28.11.2012 Views

Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua

Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua

Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

58<br />

Lau euskal saltsa esanguratsuenetatik hiru: pil-pila (zuria), berdea, bizkaitar era (gorria) / Tres de las cuatro salsas típicas vascas: pil-pil (blanco),<br />

verde, a la vizcaína (rojo) / Three of the four traditional sauces in the Basque cuisine: pilpil (white), green sauce, Bizkaian sauce (red)<br />

aldetik bereizten dituen muga printzipala. Sukalderako<br />

zer koipe hautatu da kontua: gurinaz edo<br />

oliba-olioaz prestatuko dugu janaria? Auzi horretan<br />

ez dago erdibiderik. Donibane Lohizunetik aurrera<br />

guztiz desberdina da sukaldeko usaina.<br />

Baina heldu diezaiogun honaino ekarri gaituen puntuari:<br />

nola definitu euskal sukaldaritza, hain kontzeptu<br />

lausoa eta zehaztugabea delarik?<br />

Zuhurtziari kasu eginez, esango dugu euskal sukaldaritzaren<br />

kontzeptuan faktore anitz sartzen dela; hau<br />

da, lehen esandako guztiak markatu egiten du, zalantzarik<br />

gabe, gure sukaldaritzaren identitatea: tradizioak,<br />

produktuek, kozinatzeko moduak... Baina, jakina,<br />

horrek guztiak balio du munduko beste edozein<br />

sukaldaritzarako ere. Nola azaldu, orduan, ezagutzen<br />

ez gaituztenei, zerk definitzen eta bereizten gaituen?<br />

Lehen esan dugun guztia azpimarratu dezakegu,<br />

adibidez; hau da: esan dezakegu gure plater askotan<br />

garrantzi betea duela ehundurak, zaporearen gaine-<br />

tik jartzen dugula faktore hori. Esan dezakegu gure<br />

sukaldaritzan ez direla produktuak asko manipulatzen,<br />

ia ez ditugula erabiltzen saltsa konplexuak eta<br />

ezta espeziak eta belar lurrintsuak ere, gure plater<br />

guztiak etengabe errepikatzen diren osagai gutxi<br />

batzuekin prestatu baitaitezke: tipularekin, baratxuriekin,<br />

perrexilarekin, piperrekin... Eta kito, hor bukatzen<br />

da zerrenda.<br />

Kontu honetaz ari garelarik, neuk entzun nion lehenbiziko<br />

aldiz Juan Mari Arzaki honako hau esaten:<br />

“Munduko beste sukaldaritza guztietatik bereizten<br />

gaituen gauza bakarra lau saltsa dira”. Eta erabat<br />

ados nago berarekin. Saltsa horietatik aparte, gure<br />

sukaldaritzan daukagun gainerako guztia, berezitasun<br />

eta ñabardura txiki batzuk gorabehera, munduko<br />

beste edozein tokitan topa genezake. Baina badira<br />

lau saltsa gure artean eta hemen bakarrik aurki daitezkeenak.<br />

Lau saltsa eta lau kolore bakar: saltsa gorria,<br />

saltsa berdea, saltsa zuria eta saltsa beltza.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!