ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

More documents

Recommendations

Info

Marek Bem, Wojciech Mazurek udało się zgromadzić znaczny materiał dowodowy, składający się z zeznań Żydów – byłych więźniów obozu, szeregu Polaków, przeważnie pracowników kolejowych oraz z wyników ekspertyz i oględzin. Obóz położony był w powiecie włodawskim, wojew. Lubelskiego tuż przy stacji kolejowej Sobibór, znajdującej się na szlaku Chełm-Włodawa-Brześć. Od strony północnej, południowej i wschodniej teren obozu otoczony jest rzadkim sosnowym lasem, który porasta również częściowo północne i zachodnie krańce obozu. Wzdłuż zachodniej granicy obozu biegnie tor wspomnianego szlaku kolei, tu też znajduje się stacja Sobibór, od której na teren obozu wiedzie niewielka bocznica. Pomiary dokonane w czasie oględzin sądowych wykazały, że obóz miał około 58 hektarów powierzchni. Obecnie na terenie obozu nie zachowały się żadne z dawnych urządzeń, przeznaczonych bezpośrednio do likwidacji ofiar. Zachowało się natomiast kilka domków (w stanie znacznego zniszczenia), które służyły jako budynki mieszkalne załogi obozowej. W środkowej części terenu, prawdopodobnie, w miejscach przeznaczonych na chowanie popiołów, znajduje się młody, dwuletni lasek sosnowy, zajmujący około 1200 mkw. powierzchni. Próbne rozkopywania wykazały tu, pod warstwą piasku około półmetrowej głębokości, obecności popiołów i szczątków kości, pomieszanych z piaskiem. W niewielkiej odległości od wschodniej granicy obozu ujawniono dół po wapnie chlorowym o rozmiarach 20x15m. Na całym terenie obozu napotyka się gdzieniegdzie na kości ludzkie. O przeznaczeniu obozu przekonują dalej wyniki ekspertyz. Tak więc z orzeczenia Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego wynika, że nadesłane do zbadania kości są kośćmi ludzkimi. Z orzeczenia Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie widać, że piasek pobrany z rozkopów zawiera domieszkę popiołu kostnego i tłuszczu. W miejscach gdzie, wedle zeznań świadków, miał się znajdować budynek zawierający komory gazowe, ujawniono pewną ilość gruzu. W wyniku pomiarów, dokonanych w czasie oględzin, sporządzony został plan terenu obozowego, na którym umieszczone zostały wszystkie zachowane do dziś pozostałości po obozie. Prócz tego w aktach znajduje się jeszcze plan obozu w okresie funkcjonowania nadesłany przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, a sporządzony przez byłych więźniów obozu. Miejsce, w którym w czasie oględzin znaleziono gruz, pokrywa się w zasadzie z umiejscowieniem komory gazowej na tym planie rekonstrukcyjnym […].Likwidacja obozu nastąpiła po powstaniu w listopadzie 1943. Z obozu wywieziono wówczas wszelkie urządzenia, budynki zaś murowane zostały wysadzone, a nawet gruz wywożono wagonami. Na części terenu obozu posadzono lasek […] 18 . Do roku 1993 (14 października 1993 r. na terenie po byłym obozie zorganizowano Muzeum Byłego Hitlerowskiego Obozu Zagłady w Sobiborze) informacje zawarte w dokumentach pozostawionych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce były jedynymi, które miały charakter analizy stanu zachowa- 18 Zbigniew Łukaszewicz, Obóz zagłady w Sobiborze, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce” 1947, tom 3, s. 49-58.
Sobibór - badania archeologiczne... nia terenu po byłym obozie. Przygotowana w czerwcu 1951 r. przez inż. Mariana Cudnego mapa geodezyjna (skala 1:<strong>10</strong>00 z lokalizacją, zidentyfikowanych przez GKBZNwP, kilku elementów infrastruktury obozowej: miejsce komory gazowej, studnia, rów po ustępie obozowym, barak na generator prądu, piekarnia, magazyn broni, kilka baraków mieszkalnych, stajnia) była jedyną tego typu aż do 2001 r. Mapa ta stanowiła odniesienie geodezyjno-topograficzne dla rozpoczynających się w 2000 r., po 55 latach przerwy, kolejnych badań archeologicznych i wizji lokalnych na terenie po byłym niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze. Fot. 6. Mapa geodezyjna – część I (skala 1:<strong>10</strong>00) z lokalizacją elementów infrastruktury obozowej zlokalizowanych i zidentyfikowanych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce w trakcie prowadzonego śledztwa i wizji lokalnej w latach 1945 – 1946. Mapa opracowana przez inż. Mariana Cudnego w czerwcu 1951 r. Kopia – zbiory prywatne Marek Bem
Page 1 and 2: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 33: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 85 and 86:
Sobibór - badania archeologiczne..
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
show all

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie