28.11.2012 Views

Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua

Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua

Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Jatearen plazera<br />

kultura gisa<br />

El gusto por la comida<br />

como cultura<br />

Pleasure in Food as a Culture<br />

Ez da erraza esaten zergatik atsegin duten euskaldunek<br />

hainbeste ongi jatearekin zein mahaiaren bueltarekin<br />

zerikusia duen oro. Nolanahi ere, gogoko<br />

dugu jan-kontua, eta gure bizitzaren parte handi bat<br />

har tzen du; zalantzarik gabe, sukaldaritzak garrantzi<br />

handiagoa du gure artean, beste lekuetako, kulturetako<br />

eta bestelako ohiturak dituzten gizajendeen<br />

artean baino. Jatekoa estimatzea eta gure solasaldietan<br />

jan-kontuak hizpide izatea gure idiosinkrasiaren<br />

parte dela esan daiteke, nahiz eta garaiotan bizi<br />

garen lainoan dena berdindu eta pobretzen den eta<br />

ohiturak ere lausotu egiten diren.<br />

Gure izaeraren ezaugarri hori ulertzea ez da erraza,<br />

hemen ez baitugu, gerrateetan izan ezik, gosete<br />

handirik pairatu historian barrena, Europa zaharrean<br />

gertatu den moduan; eta, produkzioaren aldetik ere,<br />

ez dugu ezer berezirik ekoizten. Garai batean, aitzindari<br />

izan ginen alturako arrantzan; balea-arrantzan<br />

hasi ginen, aurrena gure kostaldean bertan eta gero,<br />

XV. mendetik aurrera, Ternuaraino joan ginen, balea<br />

eta bakailaoa arrantzatzera. 1<br />

Ez naiz historiako ikasgaiak eman-zalea, baina badakit<br />

britainiarrek euskal arrantzaleei (baita portugaldarrei<br />

ere) ezagutzen diren lehenengo kontratu-lizentziak<br />

eman zizkietela, beren itsasoetan arrantzan<br />

egin eta bakailaoa manipula zezaten. Gure iragan loriatsua<br />

hotzak akabatutako euskal arrantzale zailduei<br />

zor diegu, hortaz; gure arbasoek gadidoak arrantzatu<br />

eta gatzunetan jartzen zituzten, gatza kanpotik inportatuz<br />

eta ahal bezala ordainduz. Ondo kostata,<br />

seguruenik.<br />

Gurean hori guztia gertatzen zen bitartean, Amsterdamen,<br />

adibidez, garai hartarako guztiz modernoa<br />

zen eraikin batean, produktu exotikoen kotizazioari<br />

buruz aritzen ziren eztabaidan, edota, beste herrialde<br />

batzuetan, monumentuak eraikitzen zizkieten espezie-merkataritzan<br />

espezializatu eta aberastu ziren<br />

merkatariei eta nabigatzaileei. <strong>Euskal</strong>dunen artean<br />

ez zen halakorik izan; asko jota, gure kostaldera heldutako<br />

balea baten bila bi traineru irten eta lehian

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!