tc süleyman demđrel ünđversđtesđ sosyal bđlđmler enstđtüsü ...

58
1.2.2.2.4. Psikolojik Faktörler
Tüketici davranışlarını başlıca dört faktörün etkisi altındadır; güdülenme,
algılama, öğrenme, inanç ve tutumlar. Tüketicilerin neden bazı ürün ve hizmetleri
tercih ettiklerini, satın alma amaçlarının ne olduğunu anlamak ve onları satın almak
için harekete geçiren unsurların neler olduğunu anlamak bakımından psikolojik
faktörler önemlidir. Ürün ve hizmetlerin tüketiciler için ne ifade ettiğinin, nasıl
algılandığının net bir şekilde açıklanması, tüketicileri tatmin edecek doğru ürünlerin
ve hizmetlerin üretiminin sağlanması veya ürünlerin, hizmetlerin tüketicilere nasıl
sunulacağının belirlenmesi açısından önemlidir.
1.2.2.2.4.1. Güdülenme
Güdü istekleri, arzuları, gereksinmeleri ve dürtüleri kapsayan genel bir
kavramdır. Güdüler insan ve hayvan davranışlarının temelinde yatan nedenlerdendir.
Güdüler organizmayı uyarır, harekete geçmesini ve organizmanın davranışının belli
bir amaca yönelmesini sağlar. 136 Güdülenme, bir amacı hedef alan dürtü ya da
davranışı harekete geçiren psikolojik ya da fizyolojik eksiklik ya da gereksinimlerle
başlayan bir süreçtir. Gereksinimler, dürtü ve teşvik birbirine bağlı ve birbiriyle
etkileşim içerisinde güdülenme sürecini oluşturur. 137
Đnsanın düşünceleri, duyguları, umutları, inançları, arzuları, gereksinimleri ve
korkuları onları harekete geçirir ve hareketlerini yönlendirir. Đnsan davranışları her
ne kadar arzu, duygu, düşünceleri ve psikolojik yapısının etkisiyle oluşsa da çevresel
koşullar, kişisel izlenimler, sosyal alışkanlıklar ve tutumlar gibi uyarıcı unsurlar
davranışları yönlendirir. Đnsanın arzu ve gereksinimleri tatmin edilmedikçe kişide bir
gerginlik hali yaratacaktır. 138
Đnsanların nasıl güdüleneceğine ilişkin bazı teoriler vardır. Bu teorilerden
bazıları, kişinin ilgileri, arzuları, hisleri, düşünceleri ve yeteneklerini temel alarak
kişiyi anlamaya ve bunlar aracılığı ile kişileri güdülemeye çalışırken bazı teoriler de
136 CÜCELOĞLU, Doğan, Đnsan ve Davranışı; Psikolojinin Temel Kavramları,Remzi Kitabevi,
Đstanbul, 2004, s. 229-230.
137 LUTHANS, Fred, Organizational Behavior,7th ed.,Literatür Yayıncılık, Đstanbul, 1995, s.140-
141.
138 EREN, Erol, Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta Yayınları, Đstanbul,1998, s. 398.