Identyfikacja i delimitacja obszarów wzrostu i obszarów problemowych

Zróżnicowanie powiatów pod względem wartości syntetycznego miernika rozwoju w zakresie
potencjału demograficznego/zagrożeń demograficznych
W oparciu o zaproponowany finalny zestaw wskaźników diagnostycznych, z uwzględnieniem wag
wskaźników (zależnych od wag przypisanych aspektom i wag przypisanych wskaźnikom w ramach
aspektów) policzono dla każdego powiatu syntetyczny miernik rozwoju w zakresie potencjału
demograficznego. Otrzymane wartości syntetycznego miernika rozwoju zawierały się w przedziale od
0,190 do 0,721 (zmienność kształtowała się na poziomie 29,9%). W rankingu powiatów na
pierwszym miejscu pod względem potencjału demograficznego plasował się powiat wrocławski, a na
ostatnim - m. Jelenia Góra. Pozostałe miasta na prawach powiatu zajmowały odpowiednio 6. lokatę
(m. Wrocław) i 13. lokatę (m. Legnica).
Na wartość syntetycznego miernika rozwoju w zakresie potencjału demograficznego/zagrożeń
demograficznych miały wpływ wartości wskaźników z wszystkich aspektów tego zakresu, tj.
charakteryzujących stan i rozmieszczenie ludności, strukturę ludności, ruch naturalny i ruch
wędrówkowy. Najbardziej zróżnicowane były powiaty pod względem struktury ludności
(współczynnik zmienności wyniósł 50,1%), następnie stanu i rozmieszczenia ludności (49,0%),
a najmniej pod względem ruchu wędrówkowego (37,1%).
Wykorzystując metodę trzech średnich, podobnie, jak w przypadku analizowanych szczegółowo
wcześniej wyróżnionych aspektów, w odniesieniu do potencjału demograficznego dokonano
klasyfikacji powiatów według wartości syntetycznego miernika rozwoju, wyodrębniając cztery grupy
poziomu wartości. Najbardziej liczne były grupy obejmujące powiaty o średnich
i niskich wartościach miernika (łącznie 17 powiatów). Grupa I o wysokich wartościach miernika
obejmowała 6 powiatów (wrocławski, głogowski, oławski, trzebnicki, oleśnicki i Wrocław). Na
wysoką pozycję powiatu wrocławskiego w zakresie potencjału demograficznego wpłynęły szczególnie
wysokie wartości wskaźników w aspekcie ruchu wędrówkowego (m.in. znacznego, dodatniego salda
ruchu migracyjnego) i w aspekcie ruchu naturalnego (dodatni przyrost naturalny).
Grupa IV o bardzo niskim poziomie wartości miernika liczyła również 6 powiatów
(dzierżoniowski, jeleniogórski, ząbkowicki, kłodzki, wałbrzyski i m. Jelenia Góra). Odległe miejsca
w rankingu powiatów spowodowane były bardzo niskimi właściwościami wszystkich wskaźników
w badanych aspektach: ruchu naturalnego − wałbrzyski (29. lokata), jeleniogórski (28.), kłodzki (27.)
i struktury ludności − m. Jelenia Góra (29.), wałbrzyski (27.), ruchu migracyjnego - m. Jelenia Góra
(29.), wałbrzyski (26.), a także w aspekcie stanu i rozmieszczenia ludności – powiat ząbkowicki (29.).
Do obszarów problemowych w zakresie potencjału demograficznego/zagrożeń demograficznych
zaklasyfikowano grupę sąsiadujących ze sobą powiatów przygranicznych, w południowo-wschodniej
części województwa: m. Jelenią Górę, powiaty wałbrzyski i kłodzki. Z uwagi na zbliżoną do
powiatu kłodzkiego wartość cząstkowego miernika rozwoju zaliczyć można powiat ząbkowicki.
W powiatach tych utrzymujące się niekorzystne dla rozwoju społeczno-gospodarczego procesy
depopulacyjne mogą stanowić barierę rozwojową. Cechą charakterystyczną wyodrębnionego obszaru
jest:
ubytek liczby ludności, spowodowany ujemnym przyrostem naturalnym (stosunkowo znaczną
umieralnością), ujemnym saldem ruchów migracyjnych (relatywnie dużym natężeniem odpływu
migracyjnego – m. Jelenia Góra, relatywnie słabym natężeniem napływu – powiat wałbrzyski),
zaobserwowanym odpływem ludności (m. Jelenia Góra, m. Legnica i powiat lubiński) oraz
niewielkim napływem ludności (wałbrzyski),
niekorzystna struktura wiekowa świadcząca o postępującym starzeniu się mieszkańców –
zdecydowana nadwyżka osób starszych (w wieku 65 lat i więcej) nad dziećmi (w wieku 0-14 lat).
63