ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

More documents

Recommendations

Info

Marek Bem, Wojciech Mazurek Badania w roku 2011 (wiosna) 15 Archeologiczne badania wykopaliskowe wiosną 2011 r. na terenie byłego hitlerowskiego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze koło Włodawy zostały przeprowadzone na zlecenie Komitetu Sterującego, którego celem jest przygotowanie w Sobiborze nowego projektu upamiętnienia ofiar Holocaustu. W skład Komitetu wchodzą przedstawiciele 4 państw: Holandii, Izraela, Polski i Słowacji, które całość prac sfinansowały we współpracy z Fundacją „Polsko-Niemieckie Pojednanie” w Warszawie. Koordynacja całości prac została przekazana przez Zarząd Fundacji dla Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego we Włodawie, które już blisko 20 lat udostępniało zwiedzającym teren byłego obozu i jego historię w niewielkim budynku muzealnym. Badawcze prace wykopaliskowe zostały przeprowadzone na podstawie umowy z dnia 15.04.2011 r. przez firmę SUB TERRA Badania Archeologiczne z Chełma, ul. Szarych Szeregów 5a/26, 22-100 Chełm. Planowane na rok 2011 badania wykopaliskowe na terenie byłego niemieckiegoobozu zagłady w Sobiborze miały za cel odtworzenie topografii obozu III. Zostałyone podzielone na dwa etapy terenowe, tzn. ekspedycje wiosenną (od 18 kwietnia do11 czerwca) oraz ekspedycję jesienną trwającą od 25 października do 26 listopada 2011 r. Przebieg badań W trakcie badań terenowych wiosną 2011 r. rozpoznana została południowa część tzw. obozu III, w którym działała komora gazowa. Efektem tych badań było rozpoznanie powierzchni ponad 1 hektara (około 10 175 m 2 ). Łączna powierzchnia otwartych wykopów wyniosła 31,5 ara. Teren rozpoznany za pomocą wiertła geologicznego wyniósł około 7 arów. W wyniku prowadzonych prac terenowych odsłonięte zostały stropy 710 nieruchomych obiektów archeologicznych (kolejne numery od 173 do 882), wśród których dominują relikty dołków posłupowych oraz ślady po korzeniach starych drzew. Większość reliktów dołków posłupowych tworzy liniowe układy, interpretowane jako wewnętrzne ogrodzenia obozowe. Prace wykopaliskowe odsłoniły kontynuację dwóch rzędów dołków posłupowych, odkrytych w trakcie sezonów 2008-2010, biegnących na osi północ-południe wzdłuż zachodniej krawędzi asfaltowego placu z Pomnikiem i Obeliskiem. Ich zasięgu w kierunku północnym nie osiągnięto. Skrajne słupy stały w odległości około 20 m na południe od Kopca Pamięci. Natomiast w kierunku południowym oba rzędy słupów dochodzą 15 Wojciech Mazurek, Podsumowanie realizacji programu badań archeologicznych na terenie byłego hitlerowskiego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze, powiat włodawski, województwo lubelskie przewidzianych do realizacji w roku 2011,sezon wiosenny 15.04. – 15.06.2011 r., „SUB TERRA” Badania Archeologiczne, ul. Szarych Szeregów 5a/26, 22-100 Chełm, Chełm 2011 (maszynopis i wersja elektroniczna); Yoram Haimi, Preliminary Report of Archaeological Excavations in the Sobibór Extermination Center, April 17, 2011 – June 5, 2011, Negev 2011 (wersja elektroniczna); Marek Bem, Kontekst historyczny zakresu badań archeologicznych na terenie po byłym niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze, prowadzonych w 2011 roku. Komora gazowa – obóz III – lazaret, Włodawa 2011 (wersja elektroniczna).
Sobibór - badania archeologiczne... do rowu o szerokości około 30-50 cm, biegnącego na osi południowy-zachód i północny-wschód w kierunku południowo-wschodniego narożnika asfaltowego placu. Tu łączą się z linią dołków posłupowych, biegnącą równolegle do tego rowu w odległości około 150 cm. W odległości dokładnie 5 metrów na południowy-wschód od tego rowu biegnie drugi, idealnie równoległy do niego, zaopatrzony również w rząd dołków posłupowych od strony zewnętrznej. W przestrzeni wewnętrznej między tymi rowami występują dołki posłupowe posadowione tuż przy rowach, w większości przypadków na wysokości dołków zewnętrznych. W części skrajnie południowo-zachodniej oba rowy wraz z towarzyszącymi im dołkami posłupowymi skręcają na południe (poza teren przewidziany do badań na wiosnę 2011 r.). Odkryty układ dwóch rowów z towarzyszącymi im dołkami posłupowymi można interpretować jako pozostałość po końcowym odcinku „Himmelfahrtstrasse”, który powinien prowadzić prosto do komór gazowych. Tuż przy narożniku południowo-wschodnim asfaltowego skweru z Pomnikiem odsłonięto 3 rzędy drobnych zagłębień, które mogą stanowić relikt po drewnianych stopniach wejściowych do komór gazowych. W rejonie na południe od przebiegu domniemanej „Himmelfahrtstrasse” natrafiono na kilka rzędów mniejszych dołków posłupowych łączących przerwę w rowie południowo-wschodnim. Wstępnie można doszukiwać się w tym miejscu reliktów „baraku fryzjerskiego”, który mógł zostać zbudowany na konstrukcji legarowej. (?). W części na północ od placu asfaltowego nie natrafiono na większą ilość obiektów nieruchomych. Natomiast na wschód od skweru mamy do czynienia z koncentracją kilku większych dołków posłupowych, które mogą tworzyć linię zasieków wokół obozu, zamieszkałego przez członków Sonderkommando. W wykopach położonych między placem asfaltowym a obiektem E, odkrytym w roku 2001 nie natrafiono na relikty infrastruktury obozowej. Potwierdza to hipotezę z badań w roku 2009 o istnieniu wolnej od zabudowy przestrzeni, porośniętej wówczas, młodym lasem. Wykopy weryfikacyjne anomalii w odwiertach i badaniach geofizycznych, zlokalizowane na południe od obiektu E, potwierdziły jego kontynuację na łącznej długości około 75 metrów. Jego szerokość niezmiennie wynosi 6 metrów, jego ściany boczne są skośne, miejscami ze śladami szalowania drewnem. W odległości około 50 metrów od północnej granicy obiektu E od jego granicy zachodniej do połowy szerokości wystąpił szeroki na 2 metry ostaniec piachu. Nie można wykluczyć hipotezy, co do interpretacji tego obiektu, że jest to relikt strzelnicy. Na północ od obiektu E natrafiono na południowo-wschodni narożnik podobnego obiektu do obiektu E, którego długość w kierunku zachodnim (na podstawie odwiertów) można oszacować na 15-20 m a szerokość na około 5 – 6 m. W wypełnisku tego obiektu natrafiono na nieliczne, drobne przedmioty z żelaza oraz fragmenty butelek po wódce. Zbliżony zestaw artefaktów pochodzi z wypełniska obiektu E, przebadanego w roku 2011. Skrajnie północne wykopy oraz zagęszczone odwierty odsłoniły (od południa i od wschodu) teren położony przy grobie masowym nr 2. Natrafiono tutaj na stop-
Page 1 and 2:
Sobibór - badania archeologiczne..
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 119: Sobibór - badania archeologiczne..
show all

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie