saimedobaSi aTeulobiT wlis ganmavlobaSi imdenad didi iyo, rom nebismieri qveyana, romelsaczedmeti fuli uCndeboda, mas aSS-s fasian qaRaldebSi abandebda. dResac ki, rodesac am rwmenamSeryeva daiwyo, es praqtika mainc grZeldeba. igive ruseTi, romelic didZal damatebiT TanxebsiRebs msoflio navTobis fasebis mkveTri zrdis Sedegad, am fuls sakuTari qveynis ganviTarebaSiki ar abandebs, aramed aSS-s fasian qaRaldebSi. aseTi gziT mTeli msoflio aTwleulebis manZilzefaqtiurad afinansebs dedamiwis yvelaze mdidari qveynis ganviTarebas.amerikis xazinis monacemebiT 2005 wlis 31 dekembris mdgomareobiT aSS-s sagareo valissaerTo moculoba Seadgenda 9,560,623 milion dolars. 98 aseT situaciaSi ara aSS-a imdenaddamokidebuli Tavis kreditorebze, ramdenadac es Uukanasknelebi arian maszedamokidebuli. RmerTma daifaros, aSS-i defolti moxdes (amis saSiSroeba, magaliTad,arsebobda 2006 wlis martSi) da msoflios bevri wamyvani ekonomika (igive Cinuri) ubralodCaiSleba. zogi eqsperti saerTod miiCnevs, rom aSS-m sakuTari valutis gaufasureba Tudefolti (finansur valdebulebebze uaris Tqma) SeuZlia gamoiyenos rogorc sagareopolitikis iaraRi. rasakvirvelia, TviT Statebsac es bevr sikeTes ar moutans, magram miskonkurentebs ubralod musrs gaavlebs.aSS-s SeiaraRebuli Zalebi, agreTve, Sors itoveben nebismier konkurentsa Tukonkurentebis jgufs. qveyanam kargad Seiswavla warumatebeli vietnamis omisgamocdileba da Seqmna principulad axali tipis armia, romelsac Seswevs unari realurdroSi moaxdinos reagireba nebismier safrTxeze globalur masStabSi. sabWoTa kavSirsacki, misi siZlieris maqsimumze, ar gaaCnda araferi Sesadari da is konkurencias SeerTebulStatebs mxolod masobrivi ganadgurebis iaraRis xarjze uwevda.faqtiurad aSS-s SeiaraRebuli Zalebi warmoadgens qveynis politikuri interesebisrealizaciis garants msoflios nebismier kuTxeSi. isini uSualod warmodgenilia dedamiwisqveynebis 2/3-Si. am Zalebis xuTi regionaluri samxedro marTvis centrebis pasuxismgeblobisarealebi mTel dedamiwas faraven. zRvaze aSS-s interesebs icavs cxra “super aviamzidi”sabrZolo jgufi, romelTaganac TiToeuli calke aRebuli aSkarad sWarbobs yvelafers, racnebismier sxva qveyanas SeiZleba gaaCndes. haerSi mas gaaCnia sami sxvadasxva tipis “stelsis”radarebisTvis SeumCneveli TviTmfrinavi, romelTac analogi ar gaaCniaT msoflioSi. igiveCineTi, romelic mizandasaxulad iRwvis aSS-gan CamorCenis dasaZlevad samxedro sferoSi,ZiriTad sabrZolo komponentebSi mas minimum 10-15 da meti wliT CamorCeba.qveyanaze modis msoflios Tavdacvis xarjebis TiTqmis naxevari. es xarjebi metia, vidre20 momdevno qveynis gaerTianebuli samxedro biujetebi. isini, magaliTad, eqvsjeraRemateba ruseTis samxedro biujets. amave dros aSS axerxebs amis gakeTebas mSp-sTanSedarebiT sakmaod mcire danaxarjebiT — 2003 wels Tavdacvis biujeti mis daaxloebiT3.5%-s Seadgenda.aSS-s principulad marto SeuZlia nebismieri ramdenime sabrZolo amocanis gadaWra,nebismieri mowinaaRmdegis winaaRmdeg, dedamiwis nebismier kuTxeSi. isevdaisev britaneTisimperias aseTi samxedro upiratesoba arasodes gaaCnda. Tu zRvaze is ase Tu ise sjobnidaTavis ZiriTad konkurentebs, misi saxmeleTo jarebi sazogadod CamorCeboda nebismierisaxmeleTo imperiis jarebs rogorc raodenobiT, aseve momzadebis xarisxiT, racTvalnaTliv gamoikveTa orive msoflio omSi.faqtiurad britaneTis imperia iyo pirveli tolebs Soris, maSin rodesac