Прирачник за новоизбраните локални функционери 2013 - Зелс

83
на локалната самоуправа, а се финансира согласно
Програмата за култура што ја донесува Советот на
општината. Локалните културни установи преку непосреден
контакт со граѓаните многу попрецизно ги
откриваат нивните културни потреби и формите за
нивно задоволување. Со оглед на тоа што локалните
власти располагаат со сопствени извори на приход,
тие го креираат културниот живот во општините и,
во зависност од предвидените средства, влијаат на
богатството, разновидноста, динамичноста и квалитетот
на културниот живот во локалната самоуправа,
како и на управувањето со културните добра и
вредности кои се пренесуваат од генерација на генерација,
кои,всушност, и прераснуваат во вредна
традиција.
Области во надлежност на општината во
сферата на културата
Согласно Законот за локална самоуправа и спроведувањето
на процесот на децентрализација од 1
јули 2005 година, во општинска надлежност влегува:
• Институционална и финансиска поддршка на установите
и проектите од областа на културата;
• Негување на фолклорот, обичаите, старите занаети
и слични културни вредности;
• Организирање на културни манифестации;
• Поттикнување на разновидни и специфични
форми на творештво.
Со децентрализацијата, од 1 јули 2005 година,
општините добија поголеми права и тоа да управуваат
со институциите од областа на културата, односно
со домовите на културата, библиотеките, дел
од музеите, дел од театрите и други институции од
културата.
Во многу општини, пак, на некои институции од областа
на културата државата им даде национален
карактер и тие останаа под надлежност на Владата
на Република Македонија, т.е. Министерството за
култура.
Пример: Во општина Куманово, НУ Центар за
култура „Трајко Прокопиев“ е објект од областа
на културата кој има национален карактер.
Додека, пак, ЈОУ Библиотеката „Тане Георгиевски“
е објект од локален карактер.
Управување со културните институции
Законот за култура, Законот за музеи, Законот за бибилиотеки
предвидува општината, градот Скопје и
општините во градот Скопје да управуваат со институциите
од областа на културата преку Управен одбор
и директорот на институцијата. Советот на општината,
Советот на градот Скопје и Советот на општините
во градот Скопје ги избира членовите на Управниот
одбор на институцијата која има 5 члена, од кои 3 се
претставници од редот на истакнати поединци од областа
на културата и двајца претставници од редот
на вработените во институцијата. Управниот одбор
го донесува Статутот на институцијата, по претходно
позитивно мислење на Советот на општината, ја утврдува
политиката и принципите за развој на институцијата,
ја предлага годишната програма за работа,
финансискиот план и годишната сметка до Советот
на општината и врши други работи утврдени со статутот
на институцијата.
Со локалните институции на културата раководи директор
со мандат од 4 години, а го избира и разрешува
градоначалникот на општината, односно градот
Скопје и општините во градот Скопје. Притоа, директорот
се избира по пат на јавен конкурс, најдоцна три
месеци пред истекот на мандатот на претходниот
директор. Пристигнатите документи од потенцијалните
кандидати за избор на директор на институцијата
ги разгледува тричлена комисија формирана
од Управниот одбор на институцијата. Комисијата
доставува до градоначалникот листа со предлог на
кандидати, од кои, тој во рок од 15 дена од денот на
доставувањето на листата треба да изврши избор на
директор. Во случај да не биде избран ниту еден од
предложените кандидати, градоначалникот именува
в.д. директор за период од 6 (шест) месеци, а во
меѓувреме треба да се повтори постапката за избор
на директор. Начинот на разрешување на директорот
на одредена институција се уредува со статутот
на локалната институција.
Покрај културните настани кои се традиционално
„врзани“ за еден објект, во нашава земја се организираат
и културни манифестации кои се со интернационален
карактер, па поради тоа и сами за себе се
комплексна форма на настани од културата.
Пример: Интернационалниот фестивалот на
античка драма „Стоби“ е фестивал кој се одржува
секоја година со интернационален карактер
и секоја година се заздравува традицијата
да се поставува барем една премиера на овој
фестивал. Барем половина од претставите кои
се прикажуваат се од други земји, а останатите
се од македонски режисери., со многу различни
форми и содржини од областа на културата.
Во најголем дел, финансирањето е од страна на
Министерството за култура, но се обезбедуваат
средства и од општинскиот буџет на Велес.
Секогаш фестивалот се одржува во археолошкиот
локалитет Стоби.