maj'12 - Polska Zbrojna

| horyzonty spokój nieśmiertelnika|
Cisza nad historią
Leżą tutaj obok siebie powstańcy listopadowi i styczniowi,
uczestnicy wojny 1920 roku i wrześniowych walk w II wojnie światowej,
żołnierze Armii Krajowej i Armii Ludowej.
Anna Dąbrowska
Cmentarz Wojskowy na warszawskich Powązkach
zgodnie ze swoją nazwą powinien kojarzyć się
przede wszystkim ze spoczywającymi tutaj żołnierzami.
Mimo to ostatnio głośno jest o tej nekropolii
raczej w związku z pogrzebami znanych polityków, działaczy,
artystów czy twórców. Utworzona została jednak z myślą
o żołnierzach.
Zamiast ogrodu
Na terenie przyszłej nekropolii Izabela z Flamingów księżna
Czartoryska założyła w 1770 roku romantyczny ogród,
który został zniszczony w czasie insurekcji kościuszkowskiej.
Pierwszych zabitych zaczęto chować na Powązkach jeszcze
zanim powstał cmentarz – w 1830 roku spoczęli tutaj polegli
powstańcy listopadowi. Nekropolię oficjalnie otwarto w 1912
roku z przeznaczeniem na groby żołnierzy carskiego garnizonu.
W czasie zaborów oraz I wojny światowej miejsce spoczynku
znaleźli tu jednak, obok Rosjan, żołnierze niemieccy,
węgierscy, chorwaccy, czescy, słowaccy i polscy. Pierwsze
mogiły żołnierzy Wojska Polskiego pochodzą z końca 1918
roku oraz z lat 1919–1920. Leżą w nich przede wszystkim
uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej.
Polska armia przejęła nekropolię w 1921 roku; wtedy też
uzyskała ona rangę cmentarza wojskowego. Do 1946 roku
122
NUMER 2 | maj 2012 | POLSKA ZBROJNA