Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

9
Уставниот суд на Република Македонија. Тоа значи,
дека единствено тој може да поништи или да укине
правен акт, доколку оцени дека не е во согласност
со Уставот или со законот.
Овде со право се поставува прашањето како
Уставниот суд ќе дознае дека одредена општина
донела урбанистички план спротивно на законот.
Уставниот суд ќе поведе постапка за оценување по
иницијатива на одреден субјект. Тој субјект, меѓу
другите, може да биде градоначалникот (како една
од неговите надлежности), потоа Министерството
за локална самоуправа, вршејќи го правото на надзор
над законитоста на прописите што ги донесуваат
органите на општината, поединецот и сл. Во ваква
ситуација, Уставниот суд со одлука ќе го поништи
или ќе го укине урбанистичкиот план.
Пример: Советот на општината донесува урбанистички
план спротивно на надлежноста што
му е определена во Законот за просторно и за
урбанистичко планирање или тој план е донесен
без да се заварди постапката пропишана
со закон за негово донесување. Овој план ќе
се применува сè додека не биде укинат или поништен
од страна на Уставниот суд.
1.2. ЗАКОНИ
Бидејќи децентрализацијата се врши преку донесување
закони, потребно е да се запознаете кој ги донесува,
со какво мнозинство, какви закони има, каде се
објавуваат, кој дава нивно толкување. Законите ги донесува
Собранието на Република Македонија во пропишана
постапка. Законите се усвојуваат со гласање
од страна на пратениците. Во зависност од тоа дали
се работи за системски или за обичен закон, за нивно
усвојување е потребно различно мнозинство. Така,
системските закони се донесуваат со двотретинско
мнозинство, додека обичните закони се донесуваат
со различно мнозинство, и тоа апсолутно мнозинство
и обично мнозинство. Апсолутно мнозинство
постои кога за донесување е потребно мнозинство
од вкупниот број пратеници, а обично или релативно
мнозинство постои кога за донесување е потребно
мнозинство од присутните пратеници, но не помалку
од една третина од вкупниот број пратеници.
За донесување закони што директно се однесуваат
на културата, употребата на јазиците, образованието,
личните документи, употребата на симболите,
како и законите што се однесуваат на локалната самоуправа
(Закон за локална самоуправа, Закон за
градот Скопје, Закон за територијална организација
на локалната самоуправа во Република Македонија,
Закон за финансирање на општините и Закон за локалните
избори), покрај предвиденото мнозинство,
мора да има мнозинство гласови од присутните пратеници
што припаѓаат на заедниците што не се мнозинство
во Република Македонија.
Постојат два вида закони и тоа општи (генерални) и
посебни (специјални). Со општите закони одредени
прашања се регулираат на општ начин и притоа се
нагласува дека тоа прашање ќе биде уредено со посебен
закон.
Пример: Во Законот за локална самоуправа
(општ закон), во врска со финансирањето
на општините, дадено е правото општините
да имаат сопствени извори на приходи, кои
самите ќе ги определат, дадено е правото самите
да ги утврдуваат ставките, да се задолжуваат
и самостојно да располагаат со нив. Потоа,
овој Закон упатува на тоа дека финансирањето
на општините ќе се уреди со посебен закон.
Законот за финансирање на единиците на локалната
самоуправа е посебен закон во однос
на Законот за локалната самоуправа.
Во ваква ситуација се поставува прашањето какво
е правното дејство на овие закони Бидејќи посебните
закони подетално ја регулираат правната
материја од областа за која се донесени, тие ја дерогираат
важноста на општите закони. Тоа значи, дека
ќе се применува посебниот закон.
При примената на законите може да се случи одредена
глава или член од законот да не биде доволно
јасен, со што се дава можност различно да се толкува.
За да не се даде можност таа одредба да ја
применува секој така како што сака да ја толкува,
се нуди решение со кое е речено дека единствено
Собранието е овластено да дава автентично толкување
на законите.
За примена на законите е потребно да се
знае кога влегуваат во сила. Законите, како
и другите правни акти, во согласност со
Уставот, се објавуваат. Законите се објавуваат
во „Службен весник на Република
Македонија“. Тие влегуваат во сила, по
правило, осмиот ден од денот на нивното
објавување, а во одредени случаи (кога ќе ги
определи Собранието) со денот на нивното
објавување.
Во секој случај, закон не може да влезе во
сила пред да биде објавен во „Службен
весник на Република Македонија“.
Еднаш веќе донесен закон може да се изменува и
да се дополнува. Изменување и дополнување на