Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

105
14
МЕЃУОПШТИНСКА
СОРАБОТКА
Како резултат на реформата на локалната самоуправа
и процесот на децентрализацијата, македонските
општини преземаа поголем број
надлежности од централната власт, со што се создаде
голем обем на одговорности и задачи за општините и
основа за голем број јавни услуги што треба да бидат
испорачани до граѓаните на локално ниво. Притоа, во
Македонија имаме едностепена локална самоуправа,
што значи дека и помалите, многу често рурални и големите
општини имаат сосема исти надлежности.
Од тие причини и творецот на Законот за локална
самоуправа во текстот предвидел член, кој ја овозможува
меѓуопштинската соработка. Веќе во 2009
година се усвои и Законот за меѓуопштинска соработка,
кој подетално ја уредува оваа материја.
Концептот на меѓуопштинската соработка (МОС) е битен,
бидејќи се покажа дека е едно од најсоодветните
решенија за постигнување на главната цел – обезбедување
и кавалитетно испорачување на децентрализираните
јавни услуги и успешност на процесот на
децентрализација. Во случајот со Македонија, меѓуопштинската
соработка не е само инструмент што
ќе обезбеди подобрување на услугите, туку, всушност,
тој ќе овозможи и основна испорака на услуги,
имајќи го предвид тоа што голем број од општините
се многу мали и со слаби финансиски ресурси/капацитети.
Во определени ситуации МОС претставува
единствена алатка што им овозможува на општините
да испорачаат некои од услугите до граѓаните.
Истовремено, МОС е битна за развојот на демократијата
и за поврзувањето на локално ниво поради
својот принцип на „еднаков пристап до услугите“,
така што сите приматели на услуги се третирани подеднакво.
Меѓуопштинската соработка (МОС) може да се дефинира
како аранжман меѓу две или повеќе локални
власти за постигнување заеднички цели, обезбедување
услуга или соочување со заеднички проблем.
Терминот „меѓуопштинска соработка“ се однесува и
на заедничката администрација, но и на спогодбата
меѓу две или повеќе локални власти, каде што една
локална власт е одговорна за давање конкретна услуга
или услуги, а другите ја користат оваа конкретна
услуга или услуги.
Различни модели на меѓуопштинска соработка
Овде мора да се напомене, дека меѓуопштинската соработка,
како законска форма, се користи од самиот
почеток на спроведувањето на процесот на децентрализација.
Најпознати примери за тоа се трите општини
Василево, Босилово и Ново Село, кои од самиот почеток
почнаа да ја практикуваат оваа форма, со што ги
намалија трошоците, а успеаја да го одржат нивото на
услуга кон своите граѓани. Потоа следеа уште многу
форми на МОС и тоа во речиси сите општини.
Заедничка испорака на услуги
Овој модел на меѓуопштинска соработка опфаќа
долгорочна соработка во форма на заеднички правни
субјекти/тела (претпријатија, установи, асоцијации,
фондации и др.). Овие заеднички тела го
раководат обезбедувањето услуги, како што се:
заштита од пожари, снабдување со вода, снабдување
со гас/топлинска енергија, одржување патишта,
испорака на услуги од социјалната сфера,
културата, спортот и др. Исто така, може да вклучи
соработка или здружување на ресурсите за постигнување
заеднички цели на краткорочна основа.
Ресурсите што се здружуваат може да опфатат човечки
ресурси, финансии, машини и друга опрема,
информатички капацитети.
Заедничка администрација
Воспоставувањето заедничка администрација може
да опфати многу различни области од општинските
надлежности, како што се прибирањето и администрацијата
на даноци, просторното планирање (вклучувајќи
мапирање и лиценцирање згради), извршување
на инспекцискиот надзор, внатрешна ревизија итн.
Пример за овој тип соработка е воспоставувањето
заеднички канцеларии или организациски единици
(сектори, одделенија), при што вршат испорака на
услуги од својата надлежност за две или за повеќе
партнерски општини. Европската практика покажува
дека формите на заедничка администрација вклучуваат
совети за меѓуопштинска соработка и управни и
надзорни комитети. Административната поставеност
на канцелариите или на организациските единици во