ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

More documents

Recommendations

Info

Marek Bem, Wojciech Mazurek Już 19 października 1943 r., w Krakowie, Hans Frank zorganizował spotkanie, w którym brali udział, między innymi, dowódca Sipo i SD w Krakowie Walter Bierkamp, krakowski dowódca policji porządkowej Hans-Dietrich Grunwald oraz Szef Inspekcji Uzbrojenia Maximilian Schindler. Rozmawiali na temat stanu bezpieczeństwa w Generalnej Guberni. Bunt więźniów w Sobiborze tylko utwierdził ich w przekonaniu o istniejących zagrożeniach systemu bezpieczeństwa na terenie Generalnej Guberni. Odnosząc się do wydarzeń z Sobiboru, zgodni byli w opinii, że wielkie niebezpieczeństwo dla Niemców stanowią także obozy żydowskie. Za najpilniejsze zadanie uznano konieczność wzmocnienia sił policji bezpieczeństwa oraz podjęcia ostatecznej decyzji, ilu jeszcze Żydów uznać należy za niezbędnych i nadał wykorzystywać, jako siłę roboczą, a ilu należy natychmiast „usunąć z Generalnej Guberni”. O wnioskach z krakowskiego spotkania Hans Frank poinformował, Heinricha Himmlera. Bezprecedensowa ucieczka więźniów ośrodka zagłady w Sobiborze i tym samym konieczność likwidacji tego obozu posłużyła Himmlerowi, jako pretekst do rozpoczęcia ostatniego etapu zagłady Żydów w Generalnej Guberni. Mimo toczącej się dyskusji i sporów dotyczących potrzeby dalszego wykorzystania Żydów jako siły roboczej, ostateczna decyzja dotycząca losu żydowskich obozów została podjęta przez Himmlera już w kilka dni później i przekazana do Krakowa do rea-lizacji sekretarzowi stanu do spraw bezpieczeństwa w GG Friedrichowi Krügerowi. Sobibór miał przestać istnieć, a tak zwana „akcja dożynki” miała być ostatnim już etapem „Akcji Reinhardt” 2 . „Akcja dożynki” była największym masowym mordem w historii przeprowadzonym w tak krótkim czasie na przedstawicielach tylko jednej grupy etnicznej. Realizowana była w dniach 3-4 listopada 1943 r. W pierwszym dniu zlikwidowano Żydów przebywających w Lublinie i na Majdanku oraz w obozie pracy w Trawnikach. Następnego dnia wymordowano Żydów w obozie pracy w Poniatowej. Podczas tej „akcji” zamordowano ponad 42 tys. osób. „Akcja” ta była końcowym rozdziałem i spełnieniem „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” realizowanego przez państwo niemieckie w ramach „Akcji Reinhardt”. SS-Obergruppenführer Odilo Globocnik (były dowódca SS i policji na Dystrykt Lublin Generalnego Gubernatorstwa i szef sztabu „Akcji Reinhardt” 17 września 1943 r. został przeniesiony do Triestu we Włoszech i mianowany Wyższym Dowódcą SS i policji w Strefie Operacyjnej Regionu Wybrzeża Adriatyku) w dalszym ciągu odpowiadał przed Himmlerem w sprawie „Akcji Reinhardt”. Dnia 4 listopada 1943 roku przesłał Heinrichowi Himmlerowi raport zamykający oficjalnie „Akcję Reinhardt” 3 . Jest ironią losu oraz dopełnieniem obsesji Christiana Wirtha, który zarządzając obozami zagłady w ramach „Akcji Reinhardt” często powtarzał, że stara się angażować samych Żydów w mordowanie innych Żydów, że zadanie usuwania wszystkich śladów istnienia ośrodka zagłady w Sobiborze spadło na inną grupę Żydów, 2 3-4 listopada 1943. Erntefest, zapomniany epizod Zagłady, red: Wojciech Lenarczyk, Dariusz Libionka, Lublin 2009, s. 9-10. 3 Sobibor. Ein NS-Vernichtungslager im Rahmen der „Aktion Reinhard, Institute of Documentation in Israel. For Investigation Nazi War Crimes, Haifa 1998, s. 107-108.
Sobibór - badania archeologiczne... których przywieziono, specjalnie w tym celu, z obozu w Treblince. Dnia 20 października pięć wagonów towarowych odjechało z Treblinki w kierunku Sobiboru przez Siedlce, Łuków, Dęblin i Lublin, przewożąc około 200 Żydów. Podział funkcji poszczególnych członków załogi w trakcie likwidacji obozu był podobny do tego z okresu, kiedy funkcjonował. Uporządkowano i zabezpieczono także, w celu odesłania do rodzin, rzeczy osobiste Niemców zabitych w czasie powstania 4 . Każdy z personelu obozowego otrzymał do swojej dyspozycji kilku Żydów i zabezpieczał normalny cykl pracy kuchni, pralni, stajni, obory i poszczególnych warsztatów oraz wydzielonych sektorów obozu. Wszystko to stanowiło tylko doraźne, logistyczne uzupełnienie najważniejszych prac, czyli ewakuacji i likwidacji obozu. O pierwszym transporcie Żydów z obozu w Treblince, którzy mieli pracować przy likwidacji sobiborskiego obozu, wiadomo niewiele. Niemcy, którzy przybyli do Sobiboru na przełomie października i listopada, w swoich powojennych zeznaniach w trakcie toczących się przeciwko nim procesach sądowych, nic nie wspominają o tej grupie więźniów. W ich relacjach odnoszących się do drugiej połowy października daje się jednak zauważyć znaczny postęp w pracach likwidacyjnych na terenie obozu. Przypominają sobie natomiast, z tego właśnie okresu, tylko niewielką grupę, około 30 żydowskich robotników i drugą grupę więźniów z Treblinki, która przyjechała do Sobiboru 4 listopada. Pierwsza dwustuosobowa grupa więźniów z Treblinki wykorzystana była do pierwszych, najcięższych prac ewakuacyjnych i rozbiórkowych w obozie. Do najważniejszych prac należało wówczas przygotowanie i załadunek do wagonów mienia po ofiarach, które zalegało w barakach sortowniczych, ewakuacja amunicji zgromadzonej w magazynach obozu IV, demontaż sprzętu i wyposażenia warsztatów, rozbiórka komory gazowej, demontaż silnika, który służył do zagazowywania ofiar, wyburzanie i rozbiórki baraków, magazynów, ogrodzenia oraz dokładne zatarcie śladów na terenie obozu III gdzie zakopano prochy ofiar. Zakres tych prac był bardzo szeroki i zmierzał do całkowitej likwidacji infrastruktury obozowej (rozbudowanej na ponad 30 hektarach) i bardzo dokładnym zatarciu wszelkich śladów po tym ośrodku. Żołnierze, eksperci z Wehrmachtu, rozbrajali, zaminowany, teren dookoła obozu. W dokładności zacierania śladów i kamuflażu tego, co działo się w tym miejscu posunięto się do tego, że remontowano zaadoptowane w trakcie budowy obozu budynki nadleśnictwa i leśniczówki, które (według zeznań Juhrsa) miały być, przed ostatecznym opuszczeniem terenu po byłym obozie, przekazane jakiejś „polskiej komisji leśnej”. Można przyjąć, że od samego początku dowództwo obozu zakładało maksymalnie szybkie wyeksploatowanie więźniów, wykonanie ich kosztem jak najwięcej prac w jak najkrótszym czasie i likwidację całej tej grupy. Żydzi ci, stanowili poważne obciążenie (choćby tylko ze względu na problem wyżywienia i bezpieczeństwa) dla likwidowanego obozu. Przewidywano także konieczność wykorzystania, po raz ostatni, krematorium w obozie III do spalenia tak dużej ilości ciał, aby dokładnie ukryć, jeszcze w miejscu gdzie robiono to dotychczas, popioły po spalonych więźniach. Bardzo dokładnym zatarciem śladów w tej części 4 Franz Suchomel, protokół przesłuchania, ZStL-251/59-6-1129f.;-8-1613f, Altotting, dnia 24 stycznia 1962 r.
Page 1 and 2: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 15: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 67 and 68:
Sobibór - badania archeologiczne..
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
show all

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie