ZaÅ‚Ä cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Marek Bem, Wojciech Mazurek
którego funkcja została określona przez profesora Andrzeja Kolę jako barak, zamknięta
była (ograniczona) mniejszym, prostokątnym barakiem o wymiarach 14 x 4
m. W części zachodniej tego mniejszego tzw. baraku natrafiono na dwie duże belki
drewniane, ułożone równolegle względem siebie na głębokości około 90 cm. Każda
z nich zaopatrzona była od wierzchu w regularny rząd otworów o średnicy około
5-6 cm, w których pierwotnie tkwiły drewniane kołki. W pobliżu tych belek – legarów
ustawione były pionowo dwa kolejne słupy drewniane, interpretowane przez
autora badań jako słupy nośne baraku. W zasypisku obu baraków znalezione zostały
liczne przedmioty osobiste ofiar zagłady, co upodabnia go do wypełnisk obiektów
A, B i D, położonych w pobliżu asfaltowego placu. Istotną różnicę stanowi w przypadku
północnej części obiektu E koncentracja ponad 1800 pocisków, zachowanych
w postaci odkształconej, wskazującej na ich wstrzelenie w grunt. Koncentracja ta
została zinterpretowana w sprawozdaniu z badań w roku 2001 jako miejsce w baraku,
w którym następowały egzekucje osób leżących, być może chorych lub niedołężnych.
W uzupełnieniu do badań sondażowych i wykopaliskowych, ekspedycja uniwersytetu
toruńskiego określiła w dużej mierze zasięg zewnętrznego ogrodzenia obozu,
określony na podstawie reliktów drutu kolczastego, który powrastał w pojedyncze
drzewa.
Badania w roku 2004 3
Po trzech latach przerwy i oczekiwania na powrót archeologów na teren byłego
obozu inicjatywę kontynuacji badań podjął gospodarz terenu, czyli Muzeum Pojezierza
Łęczyńsko-Włodawskiego we Włodawie, które we współpracy z telewizją
“Discovery Channel”, niemiecką firmą geofizyczną „Büro für Geophysik Lorenz” z
Berlina oraz firmą archeologiczną “SUB TERRA Badania Archeologiczne” z Chełma,
podjęło się realizacji programu badań wybranych miejsc byłego obozu w celu
ich precyzyjnej lokalizacji. Była to początkowa faza realizacji projektu przygotowanego
przez dyrektora Muzeum, mgr Marka Bema.
Zakres prac badawczych, zaplanowanych na rok 2004 objął następujące cele:
- zlokalizowanie reliktów obozu IV, gdzie miała być przetwarzana sowiecka amunicja
dla potrzeb armii niemieckiej
- weryfikacja anomalii uzyskanych metodą odwiertów przez ekipę profesora Koli
w rejonie na południe od obiektu E, który zdaniem Andrzeja Koli mógł mieć
związek z komorami gazowymi
3
Wojciech Mazurek, Wyniki badań archeologicznych na terenie byłego hitlerowskiego obozu
zagłady w Sobiborze koło Włodawy, woj. Lubelskie 2004 r., Chełm 2004 (maszynopis); Bernhard
Lorenz, Gerd Plaumann, Informacja na temat badań geofizycznych na terenie byłego obozu
w Sobiborze, Berlin 2004 (wersja elektroniczna); Gavin Hodge, Marek Bem, Sobibór. Propozycja
przeprowadzenia badań geomagnetycznych metodą nieinwazyjną, Berlin/Włodawa 2004 (wersja
elektroniczna i maszynopis).