You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
106 ΕΛΕΝΗ ΓΛΥΚΑΤΖΗ-ΑΡΒΕΛΕΡ<br />
χαν συλλάβει οι μεγάλοι Κομνηνοί, ακόμα κι αν αυτός ο νέος<br />
σταθμός της ιστορίας της ιδεολογίας είχε ως εμπνευστή έναν<br />
άλλο Κομνηνό.<br />
Πράγματι, κάτιο από την καθοδήγηση του Ανδρόνικου Κομνηνού<br />
11 , ο οποίος θεωρήθηκε, με κάποια υπερβολή, ο κόκκινος<br />
αυτοκράτορας του Βυζαντίου, τα επαρχιακά πλήθη, ιδιαίτερα<br />
οι στρατιοκες της Παφλαγονίας, μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη<br />
το 1082 και βοηθούμενοι από τον όχλο της προπεύουσας<br />
έσφαξαν τους ξένους, λεηλάτησαν τις εγκαταστάσεις τους,<br />
χωρίς να σεβαστούν τις ωραίες συνοικίες της πόλης, για να<br />
χρησιμοποιήσουμε ένα σύγχρονο όρο, και ανακήρυξαν αυτοκράτορα<br />
τον Ανδρόνικο. Κανονικά, η πολιτική αυτού του ευνοούμενου<br />
των λαϊκών και επαρχιακών μαζών υπήρξε πριν<br />
απ' όλα αντιλατινική και αντιαριστοκρατική. Κατά τη σύντομη<br />
βασιλεία του, το αντιλατινικό αίσθημα παίρνει μια νέα διάσταση,<br />
μέσα από την οργισμένη μορφή που του έδοοσε η λαϊκή αντίδραση.<br />
Μετατρέπεται σε πραγματικό μίσος απέναντι σε καθετί<br />
που είναι Δυτικό. Αυτό το αίσθημα το συμμεριζόταν ο λαός της<br />
Κωνσταντινούπολης, που είδε τους Ιταλούς να πλουτίζουν σε<br />
βάρος του, και οι επαρχιακοί πληθυσμοί, που υπέφεραν από το<br />
πέρασμα των σταυροφόροον και από τη στάθμευση στο έδαφος<br />
τους Δυτικών μονάδων μισθοφόρων, οι οποίοι στρατολογήθηκαν<br />
από τον Μανουήλ και χρησιμοποιήθηκαν όλο και περισσότερο<br />
από το Βυζάντιο εξαιτίας της ποιότητας του εξοπλισμού<br />
τους και, ας το πούμε, και των πολεμικών τους αρετών.<br />
Έτσι η αντίδραση εναντίον της Δυτικής διείσδυσης στην<br />
Αυτοκρατορία θα προκαλέσει την αντίδραση εναντίον tcov αρχών<br />
που ενέπνεαν την πολιτική των μεγάλων Κομνηνών, οι<br />
οποίοι θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την υποταγή της Αυτοκρατορίας<br />
στους ανθρώπους της Δύσης. Ο αριστοκρατικός πατριωτισμός<br />
των Κομνηνών, που ήθελαν να δώσουν στο Βυζάντιο το<br />
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΊΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ 107<br />
γόητρο της παλιάς Αυτοκρατορίας και να ανυψοόσουν την<br />
Κο:>νσταντινούπολη σε κέντρο του πολιτισμένου κόσμου, θα<br />
εγκαταλειφθεί. Ένας παθιασμένος και λαϊκός πατριωτισμός,<br />
εμψυχωμένος από το αντιλατινικό μίσος, και ένα επαρχιακό<br />
πατριωτικό πνεύμα, ταπεινό στις φιλοδοξίες του αλλά σταθερό<br />
στις επιδιώξεις του, θα υπαγορεύουν στο εξής την ιδεολογική<br />
πολιτική του Βυζαντίου, που, τυφλωμένη από το αντιλατινικό<br />
πάθος και απειλούμενη από τη Δύση και την Ανατολή ταυτόχρονα,<br />
δεν θα μπορέσει να ξαναβρεί ποτέ πια εκείνη την<br />
πνοή που άλλοτε της είχε εξασφαλίσει το μεγαλείο.<br />
2. ΕΠΑΡΧΙΩΊΊΚΟΣ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ<br />
ΚΑΙ ΑΝΤΙ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΑΙΤΙΚΗ<br />
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ<br />
Με το θάνατο του Μανουήλ Α' Κομνηνού το 1180, οι επίσημοι<br />
ρήτορες της Αυλής παρουσιάζουν έναν απολογισμό του έργου<br />
αυτού του αυτοκράτορα, που έρχεται σε κάποια αντίθεση με<br />
όσα άρχιζε να ψιθυρίζει ο βυζαντινός λαός μετά τις καταστροφικές<br />
υπερπόντιες εκστρατείες του Μανουήλ. Ωστόσο, μπορούμε<br />
να σκεφτούμε ότι οι επίσημοι λόγοι είχαν μια πραγματική<br />
βάση, σε ό,τι αφορά τουλάχιστον το στρατιωτικό έργο αυτού<br />
του αυτοκράτορα, που οι πολυάριθμες νίκες του πάνοο<br />
στους εξωτερικούς εχθρούς της Αυτοκρατορίας δικαιολογούν<br />
τα πομπώδη κοσμητικά που χρησιμοποίησε στους τίτλους του.<br />
Κατά το παράδειγμα του Ιουστινιανού του Μεγάλου, που τον<br />
είχε ως υπόδειγμα, ο Μανουήλ χαρακτηρίστηκε στις επίσημες<br />
πράξεις Ίσαυρος, Κιλικιανός, Αρμένιος, Δαλματός, Ούγγρος,
Change language