Rutugandha Vasant - Singapore Maharashtra Mandal

More documents

Recommendations

Info

ऋतुगंध वसंत 2013– 14ददा समन्नत कश - -दवा ना हुआमै न अच्छा हुआ, बुरा ना हुआ ...मराठी गझि – मराठी शायरीगासिबची गझि आसण िता मंगेशकरांचा सुस्वर. मणी-कांचन योग म्हणतात तो हाच असावा बहुदा.ऐकताना घरातिी तीच ती कं टाळवाणी कामे सुसहॎ होत होती. सकती सुंदर रचना, अचूक शब्दयोजना,आसण त्या बरोबर साधिेिी िय. गझि ही अशीच असायिा िागते, अिवार आसण ियबदॎ. भावनेनेओथंबिेिी पण तरीही व्याकरणाच्या काटेकोर सनयमात बदॎ असिेिी. गझि म्हणजे गझिकारानेश्रोत्यांबरोबर साधिेिा आत्मीय असा संवादच असतो म्हणा ना."गझि’ हा शब्द मूळ अरबी भाषेतिा, पुढे आहे त्या स्वरूपातच तो उदु ा भाषेत वापरिा गेिा. प्राचीन पसशायामध्ये सवाप्रथम गझि सिसहिी जात असे. भाषेचीनजाकत आसण अत्यंत भावनप्रधान काव्य ही गझिेची वैसशष्ट्ये म्हणता येईि. गझिचा आक तीबंध रेखीव आसण सुस्पष्ट् असतो. गझि नेहमी व त्तबदॎ असतेआसण त्यात यमक बदित नाही. गझि ही जरी व्याकरणाच्या काटेकोर सनयमानुसार सिसहिी जात असिी तरी गझिेचा िेखक हा उत्तम कवी असायिाचहवा. नाहीतर सतिा सहरेमाणकांनी सजसविेल्या, परंतु सनव्वळ ररकाम्या अशा चौकटीचे स्वरूप येईि.गझि हा गीतप्रकार असतशय नाजुक, हळु वार! त्यािा आदबशीर अशी उदु ा भाषा शोभते. मराठीमध्ये देखीि गझि सिसहिी जाईि, हे काही काळापूवीकु णाच्या मनातही आिे नसेि; परंतु मराठीमध्ये प्रसतभेची कमी नाही आसण नवे नवे प्रयोग करणार् यांची देखीि वानवा नाही. हा नाजुक-साजुक गीतप्रकारमराठीमध्ये आिा आसण चांगिा रुजिा. कसववया श्री सुरेश भट यांनी गझिेची बाराखडी सिहीिी आहे. त्यात ते म्हणतात, “गझि सिहीणार् यािा व त्तामध्येसबनचूक सिसहता यायिाच हवे, पण त्याच बरोबर गझिकार हा उत्तम कसव असायिा हवा.” ते सिसहतात, “मराठी गझिेिा मराठी मातीचा सुगंध असायिाहवा. वाक्यरचना आसण काव्यसवषय मराठी संस्क तीिा सुसंगत असेच असायिा हवे.” म्हणजे मराठी गझि, खादॐा अरब िीने मराठी पेहराव के िा असावाअशी न सदसता, 96 कु ळी मराठ्ाच्या घरची पोरच वाटायिा हवी, असेच त्यांना म्हणायचे असणार. जशी इिाही जमादार यांची गझि --मी नजरेिा, खास नेमिे गस्त घािण्यासाठीतुिा वाटते, ती सभरसभरते, तुिा पाहण्यासाठी ।घडीभराने, मिूि होतो, गजरा वेणीमधिाखरे सांगतो, खरेच घे हे, ह्रदय माळण्यासाठी ।मराठी मन, मराठी भाषा ही काहीशी रांगडी रोखठोक. गझि सारखा नाजुक काव्यप्रकार त्यात येऊ शके ि का अशी शंका कु णािा यावी; पण सुरेश भट,इिाही जामदार, भीमराव पांचाळे इत्यादी कवीवयाीनी तो मराठीमधे यशस्वीपणे वापरिा. अथापूणा, ियबदॎ असे काव्य ऐकताना, वाचताना अवणानीय असाआनंद आपल्यािा होतो. श्री सुरेश भट यांची ही गझि बघा:उरिे तरी सबचार् या शब्दात काय आता?अथाास ऐनवेळी फु टतात पाय आता !मी गुणगुणु कशािा माझी सुगंध गीते ..होऊ नये फु िांना माझा अपाय आता !महाराष्ट्र मंडळ ससंगापूर 64 शासिवाहन शके 1935
