ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

More documents

Recommendations

Info

Marek Bem, Wojciech Mazurek Przeprowadzony rekonesans jesienią roku 2000 pozwolił, już wiosną 2001 r., na rozpoczęcie sondażowych prac badawczych z pomocą wiertła geologicznego w rejonie grobów masowych. Zostały one zlokalizowane wokół Kopca Pamięci, zbudowanego w roku 1965 i odnowionego w trakcie trwania badań archeologicznych w roku 2001. Ekspedycja toruńska zlokalizowała położenie 7 grobów masowych, z których wszystkie położone poniżej Kopca i na wschód od niego (groby nr 3-6) miały dwojaki charakter. W warstwach wyższych ciałopalny, w niższych szkieletowy ze szczątkami zwłok ludzkich w przemianie tłuszczowo-woskowej. Dwa groby (nr 1 i 2), które położone są na zachód od Kopca Pamięci, miały tylko charakter ciałopalny, co może wskazywać na późniejsze ich powstanie związane z rozbudową obozu latem 1942 r. i podjęciem procesu spalania zwłok wydobytych z dołów. Najtrudniejszym do zinterpretowania, spośród odkrytych grobów masowych, był i jest nadal grób nr 7, położony na południe od grobu nr 4. Zgodnie z interpretacją profesora Andrzeja Koli, obecność nieokreślonych przekształceń wokół tego grobu ciałopalnego wskazuje na możliwość jego interpretacji jako miejsca spalania zwłok. Fot. 52. Ryc. 1 Lokalizacja grobów masowych (1-7) i reliktów obiektów (A-E), odkrytych przez ekspedycję Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu pod kierownictwem profesora Andrzeja Koli w latach 2000-2001. Opracował na podstawie publikacji A. Kola 2001 Rafał Ratajczak
Sobibór - badania archeologiczne... Równocześnie z prowadzonymi odwiertami przeprowadzone zostały badania wykopaliskowe w dwóch rejonach pozagrobowych, gdzie wystąpiły intensywne zakłócenia naturalnego układu warstw geologicznych. W rejonie asfaltowego placu, na którym stoi Pomnik Więźniarki z Dzieckiem i Obelisk symbolizujący komory gazowe, natrafiono na 4 obiekty nieruchome, związane prawdopodobnie z obozem III. W narożniku południowo-zachodnim tego placu zlokalizowany był obiekt ziemny o wymiarach na poziomie odkrycia około 4,5 x 4,5 m, a w części piwnicznej około 2,75 x 2,75 m, oznaczony symbolem A. W zasypisku destruktu tego obiektu do głębokości około 1 metra znalezione zostały liczne rzeczy osobiste ofiar Sobiboru w postaci połamanych okularów, buteleczek po perfumach, fragmentów grzebieni i spinek do włosów obok narzędzi żelaznych jak pilnik, świder, przecinak, fragment łopaty. W części piwnicznej obiektu natomiast znaleziono koncentrację węgla kamiennego i wiele dalszych zabytków żelaznych w postaci gwoździ, śrub, haków, sztabek, bolców obok elementów budowlanych jak fragmenty cegieł czy zaprawa cementowa. Jest wielce prawdopodobne, że był to relikt kuźni, która mogła pracować w obrębie obozu III. Tuż przy narożniku północno-zachodnim natrafiono na dwa kolejne obiekty ziemne, oznaczone symbolami B i D. Obiekt B to trudne do jednoznacznej interpretacji zagłębienie o wymiarach około 4 x 3,5 m i głębokości około 1,3 m, które mogło spełniać funkcję niewielkiego baraku lub raczej półziemianki. Również z tego obiektu pochodzi spora kolekcja przedmiotów, należących do ofiar obozu w Sobiborze. Od północy do obiektu B przylegał obiekt D o wymiarach 5,2 x 3,0 m, obniżony w ziemi do głębokości około 1,5 m, również interpretowany jako półziemianka. Wypełnisko tego obiektu zawierało dużą ilość przedmiotów, należących do ofiar obozu w Sobiborze, między innymi fragmenty mydelniczek, cygarniczek, guzików bieliźnianych, maszynek do golenia, scyzoryków, brzytew, sprzączek do pasa. Obok nich znalezionych zostało kilkanaście łusek karabinowych i pistoletowych. Trudno jest określić jego pierwotną funkcję w infrastrukturze obozowej, ale położenie w jednej linii na osi północ-południe z obiektami A i B wskazuje na ich funkcjonalny związek. Blisko narożnika północno-wschodniego asfaltowego placu zlokalizowana została studnia zbudowana z betonowych kręgów o średnicy 1<strong>10</strong> cm, której dno znajduje się na głębokości poniżej 5 metrów, na której znajduje się poziom wodonośny. Jest wielce prawdopodobne, że studnia ta była wykorzystywana przy oczyszczaniu komór gazowych, które powinny być zlokalizowane prawdopodobnie w rejonie asfaltowego placu. W przypadku obiektów A, B i D zastosowano pełną ich eksplorację. Inną metodę zastosowano w pracach dokumentacyjnych obiektu E, położonego około 70 m na zachód od asfaltowego placu. Ten długi na 60 m i szeroki na dokładnie 6 m obiekt, oznaczony symbolem E, został rozpoznany długim profilem wzdłużnym i siatką cięć poprzecznych. Zachowano zasady eksploracji naprzemianległej, która w przybliżeniu połowę obiektu pozostawiła nienaruszoną dla ewentualnych przyszłych badań. Średnia głębokość obiektu wyniosła około 70-80 cm, jedynie w części północnej obniżała się do poziomu 1,2-1,3 m. Właśnie ta północna ściana obiektu,
Page 1 and 2:
Sobibór - badania archeologiczne..
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44: Sobibór - badania archeologiczne..
Page 93: Sobibór - badania archeologiczne..
show all

ZaÅÄ cznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

ZaÅÄcznik 10 - Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie