ZaÅ‚Ä cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Sobibór - badania archeologiczne...
tatem tych rekonesansowych badań było natrafienie po obu stronach kopca, w jego
pobliżu, a więc w miejscach pod tym względem dotąd nieznanych, na groby masowe
o nieustalonym jeszcze wówczas zasięgu. W kilku odwiertach wykonanych w obrębie
kopca nie natrafiono natomiast na żadne ślady szczątków ludzkich, a pod nasypem
znajdował się tzw. calec, czyli przypuszczalnie mogiły również tam nie było.
Ziemia z kopca nie pochodzi więc z mogił lecz została przywieziona z zewnątrz.
Podstawowym celem, trwających tydzień (09-14.10.2000 r.) badań sondażowych,
było rozpoznanie terenu pod ewentualne kolejne prace archeologiczne, wyznaczenie
siatki hektarowej w nawiązaniu do mapy sytuacyjno-wysokościowej tego obszaru
oraz wyróżnienie rejonów, w których mogą występować mogiły masowe lub inne
struktury związane z funkcjonowaniem obozu w latach 1942-43 i wykonanie w tych
miejscach sondaży wiertniczych.
Ekipa archeologiczna Instytutu Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika w Toruniu pod kierownictwem prof. Andrzeja Koli i mgr Mieczysława
Góry przy współudziale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie
kontynuowała badania archeologiczne na terenie po byłym ośrodku zagłady w Sobiborze
w 2001 r. w dwóch etapach: od 17 kwietnia do 9 czerwca i od 19 sierpnia do
13 października. Kolejne badania archeologiczne (przy współudziale: „Discovery
Chanel”, niemieckiej firmy geofizycznej „Büro für Geophysik Lorenz” z Berlina,
Ben - Gurion University of The Negev z Izraela, WorleyParsons Komex z Kanady,
Uniwersytetu Hartford z USA, Instytutu Yad Vashem z Izraela, Fundacji „Polsko
- Niemieckie Pojednanie”) Muzeum Pojezierza Łęczyńsko- Włodawskiego realizowało
w latach: 2004, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011. Od 2011 r. koordynacją badań
archeologicznych na terenie po byłym niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze
zajęła się Fundacja „Polsko – Niemieckie Pojednanie”. Realizując plany rozbudowy
sobiborskiego muzeum i Sobiborskiego Miejsca Pamięci, opracowywane przez
Międzynarodowy Komitet Sterujący (Polska, Holandia, Izrael, Słowacja) Fundacja
„Polsko – Niemieckie Pojednanie” badania archeologiczne uznała za priorytetowe.
Wiosenne i jesienne wykopaliska roku 2011 uznać należy za przełomowe. Zakres
tych badań oraz ich efekty w jednoznaczny sposób potwierdziły jak wielką rolę odegrać
może archeologia w odkrywaniu historii sobiborskiego obozu.
Od 2007 r. na stałe do zespołu polskich archeologów dołączył archeolog z Izraela.
Nazywa się Yoram Haimi. Mieszka w Izraelu, ma żonę i czwórkę uroczych
dzieci. Historia jego rodziny powiązana jest z Holokaustem i Sobiborem. Przed czterema
laty postanowił pojechać do Yad Vashem i spróbować odnaleźć jakąś informację
dotyczącą tego, co stało się z jego dwoma wujami, braćmi jego matki. Zostali
zamordowani podczas II wojny światowej. Mieszkali we Francji. Mama mieszkała
w Maroko. Wujowie byli Marokańczykami, urodzili się w Casablance. Za każdym
razem, kiedy rozmawiał o nich z matką nie była w stanie niczego dokładnego
o ich historii mu powiedzieć. Była wtedy małym dzieckiem. Zawsze mówiła tylko,
że Niemcy zabrali jej braci. Nic więcej. Pewnego dnia pojechał więc do Yad Vashem
i zaczął przeszukiwać tamtejsze archiwum. Dotarł do wykazu osób przesiedlonych
(z listą wszystkich transportów) z Francji do Polski. Znalazł nazwiska wujów