ZaÅ‚Ä cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Sobibór - badania archeologiczne...
W Sobiborze po obozie nic nie zostało?
Krótka historia likwidacji obozu
14 października 1943 r. w niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze wybuchł
zbrojny bunt więźniów. Podczas walki oraz na polach minowych otaczających obóz
zginęło około 40 więźniów, ponad 275 udało się uciec. Wielu z nich zostało schwytanych
przez Niemców w czasie pościgu i zamordowanych. Wojnę przeżyło co najmniej
61 uciekinierów z Sobiboru.
Okres między 16 a 20 października, kiedy sytuacja w obozie, po powstaniu,
zostaje całkowicie przez Niemców opanowana, wykorzystano na zabezpieczenie
i uporządkowanie tego wszystkiego, co w nim pozostało, naprawy najważniejszych
instalacji, inwentaryzację strat oraz organizację, w nowych warunkach, podstawowych
funkcji administracyjnych obozu a także likwidację, czyli spalenie, ciał wszystkich
więźniów zabitych w trakcie powstania. Po powstaniu obóz nie był zniszczony.
Franz Suchomel w swoich zeznaniach stwierdza:
[…] Po przybyciu do Sobiboru nie zauważyłem żadnych śladów powstania.
Jedynie w pobliżu ogrodzenia, tuż przy torach znajdowały się zniszczenia […]” 1 .
Dnia16 października załoga obozu w Sobiborze składała się najprawdopodobniej
z sześciu Niemców i kilkudziesięciu ukraińskich strażników. Z dotychczasowej
załogi w obozie przebywali Frenzel, Bauer, Wendland, Müller i Rewald. W obozie
na dłużej zostaje Michalsen, który przyjechał tu 14 października. Z urlopów wracają
Gomerski, Bolender, Hodl, Klier, Lambert, Unverhau, Reichleitner i Wagner. Do
sobiborskiego obozu, w celu uzupełnienia stanu kadry do poziomu zbliżonego do
okresu sprzed powstania oraz podtrzymania poprawnej organizacji pracy w obozie
i rozpoczętej już jego likwidacji, na przełomie października i listopada oddelegowani
zostają członkowie załogi obozu w Treblince (Suchomel, Potzinger, Kurt Franz,
Munzberger, Sydow, Matthes, Adolf Gentz). Przeniesienia personelu z Treblinki do
Sobiboru zorganizowano w trzech oddzielnych grupach. Z obozu pracy w Dorohuczy
do Sobiboru przyjeżdżają Schluch, Zierke i Juhrs. Do pracy w obozie pozostawiono
przy życiu około 25 więźniów. Są to zapewne ci Żydzi, których komendant policji
porządkowej Dystryktu Lubelskiego w swoim raporcie z 16 października określa,
jako zatrzymanych. Dowództwo obozu oczekiwało na rozkazy przełożonych, którzy
mieli zadecydować o dalszych losach tego miejsca.
1
Franz Suchomel , protokół przesłuchania, LKA/NW, Dez 15, Alt- Otting, dnia 7 listopada1962 r.