Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

86
11 ЖИВОТНАТА
ЗАШТИТА НА
СРЕДИНА
Под „заштита на животната средина” се подразбира
преземање мерки за заштита и спречување
од загадување на водата, воздухот и
почвата, како и заштита на природата, заштита од
бучава и нејонизирачко зрачење. Теоретскиот и насочувачки
карактер на заштита и унапредување на
животната средина, како темелна вредност на уставниот
поредок на Република Македонија, е базиран
врз меѓународно прифатеното начело за
развој низ остварување рамнотежа меѓу економскиот,
социјалниот и еколошкиот подсистем, познат
како „одржлив развој“. Сите природни богатства
на Р.М., растителниот и животинскиот свет, добрата
во општа употреба, вклучувајќи ја и комуналната
инфраструктура, според Уставот на Република
Македонија и според закон, се добра од општ интерес
за државата и уживаат посебна заштита.
Законската рамка на основните начела и принципи
за заштита на животната средина е Законот за животна
средина или т.н еколошки устав. Овој закон
ја институционализира областа на заштита на животната
средина и ги утврдува административните
постапки заеднички за сите посебни закони произлезени
од овој рамковен закон.
Кои мерки ќе се преземат, какви и кои прописи ќе
се донесуваат и применуваат, како ќе се организира
надзорот над загадувањето на посебните видови
медиуми, а во надлежност на општината, е доопределно
во законите за: регионално управување со
отпад, заштита на амбиентен воздух, води, заштита
од бучава, управување со пакување и отпад од
пакување, управување со батерии и акумулатори
и отпадни батерии и акумулатори, управување со
електронска и електрична опрема и отпадна електрична
и електронска опрема, заштита на природата
и други правни акти преку кои се пренесува
конкретна надлежност на општината.
Спроведувањето на надлежностите во областа на
животната средина, а се однесуваат на единиците
на локалната самоуправа во Република Македонија,
произлегува од две основни начела што се дел и од
начелата на Европската унија:
• Начелото на интегрираност, според кое основите
и целите на политиката за заштита и унапредување
на животната средина мора да се
интегрираат во сите развојни, стратешки, плански
и програмски документи кои ги донесуваат
органите на ЕЛС и
• Начело на супсидијарност, според кое, ЕЛС во
рамките на надлежностите определени со закон,
имаат право и должност на своето подрачје да ги
преземат сите мерки и активности за заштита и
за унапредување на животната средина, кои не
се во исклучива надлежност на органите на државната
управа.
A. Закон за животна средина
Законот за животна средина го применува законодавството
за животна средина на Европската унија.
Тој ги содржи основните принципи и постапки за
интегрирано управување со животната средина.
Законот налага при преземање на секоја активност
или вршење на која било дејност, задолжително да
се води сметка за рационално и одржливо користење
на ресурсите. Законот ги уредува правата и
должностите на Република Македонија, на единиците
на локалната самоуправа (ЕЛС), како и правата
и должностите на правните и физичките лица, во
обезбедување услови за заштита на животната средина
(член 1).
Органите на локалната самоуправа кои ги спроведуваат
надлежностите во својот домен од областа
на животната средина е предвидено да уживаат организациска,
функционална, персонална и финансиска
самостојност. Централната власт го задржува
правото на надзор над законитоста на актите и активностите
на локалните органи.
Следните начела се од особено значење за целокупниот
систем за управување со животнта средина:
• Загадувачот плаќа, според кое, загадувачот е
должен да ги надомести трошоците за отстранување
на опасноста од загадување на животната
средина;
• Корисникот плаќа, односно корисникот на природните
богатства е должен да ги надомести трошоците
за обезбедување на одржливиот развој;