ऋतुगंध वसंत 2013– 14आजन्म रासहिो मी जळत्या सचतेप्रमाणेहे िोक मानभावी म्हणतात ‘हाय’ आता !आपल्या मनातिे सवचार अथवा रोजच्या सवासामान्य जीवनातीि अनुभूती गझिेमध्ये सकती समथापणे प्रकट होतात, नाही का? प्रत्येक शेर अथापूणा, शब्दव त्तात बसवण्यासाठी कु ठे तडजोड के िेिी नाही. उगीचच्या उगीच कु ठेही अिंकाररक शब्दवापरिेिे नाही आसण तरीही कसविा जे सांगायचे आहे ते अचूकपणे पोहोचते. गझिेची हीच तरखाससयत आहे. नेटक्या शब्दात नेमके सवचार मांडायचे.गझिेच्या प्रत्येक सिपदीिा ‘शेर’ असे संबोसधिे जाते. सामान्य सनयम असा की का गझिेमध्येसकमान पाच शेर असिे पासहजेत; परंतु प्रत्येक शेराचा काव्यसवषय हा अगदी वेगळा असू शकतो.कसवता आसण गझि यातिा हा क महत्वाचा फरक म्हणता येईि. कसवतेमध्ये सुरूवातीपासूनशेवटपयीत कच भाव सकं वा सवचार व्यक्त होत असतो; परंतु गझिेचा प्रत्येक शेर ही क स्वतंिकसवताच (दोन ओळींची) असू शकते. म्हणजे व त्त, यमक अंत्ययमक इ. तेच पण सवषय सनराळा.जसे, श्री. स. ग. पाटीि यांची गझि:मिा तू पहावे, तुिा मी पहावेफु िांना जराशी, खुशािी पुसावे...कसे नाव घेता, अता त्या मनीचेजरा आसवांना सवचारीत जावे.मिा हाक देतो, अता सांजवाराजिी आठवांना, सभेटून जावे.इथे आसवांचा, सखे रोज चाळातुझ्या साविीिा, सदा मी रहावे.अथाात प्रत्येक शेर स्वतंिच असायिा हवा असे काही बंधन अथवा सनयम नाही. गझिेमध्ये देसखि कसवतेप्रमाणे कच क भाव येऊ शकतो.मराठी गझि आता चांगिीच िोकसप्रय होऊ िागिी आहे. अनेक मराठी गझिकार येथे आहेत; पण मराठी गझििेखनाची सुरूवात भाऊसाहेब पाटणकरयांच्या मराठी शायरीने झािी असे म्हटिे तर ते चूक ठरणार नाही. उदु ा गझिेमधीि अत्यंसतक हळवेपणा मराठीिा मानवणार नाही, मराठी भाषेत िावणीअथवा पोवाडाच चांगिा वाटतो, असं म्हणणारे देखीि त्यांची ‘गझिांजिी’ आवडीने वाचू िागिे. पाटणकरांनी गझिेिा मराठी पेहराव चढविा. उदु ागझिेची नजाकत आसण मराठीभषेचा गोडवा याच्या संयोगातून क जादुई रसायन तयार झािे आसण ते म्हणजेच मराठी गझि.पाटणकरांच्या मराठी गझि आसण शेरोशायरीचे अनेक कायािम त्याकाळी होत असत आसण त्या कायािमांमध्ये काव्यरससकांची उपसस्थती िक्णीय असे.त्यांच्या कायािमांना िोकांचा भरभरून प्रसतसाद समळत असे.पाटणकरांची शायरी, ही अगदी अस्सि मराठी मातीतिी होती. त्यांनी शायरीिा ईश्वराच्या बरोबरीचे स्थान सदिे आहे. ते म्हणतात:महाराष्ट्र मंडळ ससंगापूर 65 शासिवाहन शके 1935
Page 2 and 3:
ऋतुगंध वसंत 201
Page 6 and 7:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15: ऋतुगंध वसंत 201
Page 63: ऋतुगंध वसंत 201
show all

Rutugandha Vasant - Singapore Maharashtra Mandal

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?