekonomik bir sistemin tekelci yeniden yapılanmasıyla orantılı yeni
ve özgül bir toplumsallaşma tarzı” dır.
Tüketim toplumu var olmak için nesnelere daha doğrusu onları yok etmeye
gereksinim duyar. Nesnelerin “kullanımı” sadece nesnelerin yavaş yavaş kaybolması
değildir nesnelerin şiddetle yitirilmesinde yaratılan değer çok daha yoğundur. Bu
92 FIRAT, A. Fuat, VENKATESH Alladi, Consumption and Marketing: Macro Dimensions içinde
“Postmodern Perspectives on Consumption” , Russell W BELK, Nikhilesh DHOLAKĐA ve Alladi
VENKATESH(der.), South-Western Publications, 1995, s. 242-243.
93 TOPÇUOĞLU, a.g.e., s. 208.
94 ODABAŞI,(a), a.g.e., s.21-22.
95 BAUDRĐLLARD, (2004), a.g.e., s. 95.