Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

82
10 КУЛТУРА
Република Македонија или Култура...
Тоа е синонимот по кој не препознаваат во соседството,
но и пошироко во светот. Богатиот фолклор
исткаен преку прекрасните ора и танци, преку музичкиот
ритам во 7/8, но и црквите и џамиите, како
и преку театрите, фестивалите, сликите, спомениците,
уметничките дела... Тоа е Македонија, тоа е дел од
нашиот идентитет и национално богатство со кои се
гордее секој државјанин на Република Македонија.
Општините, секоја културно специфична, препознатлива
по долго негуваната културна традиција.
Толку слични, а сепак се разликуваат од својата соседна
рурална или урбана средина... Споменично
обележје, родокрајна песна, народна носија, специфично
оро, накит, слика, фреска, филмски или теaтарски
фестивал, карневал, изложби... Ова се некои
од спецификита на општините, препознатливи за секоја
од општините. Со отпочнувањето на спроведувањето
на процесот на децентрализација, од 1 јули
2005 година, помалку или повеќе, единиците на локалната
самоуправа ги добија како нова надлежност
за да управуваат со нив. Повеќе за тоа кои се
надлежностите на општините во оваа област, за активностите
кои произлегуваат од нив, за управувањето
и грижата на општините за културата ќе ви
претставиме понатаму во овој информативен дел од
Прирачникот.
Но, најнапред, малку за културата како поим....
Култура е негување на духот, духовните вредности,
но и на материјалните добра. Но, културата е и начин
на однесување, тоа е збир на знаења, обичаи,
уметност, фолклор, морал и други основни човекови
придобивки. Тоа значи и творечка надградба на
современата реалност со нови остварувања и вредности
со кои се унапредуваат човековите права и
слободи. Културата претставува постојан отворен
процес и се заснова врз неколку темелни правила
и тоа:
• Достапност
• Разновидност
• Отвореност
• Одговорност
• Приспособливост
Достапност до културните вредности подразбира
остварување на културните права на сите граѓани.
Разновидноста, пак, се однесува на негување на
богатството од различности во културниот идентитет
на Р. Македонија, како и потребата од проширување
на подрачјето на творечките форми и
овозможување на уметничката слобода.
Со амандманите на Уставот на Р.М. од 2002 година
се нагласува многукултурноста на македонското
општество. Со Законот за култура се предвидува
државата да ја поттикнува и да ја помага културата
преку создавање еднакви услови за изразување, за
негување и афирмирање на културната посебност
(идентитет) на сите заедници.
Отвореноста како основно правило овозможува
развој на овој кулутурен систем. Културата опстојува
само низ отвореност и комуникација, бидејќи
на тој начин таа се потврдува и се унапредува.
Промовирањето на културните вредности надвор
од државата и водење на активна меѓународна политика
е повеќе од потребна за нашата земја не
само од културни, туку и од економски и политички
причини. Неопходно е поврзување на нашите со
европските и светските институции, како и учество
во меѓународни и европски фондови, потоа регионално
поврзување и културна соработка со соседните
држави.
Одговорноста значи почитување на моралните
норми на занимањето и правните норми. Затоа и
националната и општинската културна програма е
движечката сила за активирање на креативноста во
културните установи.
Приспособливоста се однесува на потребата од
користење на сите добри можности за културен
развој, соработка со невладиниот и со приватниот
сектор на локално ниво.
Културата на локално ниво
Локален интерес во културата претставува интересот
на граѓаните на локално ниво, бидејќи тие
културни вредности се од големо значење за граѓаните
кои живеат на тоа подрачје. Управувањето со
овие вредности се утврдува со општинските акти