maj'12 - Polska Zbrojna

ie władzę nad arabskimi umysłami.
Może sobie na to pozwolić, gdyż niespełna
dwumilionowy Katar jest
jednym z najbogatszych krajów na
świecie.
To jednak tylko część prawdy. Katar
odgrywa bowiem niezwykle istotną
rolę w regionalnym systemie bezpieczeństwa,
który (pod parasolem
Stanów Zjednoczonych) funkcjonuje
w ramach Rady Współpracy Zatoki
Perskiej (Arabskiej). Amerykanie mają
na terytorium tego kraju bazy wojskowe.
Główną jest Al-Udeid, formalnie
należąca do władz katarskich, jednak
wyposażona i dowodzona przez
Amerykanów. Od czasu wojny w Za-
| bezpieczeństwo bliski wschód|
Katar odgrywa niezwykle
istotną rolę w regionalnym
systemie bezpieczeństwa,
który (pod parasolem USA)
funkcjonuje w ramach Rady
Współpracy Zatoki Perskiej
(Arabskiej)
stu, o tyle katarska stacja pokazywała, że bunt ogarnia miliony
ludzi. Dzięki Al-Dżazirze nie tylko Arabowie, ale też ludzie
na całym świecie wiedzą, co się działo na kairskim placu
Tahrir, a później w Libii oraz Syrii.
Al-Dżazira to jednak również (przynajmniej pośrednio) instrument
katarskiej polityki zagranicznej, choć jej dziennikarze
dwoją się i troją, by ta łatka do niej zbyt mocno nie przylgnęła.
O ile prawicowe media w Stanach Zjednoczonych
oskarżają ją o antyamerykańskość, o tyle inni zarzucają jej
zbytnią uległość wobec nacisków Waszyngtonu, z którym
Ad-Dauha ma dobre relacje.
Sprawa wydała się w 2011 roku, po zamieszczeniu informacji
na swoich stronach przez WikiLeaks. Wyszło wtedy na
jaw, że ówczesny dyrektor generalny Al-Dżaziry Wadah
Khanfar miał bliskie kontakty z amerykańskim wywiadem
i ulegał amerykańskiej presji w kwestii publikowania informacji,
które mogłyby szkodzić wizerunkowi Stanów Zjednoczonych.
Tak było na przykład ze zdjęciami rannych irackich
cywilów, których pod wpływem „sugestii” amerykańskiej
ambasady w Katarze nie upubliczniono. Wkrótce po ujawnieniu
tej informacji Khanfar podał się do dymisji, a jego miejsce
zajął inny członek rodu panującego, Ahmad bin Jassim
bin Mohammad At-Thani.
strategia środka
Choć Al-Dżazira nie stanowi bezpośredniego instrumentu
polityki zagranicznej Kataru, można uznać, że akcentuje sprawy
i wydarzenia, których nagłośnienie służy jego interesom.
Ad-Dauha, niemogąca polegać na sile własnego oręża (katarskie
siły zbrojne liczą nieco ponad dziesięć tysięcy nieźle wyszkolonych
i wyposażonych żołnierzy), skupia się na budowie
środka, dzięki któremu zapewnia so-
WIZYTÓWKA
Michał
Lipa
Jest doktorantem na Wydziale Studiów Międzynarodowych
i Politycznych Uniwersytetu
Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmuje się
systemami politycznymi, stosunkami międzynarodowymi
oraz procesami społeczno-
-gospodarczymi na Bliskim Wschodzie
i w Afryce Północnej. Publicysta portalu
Mojeopinie.pl.
toce Perskiej w 1991 roku, w której następstwie Katar i Stany
Zjednoczone podpisały porozumienie o współpracy obronnej,
podlega ona Centralnemu Dowództwu Stanów Zjednoczonych.
Stacjonują w niej (oprócz wojsk katarskich) oddziały
amerykańskie, brytyjskie i australijskie, które odpowiadają za
logistykę i dowodzenie w czasie konfliktów zbrojnych na Bliskim
Wschodzie, szczególnie w Iraku i Afganistanie.
Międzynarodowa pozycja Kataru budowana jest więc dopiero
od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, a szczególnie od
momentu objęcia władzy przez obecnego emira, czyli od
1995 roku (rok później powstała Al-Dżazira). Ważnym sukcesem
katarskiej dyplomacji było na przykład przezwyciężenie
w 2008 roku politycznego kryzysu w Libanie, który rozwiązano
dzięki podpisaniu porozumienia w Ad-Dausze. W katarskiej
stolicy spotykali się też przedstawiciele Chartumu
i zbuntowanego Darfuru.
Wzrost politycznej potęgi Kataru skłonił władze Arabii
Saudyjskiej do zapomnienia o wcześniejszych waśniach i nawiązania
bliższych (szczególnie od 2007 roku) stosunków ze
swym malutkim sąsiadem. Wcześniej, na początku XXI wieku,
Katarczycy i Saudyjczycy nie przepadali za sobą. Ad-
-Dauha miała w owym czasie przyjazne układy z Syrią
Baszara al-Asada oraz libańskim Hezbollahem, co zapewniło
jej dogodną pozycję mediatora pomiędzy stronami, które
niechętnie ze sobą rozmawiają. Strategia „bycia po środku”
wyraźnie się jednak opłaciła.
W cieniu rewolucji
Kolejną szansą dla Kataru stały się wydarzenia określane
mianem Arabskiej Wiosny. Nie dość, że prominentny islamistyczny
dysydent Yusuf al-Qaradawi przez lata nadawał programy
właśnie z Kataru, czym doprowadzał do furii egipskiego
prezydenta, gdyż sprzyjał Braciom Muzułmanom, to jeszcze
– jak się później okazało – powstania w Libii i Syrii stały
się wodą na młyn katarskiej polityki zagranicznej.
Ad-Dauha zaangażowała się po stronie libijskich powstańców
i przyczyniła do tego, że NATO ustaliło nad Libią strefę
zakazu lotów oraz aktywnie wsparło rebeliantów. Udzieliła
im też pomocy materialnej – dostarczyła pieniądze, wyposażenie
i paliwo. Sześć katarskich myśliwców Mirage przyłączyło
się do akcji NATO. Równolegle Al-Dżazira nieustannie
informowała o sukcesach libijskich powstańców, czym dodawała
im animuszu i kreowała obraz sytuacji
w taki sposób, aby wyglądało na to,
że Muammar Kaddafi za chwilę zostanie
obalony.
Ad-Dauha zaangażowała się w końcu
w poszukiwanie wparcia dla zbrojnej interwencji
w Syrii, co jest jednak znacznie
trudniejsze niż pomoc udzielona libijskim
rebeliantom. Katarowi zależy na
tym, aby wyrwać Syrię z irańskich (szyickich)
objęć i zwiększyć sunnickie
wpływy w tym kraju. Skorzystałyby na
tym zarówno Ad-Dauha, jak i Rijad,
a zatem również Stany Zjednoczone, których
wpływy w regionie zależą od
współpracy z Arabią Saudyjską, Katarem
oraz innymi naftowymi monarchiami
Półwyspu Arabskiego.
•
92
NUMER 2 | maj 2012 | POLSKA ZBROJNA