Identyfikacja i delimitacja obszarów wzrostu i obszarów problemowych

3.6. RYNEK PRACY / ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY
Rynek pracy kształtowany jest poprzez podaż pracy oraz popyt na pracę. Popyt na pracę stanowi
zgłaszane przez pracodawców (przedsiębiorstwa i podmioty administracji publicznej)
zapotrzebowanie na pracę, czyli liczba osób, którą pracodawcy gotowi są zatrudnić oferując określone
wynagrodzenie. Zagospodarowane miejsca pracy (aktualną liczbę pracujących) określa się jako tzw.
popyt zrealizowany, natomiast wolne miejsca pracy (oferty pracy) jako tzw. popyt niezrealizowany.
Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na popyt na pracę są koszty i wydajność pracy oraz
zapotrzebowanie na dobra i usługi, a także bieżący i oczekiwany w przyszłości stan koniunktury
gospodarczej.
Podaż pracy jest to zasób siły roboczej, tj. ogół osób pracujących bądź poszukujących zatrudnienia.
Jest ona determinowana m.in. strukturą demograficzną społeczeństwa, oferowanymi warunkami
zatrudnienia, w tym wysokością płac i czynnikami fizycznymi związanymi z uciążliwością
środowiska pracy. Ze względu na aktywność ekonomiczną ludność dzieli się na warstwę aktywnych
zawodowo (osoby bezrobotne i pracujące) oraz biernych zawodowo (m.in. osoby otrzymujące
emeryturę lub rentę, uczniów, skazanych, pensjonariuszy domów opieki itd.).
W sytuacji, gdy część zdolnych do podjęcia pracy i poszukujących zatrudnienia osób nie znajduje
pracy, mimo akceptowania oferowanych warunków zatrudnienia (podaż pracy przewyższa popyt na
pracę) pojawia się zjawisko bezrobocia. W sytuacji odwrotnej, związanej z niedoborem zasobów
ludzkich, brakiem niezbędnej wiedzy i kwalifikacji zawodowych ze strony osób poszukujących pracy,
bądź nie wykazywaniem chęci podjęcia pracy, popyt na pracę przewyższa podaż pracy. Dochodzi
wtedy do zjawiska nazywanego deficytem siły roboczej. W przypadku obszarów borykających się
z takimi problemami należy podjąć odpowiednie działania „naprawcze”, a więc podjąć działania
mające na celu m.in.: aktywizację zawodową osób bezrobotnych, zwiększenie adaptacyjności zasobów
pracy poprzez wzrost poziomu wykształcenia i kwalifikacji ludności, obniżenie kosztów pracy.
Obszary, które posiadają duży potencjał rozwojowy w zakresie rynku pracy mogą stać się motorem
wzrostu i rozwoju gospodarczego oraz społecznego. Z tego względu wymagają one szczególnej
uwagi, mogą stanowić doskonałe ośrodki rozwoju dla przemysłu high-technology czy nowych usług.
Wymagają one m.in. otwartej polityki proinwestycyjnej (wspierającej lokalnych przedsiębiorców oraz
inwestorów zewnętrznych), polityki wspierającej współpracę sfery naukowej z biznesową (a tym
samym wspieranie rozwoju innowacji).
Uwzględniając, w szczególności popytowe aspekty rynku pracy, utworzono zestaw wskaźników,
które zgrupowano w sześć obszarów tematycznych, obrazujących poziom zatrudnienia, fizyczne
warunki pracy, problem bezrobocia, płynność rynku pracy, efektywność systemu pośrednictwa pracy
i aktywizacji zawodowej oraz poziom wynagrodzeń (tabl. 6.1.). Zaproponowany zestaw wskaźników
umożliwia w układzie przestrzennym:
− monitorowanie sytuacji na lokalnym rynku pracy (poziomu zatrudnienia i warunków pracy, stanu
i natężenia bezrobocia) i ocenę regionalnego zróżnicowania,
− identyfikację powiatów o niskiej adaptacyjności zasobów pracy.
Tabl. 6.1. Rynek pracy/adaptacyjność zasobów pracy - wstępny zestaw potencjalnych wskaźników
diagnostycznych
Grupy wskaźników
6.1. Rynek pracy - zatrudnienie
6.1.1. Liczba pracujących na
100 osób w wieku 15 lat
i więcej
Definicja wskaźnika
Dane o pracujących dotyczą
podmiotów gospodarczych,
w których liczba pracujących
przekracza 9 osób oraz jednostek
sfery budżetowej niezależnie
od liczby pracujących;
Charakter
wskaźnika
S
Uzasadnienie wyboru wskaźnika
Wysoki poziom zatrudnienia ma
podstawowe znaczenie dla spójności
społeczno-gospodarczej. Polityka
zatrudnienia powinna być
ukierunkowana na tworzenie większej
liczby miejsc pracy, zachęca-
141