Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

5
ЗЕЛС И ДЕЦЕНТРАЛИЗАЦИЈАТА
Заедницата на единиците на локалната самоуправа
во Република Македонија - ЗЕЛС, основана
1972 година, има за цел да го зацврсти
системот на локалната самоуправа во земјата и да
ги застапува интересите на единиците на локалната
самоуправа пред институциите на системот, пред
меѓународните организации и институции и пошироко.
Од своето основање до денес, ЗЕЛС прерасна
во современа и модерна организација, организирана
по европски терк на најуспешните од овој вид.
Користејќи ги демократските механизми на институционално
истакнување на актуелните прашања од
приоритетен интерес за општините, ЗЕЛС е лидер во
процесот на децентрализацијата.
За ефикасно функционирање, во согласност со
Статутот, во рамките на ЗЕЛС се воспоставени:
Генерално собрание составено од сите 85 градоначалници,
Управен одбор раководен од 19 членови
и Надзорен одбор составен од пет члена. Во рамките
на ЗЕЛС работат и Комитетот на совети на општините
и 13 комисии распределени по области, што се
во општинска надлежност. Во последните 4 години
се посветивме и на формирањето и на развивањето
мрежи, составени од професионалци вработени
во локалните самоуправи, со искуство и знаење, соодветно
и потребно за работа на овие тела. Во наведениот
период се формираа 14 мрежи. Дел од нив
работат многу активно и имаат дадено голем придонес
во севкупната работа на ЗЕЛС. Поддршка на
работата на овие тела им дава администрацијата на
ЗЕЛС од вкупно 17 вработени.
ЗЕЛС дејствува и на меѓународно ниво, каде што е
членка на НАЛАС - Мрежата на националните асоцијации
на локални власти од земјите во Југоисточна
Европа, на ЦЕМР - Советот на европски општини и
региони, на АЛДА - Асоцијацијата на агенции за локална
демократија, на Заедничкото консултативно
тело на Македонија и на Комитетот на регионите на
Европската унија. На тој начин ЗЕЛС придонесува за
развојот на локалната демократија и за успешното
спроведување на децентрализацијата на власта и
дава активен придонес во напорите и во залагањата
на нашата земја за влез во Европската унија и во
НАТО и надвор од рамките на државата. Поткрепа на
ова е фактот што во последниот извештај на Советот
на Европа, процесот на децентрализација на власта
во Република Македонија е оценет многу позитивно,
при што многупати се споменува и ЗЕЛС,
како значаен фактор за напредокот на децентрализацијата.
Да не заборавиме да споменеме дека
во 2011 год. ЗЕЛС и градот Скопје отворија канцеларија
во Брисел, која има еден вработен, со задача
навремеда ги информира општините, да лобира
за зголемувањена фондовите во Унијата, наменети
за Р. Македонија, како и помош при остварувањето
на контакти.
Кратката историја на сложената децентрализација
уште на почетокот го покажа тешкиот пат што
треба да се изоди за да се досегне титулата европска
општина или општина по мерка на граѓаните.
Почетокот на соочувањето со овој процес неминовно
исфрли на површина многу проблеми, голема
неизвесност и неподготвеност во спроведувањето
на децентрализацијата. Новите надлежности, недоволно
обучената администрација, сиромашната
финансиска поткрепа за реализација на добиените
одговорности, како и наследените долгови, беа
предизвиците што ги прифатија општините.
На тој пат, ЗЕЛС успеа постепено да ги амортизира
тешкотиите за надминување на проблемите преку
многубројни активности, со што постигна успешни
резултати. ЗЕЛС не застана во решителното застапување
на интересите на единиците на локалната
самоуправа пред централната власт, максимално
користејќи го потпишаниот Меморандум за соработка
со Владата во 2003 година. Директно, преку
средби со министри од Владата и со претседателот
на Собранието на Р.М., беа изнесувани проблемите
со кои се соочувавме и нудевме решенија. ЗЕЛС успеа
да отвори нова димензија во застапувањата на
поволни законски решенија за општините преку новоформираната
парламентарна Комисија за локална
самоуправа во Собранието на Р.М..
Досега, со упорност успеавме да измениме повеќе
законски одредби во корист на локалната власт.
Меѓу нив се Законот за даноци на имот, каде што
издејствувавме претпријатијата да плаќаат данок
на административниот, но и на производствениот
простор. Успеавме да го измениме Законот за комунални
такси, потоа Законот за минерални суровини
со кој на општините им припаѓаат 78 проценти
од средствата добиени од концесии. Со измените во
Законот за градење, 80 проценти од продажбата на
градежното земјиште оди во општинските каси. Во
2011 година, по 7 години преговарање, Парламентот
на Р.М. го усвои Законот за градежно земјиште, согласно
кој, правото за управување со него се даде на
единиците на локалната самоуправа. Во моментот
на пишување на овој текст, 42 единици на локалната