Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

108
15 И
ОДНОСИ СО ЈАВНОСТА
ГРАЃАНСКО УЧЕСТВО
„Односите со јавноста се посебна управувачка
функција која придонесува за воспоставување и
одржување на заемни канали на комуницирање,
разбирање, прифаќање и соработка меѓу организацијата
и нејзините групи на јавност, опфаќа
управување со проблемите или важни прашања,
му помага на раководството да се информира за
јавното мислење и да реагира на него, ја дефинира
и истакнува одговорноста на раководството
да му служи на јавниот интерес и служи како
систем на рано предупредување кое помага да
се предвидат трендовите, и исто така, како свои
главни алатки ги користи истражувањата и етичките
правилни техники на комуницирање“.
Рекс Харлоу, (1976)
Основач на Американското друштво
за односи сo јавноста
Односите со јавноста се сметаат за новина од почетокот
на дваесеттиот век, иако почетоците се јавуваат
уште кај древните народи, особено во античка
Грција и во стариот Рим, кога на народот се влијаело
со разни пораки насочени од државниот апарат
или преку личната реклама. Не било можно да
постои влада без советници, кои го сондирале јавното
мислење, ги толкувале резултатите од истражувањата
на мнението и советувале стратегија.
Во Француската револуција, кога, всушност, и се воведува
поимот,,јавно мислење“, во голема мера се
користела техника на односи со јавноста за обликување
на јавното мислење, како што се: книгите,
памфлетите, весниците, сцените, фризурите, значките.
Лулка на односи со јавноста во денешна, модерна
смисла како организирана практика, секако,
се САД. Самиот збор,,public relations“,за првпат се
појавил во говорот на Томас Џеферсон, 1807 година
во Конгресот (но со значење,,меѓународни односи“).
Работата на ратификација на Уставот на САД е
претходница на модерното лобирање, со цел да се
обезбеди поддршка од јавноста за прифаќање на
Уставот. Претседателот Теодор Рузвелт е одличен
пример за квалитетна комуникација со јавноста, па
затоа може да се смета за првиот државник, политичар,
кој ја поддржувал потребата од односи со јавноста.
Но, и деловниот свет почнува да ја ползува
неопходноста од односите со јавноста, а предводник
е Хенри Форд, кој од 1908 година лично работи
на публицитетот, во смисла на промоција на сопствената
автомобилска индустрија. Истражувањата
на јавното мислење стануваат сè поважни. Па, во
1930 година, Џорџ Галуп ја почнал својата практика
во истражувањето на јавното мислење, а се јавува
и првата специјализирана агенција за политички
кампањи (1933 год.) во Сан Франциско. Во 1947 година,
во Чикаго е основано Американското друштво
за односи со јавноста –ПРСА, со седиште во Њујорк.
На 1 мај 1995 година, основано е Меѓународното
здружение за односи со јавноста- ИПРА со седиште
во Женева. Посебен придонес за развојот на односите
со јавноста има и Институтот за односи со јавноста
- ИПР, со седиште во Лондон. За етаблирање
на професијата односи со јавноста придонесува и
Кодексот за професионално поведение на ИПРА,
донесен во мај 1961 година, на Генералното собрание
на асоцијацијата во Венеција и Атинскиот кодекс
од 1965 година што се базира на принципите на
Општата декларација за правата на човекот. Во 1985
година, околу 150 универзитети и колеџи во САД нудат
комплетни образовни програми за односи со
јавноста, а во 400 училишта веќе постојат специјализирани
курсеви. Многу професионални здруженија
поставуваат критериуми, кодекси и услови за акредитација
на членови.
Сето ова укажува на фактот дека односите со јавноста
не се маргинализирана и непотребна област
на опсервација и практикување во организациите и
институциите (вклучително и локалната самоуправа).
Напротив, тие и во нашата земја стануваат значаен
и важен сегмент во трасирањето на успехот на
една институција (општина). Свесни сме за фактот
дека секоја цел што ќе си ја поставиме пред нас е
многу поедноставно да ја оствариме доколку ,,обезбедиме“
претходна поддршка и разбирање од нашата
јавност, отколку на патот на реализацијата да
се соочиме со спротивставена јавност или, можеби,
рамнодушна или апатична јавност. За да ги оствариме
предвидените цели и програми, потребна
ни е подготовка во која ќе ја соочиме нашата визија
со визијата на јавноста што нè засега. Теоретски, тоа,
можеби, и звучи едноставно, но во реалноста рабо-