Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua
Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua
Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
10 ibiltzen ziren, zer tripulaziok lehen arpoia sartuko,<br />
Gauza da Jaques Cartier itsasgizonak, Frantziako<br />
errege Frantzisko I.aren aginduz, San<br />
Lorentzo badia “aurkitu” zuenean, han zirela<br />
euskal arrantzaleak beren barkuekin, garai<br />
hartako kronikek kontatzen dutenez.<br />
eta gero bertsoak eta kantuak sortzen ziren balentria<br />
haren omenez. 2<br />
Dena aldatzen da, ordea, eta bakailaoaren industria<br />
gainbehera doa, antzina balearena joan zen bezala;<br />
izan ere, ikaragarri urritu dira garai batean Ternuan<br />
hain oparoak ziren arrain-sardak, eta, 1996az geroztik,<br />
arrantzarako murrizte zorrotzak ezarri dituzte,<br />
nahiz eta bakailaoa jatuna bezain ugalkorra den: eme<br />
bakar batek ia hamar milioi arrautza jar ditzake.<br />
Gezurra dirudi zenbat bakailao jan dugun azken mendeotan,<br />
itsasoetatik ia desagerrarazi egin baitugu.<br />
XV-XVI. mendean heldu ziren euskal arrantzaleak Ternuaraino<br />
baleari segika (bada mende batzuk lehenago<br />
joan zirela dioenik ere), eta hango urak bakailaoz<br />
josita zeudela ikusi zuten. Errunaldian, bakailaoak<br />
plankton ugariko urak behar ditu, eta Norvegiako,<br />
Danimarkako, Irlandako, Eskozia iparraldeko eta, batez<br />
ere, Ternuako kostaldeetara abiatzen da.<br />
Inguru haietan baleak ere ibiltzen ziren krilla janez,<br />
eta hantxe aurkitu zituzten euskal arrantzaleek<br />
bakailao-sarda ikusgarriak. Bada uste duenik Leif<br />
Eriksonek edo Kristobal Kolonek beren barkuetan<br />
atlantikoaz bestaldeko kostaldea aurkitu baino lehen<br />
heldu zirela euskaldunak Ternuara. Orduan, zergatik<br />
ez ote da gertaera hori agertzen historiako liburuetan?<br />
Udaberrian perretxikoak aurkitzen dituena isilik<br />
egongo da, ez du leku haren propaganda egingo, eta<br />
euskal arrantzaleak ere arrazoi horixe izan zezaketen<br />
beren aurkikuntzaren berri ez emateko. Negozio<br />
onak –eta bakailaoarena onenetakoa izan zen<br />
mende askoan– isilean egin behar izaten dira. Gauza<br />
da Jaques Cartier itsasgizonak, Frantziako errege<br />
Frantzisko I.aren aginduz, San Lorentzo badia “aurkitu”<br />
zuenean, han zirela euskal arrantzaleak beren<br />
barkuekin, garai hartako kronikek kontatzen dutenez.<br />
Gatzunetan jarritako bakailaoari esker, garizuman<br />
balearen haragia jateari utzi zion jendeak, ordura<br />
arte, besterik ezean, ezinbestez egiten zena. Antza<br />
denez, balearen koipea bikaina zen, behin urtuz gero