Download (3359Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

36Siyasal davranışta, davranışa yol açan etki ile bu etkiye gösterilmesi gerekentepkinin biçiminin ve rolünün belirlenmesinde rol oynayan faktörler siyasiniteliktedir. Yani, siyasal davranışların yön ve yoğunluk dereceleri önemli orandasiyasal koşullarca belirlenir. 116Siyasal davranışın psikolojik boyutu ile ilgilenilmesinin nedeni; aynı sosyoekonomikdeğişkenler değişik bireylere aynı yönde etkide bulundukları zaman,sonucun tek tip bir siyasal davranış olmamasıdır.Bazı psikologlar otoriteci kişilik, dogmatik kişilik gibi psikolojik yapılarsaptayarak, bunların davranışsal sonuçlarını incelemişlerdir. Diğerleri ulusal karaktergibi, özellikler üzerinde durmuşlardır.Siyasal davranışı etkileyen psikolojik değişkenler olumlu ve olumsuzdeğişkenler olmak üzere iki başlık altında incelenebilir.2.2.1. Olumlu EtkenlerBu etkenler etkenlik duygusu, sosyal girişkenlik ve yurttaşlık duygusu olmaküzere üç başlık altında ele alınabilinir.2.2.1.1. Etkenlik DuygusuÇevresini etkileyebildiğini, denetleyebildiğini gören, düşünen kimseler hertürlü toplumsal faaliyete katılma isteği içindedirler. Etkinlik duygusu, sadece siyasalsistemle ilgili değildir, kişinin çevresiyle olan tüm ilişkilerinde rol oynamaktadır.Almond ve Verba, etkinlik duygusunun siyasal davranışla ilişkisini saptamak içinsiyasal etkinlik ve idari etkinlik duygusu gibi iki özel değişken önermişlerdir.Kendini siyasal bakımdan etkin gören kimse, kendisinin siyasal sisteminineylemlerini, kararlarını etkileyebileceğine inanır, idari etkinlik duygusu olan kişi ise,devlet dairelerinde ve benzeri kurumlarda işleri takip edebileceğini, haklarınıarayabileceğini düşünür. 117Siyasal kültür katılıma elverişli ise, yurttaşların etkinlik duygusu daha aktiftir.Bundan başka, siyasal kültürün bazı temel nitelikleri, etkinlik duygusunun farklı116 M. Prelot, Politika Bilimi, Varlık Yayınları, İstanbul, 1972, s.1’den aktaran: Hakkı Kızıloluk,“Temsil Açısından 1960 Sonrası Türk Siyasal Yaşamının Sosyolojik Çözümlemesi, YayınlanmamışDoktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, SBE, İstanbul, 1994, s.23117 İlter Turan, s.86– 87