ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie
ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie
ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sobibór - badania archeologiczne...<br />
Analizując tragedię, jaka się tam wydarzyła, należy uświadomić sobie nie tylko<br />
rozmiar popełnionych zbrodni. Zło, które symbolizuje Sobibór, nie zaczęło się<br />
w momencie, kiedy po raz pierwszy otworzyły się bramy obozu, ani nie skończyło<br />
z chwilą jego likwidacji. Zagłada tak dokonana odsłoniła inne oblicze współczesnej<br />
cywilizacji - pokazała, że jeżeli ludobójstwo na masową, zindustrializowaną skalę<br />
mogło się raz wydarzyć, to może nastąpić znowu, mieści się, bowiem w ramach ludzkich<br />
możliwości. Ten niepokój nie pozwala zapomnieć ani o Sobiborze, ani o kilku<br />
innych miejscach Zagłady, ostrzega przed relatywizowaniem ich znaczenia. Nikt<br />
jednak nie jest w stanie zrekonstruować w pełni dramatu ponad 300 tys. zamordowanych<br />
w tym obozie ludzi. Cała zebrana wiedza, utrwalona na kartach zbiorów archiwalnych,<br />
bibliotecznych czy archeologicznych okazuje się dalece niewystarczająca.<br />
Tragedia Sobiboru jest, bowiem sumą zjawisk, nie tylko tych postrzegalnych, ale<br />
i tych, które rozgrywały się w świadomości ofiar - ich cierpień psychicznych i fizycznych.<br />
Trudno jest zrozumieć jak można było dopuścić do tego, aby w jednym<br />
miejscu ktoś mógł dokonać 300 tys. morderstw. Przeraża myśl o niezakłóconym<br />
spokoju, w jakim Niemcy dokonali 300 tys. morderstw.<br />
W historiografii sobiborskiej wyodrębnić można dwa okresy. Pierwszy to lata<br />
1944 -1993. Drugi trwa od roku 1993 do dnia dzisiejszego. W roku 1993 ukazała się<br />
w Holandii publikacja Julesa Schelvisa pt. „Vernietigingskamp Sobibor”. Traktować<br />
ją należy jako pierwszą monografię poświęconą historii obozu w Sobiborze. Można<br />
przyjąć, że publikacja ta zamyka w Europie okres wielu, mniej lub bardziej udanych,<br />
poszukiwań, badań i opracowań na temat Sobiboru. Wiele z tych działań stanowi<br />
bardzo istotny wkład do badań nad historią obozu, ale niestety większość z nich<br />
podejmuje wysiłek analizy tylko wybranych zagadnień pozostawiając bez analizy<br />
krytycznej i porównawczej wiele istotnych wątków.<br />
Początek drugiego okresu historiografii związanej z problematyką badawczą nad<br />
dziejami obozu w Sobiborze związany jest z powstaniem, na terenie po byłym obozie,<br />
Muzeum Byłego Hitlerowskiego Obozu Zagłady w Sobiborze. Oficjalne otwarcie<br />
tej instytucji miało miejsce 14 października 1993 r., w pięćdziesiątą rocznicę<br />
zbrojnego powstania więźniów w Sobiborze. Placówka ta zaczęła realizować, samodzielnie<br />
i we współpracy z wieloma innymi instytucjami i osobami zajmującymi<br />
się problematyką Holocaustu i historii II wojny światowej, szereg projektów badawczych<br />
zmierzających do pogłębienia wiedzy o obozie w Sobiborze.<br />
Na terenie poobozowym rozpoczęto badania archeologiczne i geofizyczne<br />
(w roku 2000, 2001, 2004, 2007, 2008, 20<strong>10</strong> i 2011). Nawiązano kontakty ze wszystkimi<br />
żyjącymi więźniami obozu, przystąpiono do tłumaczenia i opracowywania ich<br />
pamiętników, dzienników i wspomnień. Rozpoczęto zakrojone na szeroką skalę<br />
kwerendy archiwalne. Nie bez znaczenia pozostawały, w tym samym czasie, działania<br />
typowo muzealne, takie jak na przykład przygotowanie i prezentowanie w wielu<br />
muzeach europejskich pierwszej w świecie wystawy czasowej pt. „Z popiołów Sobiboru”,<br />
organizacja konferencji, warsztatów i seminariów naukowych, Opublikowanych<br />
zostało wiele materiałów informacyjno-promocyjnych na temat Sobiborskiego<br />
Miejsca Upamiętnienia. Wszystkie formy pracy z zakresu przedsięwzięć muzeal-
Change language