Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua
Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua
Euskal sukaldaritzaz - Etxepare, Euskal Institutua
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Euskal</strong> sukaldaritza<br />
tradizionala versus autore-sukaldaritza<br />
berria?<br />
¿Cocina tradicional vasca<br />
versus nueva cocina de autor?<br />
Traditional Basque Cuisine<br />
versus New Signature Cuisine?<br />
Jakina da bakailao edo barazki-plater bat mahaira<br />
esertzen denaren gosea edo apetitua asetzeko<br />
zerbitzatzen dela, batez ere. Sukaldaritzaren lehenbiziko<br />
eginbeharra horixe baita, elikatzea. Pozoitu<br />
gabe, ahal dela. Gosea asetzea izan da gizateriaren<br />
lehenengo ardura eta eginbeharra oraintsu arte<br />
Mendebaldean, eta hala izaten jarraitzen du gaur<br />
egun ere munduko alde gehienetan, gosea zabalduta<br />
baitago gure ateetatik kanpo. Beraz, ulertzekoa da,<br />
eskasia dagoenean, sukaldariaren betebeharra falta<br />
den hura eskaintzea izatea: gantza, hori falta denean,<br />
edo gatza, edo proteinak edo dena delakoa. Gosea<br />
dagoen herrialdeetan, eguneroko bizitzan gehien<br />
falta dena, edo eskas eta urri dena, eskaintzea da<br />
sukaldariarentzat festarik eta harrotasunik handiena:<br />
haragi zati bat arrozarekin edo indabekin, adibidez.<br />
Banketea, tripa-festa, salbuespenarekin lotuta dago,<br />
normala eta egunerokoa ez denarekin, eskuratzeko<br />
(edo, kasu honetan, ahoratzeko) erraza ez denarekin.<br />
Baina zer gertatzen da goserik ez dagoenean eta jatea<br />
hil edo biziko premia eta behar gorria ez denean?<br />
Zer gertatzen da jatea zerbait kulturala bilakatzen<br />
denean?<br />
Orduan sortzen dira gure sukaldari handien erantzunak.<br />
Orduan ateratzen da agerira bakoitzaren<br />
estiloa. Horietako batzuk produktuan oinarritutako<br />
sukaldaritzaren bidez saiatuko dira bikaintasuna<br />
lortzen; plater berak behin eta berriz errepikatuz,<br />
gero eta hobeto prestatuko dituzte, eta, beren<br />
lan-sistemarako funtsezkoak dira oroitzapenak eta<br />
memoria. Era horretako profesionalari –gutxiesteko<br />
inolako asmorik gabe– sukaldari-artisaua dei<br />
geniezaioke, tradizioa hobetzea baita bere bidearen<br />
ardatza.<br />
Horixe da “gourdmand”aren gulak –gehienok barruan<br />
daukaguna– gehien estimatzen duen sukaldaritza.<br />
Hutsik egiten ez duen bidea da hori, zorroztasunez<br />
egiten bada: ahalik eta produkturik onenarekin<br />
eta arreta handiz lan egin behar da. Hala ere, aspertu<br />
egiten du azkenerako.