ZaÅ‚Ä cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Marek Bem, Wojciech Mazurek
Fot. 12. Mapa Sobiborskiego Miejsca Pamięci (plan zagospodarowania przestrzennego) Sobibór
obóz zagłady 1942-1943, odrys planu wykonanego przez architekta R. Dylewskiego,
opr. Kazimierz Stasz, 1986 r. Kopia – zbiory prywatne Marek Bem
Obóz zagłady Sobibór 1942/43, koncepcja projektu pomnika. Opis techniczny:
[…] Opis stanu istniejącego. Według zeznań i badań obóz zajmował obszar około
60 hektarów, otoczony trzema rzędami drutów kolczastych i polami minowymi.
Wewnątrz teren obozu dzielił się na 5 izolowanych części /pól/ o rozmaitym przeznaczeniu,
w tym pole III gdzie mieściły się komory gazowe, doły spaleniskowe oraz
baraki mieszkalne zatrudnionych tu więźniów. Do obozu prowadziła tylko jedna
brama, przez którą przebiegała rampa kolejowa od stacji Sobibór. Na bocznicę tę
wtłaczano transporty ludzi przywiezionych na zagładę. W listopadzie 1943 roku zarządzeniem
Himmlera zlikwidowano obóz w Sobiborze. Rozebrano i wywieziono baraki,
wysadzono w powietrze komory gazowe, teren mogił zalesiono. Obecnie teren
byłego obozu Sobibór pokrywa las, niewiele pozostało śladów, trudna jest dokładna
rekonstrukcja planu obozu. Mimo to, dostatecznie dużo jest dowodów by ustalić lokalizację
podstawowych elementów. Odkrywki wyznaczają obszar gdzie spoczywają
prochy /spalone zwłoki/ ofiar. Ślady dokumentów i wysadzonych murów wskazują
miejsce gdzie stały komory gazowe /tak zwana łaźnia/. Istnieje bocznica kolejowa,
którą wjeżdżały transporty ofiar. Istnieje wreszcie wiele śladów drobniejszych jak
odrutowane drzewa, szczątki baraków oraz wiele przedmiotów rozrzuconych po lesie:
talerze, miski, garnuszki, łyżki, oprawki okularów, części wózków dziecinnych
itp. Część lasu obozowego – o powierzchni około 14 hektarów, na której śladów
obozu zachowało się najwięcej i to śladów najistotniejszych /mogiły, komory ga-