aSS ubralod —pirvelia. yvela zeviT moyvanili faqtis safuZvelze SeiZleba davaskvnaT, rom aSS-s Seswevsunari Seqmnas pirveli realuri globaluri imperia, sakiTxia, ramdenad aris qveyanaamisaTvis mzad da sWirdeba mas es saerTod?faqtia, rom aSS-s damfuZnebeli mamebi Tavidanve moizarebdnen mas rogorc imperias,Tumca “Tavisuflebis imperias” (empire of liberty), Tomas jefersonis sityvebiT. misiideologia efuZneboda, da efuZneba e.w. “cxadi mowodebis” (manifest destiny) ideas, romelicganisazRvreba rogorc “aSkara da gardauvali bedi”. am ideis Sesabamisad amerikas evalebademokratiis gavrceleba, rogorc mmarTvelobis erTaderTi Rirseuli <strong>for</strong>mis, saRvTomisia. faqtiurad es idea emTxveva britanelebis “TeTri adamianis tvirTs”, Tu frangebis“macivilizebel misias”, xolo dRevandeli laparaki Tavisuflebisa da demokratiisgavrcelebaze misi uaxlesi interpretaciaa.etyoba, raRaca saxiT, aSS Tavidanve rogorc imperia yalibdeboda, rodesac mecxrametesaukuneSi pretenzia ganacxada Crdilo amerikis kontinentis did nawilze. teritoriis raRacnawili man SeiZina. magaliTad, alaska ruseTisagan, Tu luiziana da misisipisa da kldovanmTebs (Rockies) Soris mdebare teritoria — safrangeTisagan. Tumca orive SemTxvevaSi, rogorcwinaT sabWoTa kavSirSi ambobdnen, garigeba gamyidvlebisaTvis “nebayoflobiT-iZulebiTi”iyo. qveynis samxreTi teritoriebis udidesi nawili ki mis xelSi tradiciuli imperialisturidapyrobebis Sedegad gadavida. esenia — kali<strong>for</strong>nia, nevada, iuta, niu meqsiko da arizona;54
koloradosa da vaiomingis nawilebi. es miwebi aSS-m xelSi Caigdo 1846-48 wlebis omis Semdeg,romelSic meqsika prezidentma jeims polkma CaiTria.is, rasac zogierTi mkvlevari “meore imperiuli fazis” saxeliT moixseniebs, 1898 wlisamerikul-espanuri omis Semdeg daiwyo. am omis Sedegad aSS-s xelSi gadavida puerto riko,guami da filipinebi. igive politika gaagrZela prezidentma Teodor ruzveltma,romelmac monros doqtrinis safuZvelze gamoacxada aSS-s ufleba Careuliyo laTinuriamerikis nebismieri qveynis Sinagan saqmeebSi imisaTvis, rom ar daeSva iq evropelebisCareva. manve moaxdina havaebis aneqsia im sababiT, rom am teritoriidan vinmes SeeZlodamuqreboda aSS dasavleT sanapiros (e.w. winmswrebi moqmedeba). 99cxrili 1. amerikis SeerTebuli Statebis mier ucxo teritoriebis okupaciis yvelazemniSvnelovani magaliTebiteritoriadaipyres datoves xangrZlivobastatusi(weli)havai 1893 ara 112 aSS Statipuerto riko 1898 ara 107 Tanamegobroba aSS-sTanguami 1898 ara 107 aSS-s sakuTrebafilipinebi 1898 1946 48 damoukidebeliamerikuli samoa 1899 ara 106 aSS-s sakuTrebapanama (arxis zona) 1903 1979 76 damoukidebelivirginiis kunZulebi 1916 ara 89 aSS-s sakuTrebadominikis respublika 1916 1924 8 damoukidebelihaiti 1915 1934 19 damoukidebelidasavleTi germania 1945 1955 10 damoukidebeliiaponia 1945 1952 7 damoukidebeliCrdilo marianis kunZulebi 1947 ara 58 Tanamegobroba aSS-sTanpalau 1947 1994 47 Tavisuflad asocirebuliAaSS-sTanmikronezia 1947 1986 39 Tavisuflad asocirebuliAaSS-sTanmarSalis kunZulebi 1947 1986 39 Tavisuflad asocirebuliAaSS-sTansamxreTi korea 1950 ara 55 damoukidebelisamxreTi vietnami 1965 1972 7 aneqsirebulia Crdilovietnamis mier 100avRaneTi 2002 ? 2 damoukidebeli?erayi 2003 ? 2 damoukidebeli?wyaro: Nial Ferguson, Colossus, The Rise and Fall of American Empire, Allen Lane an imprint of PenguinBooks, 2004, Statistical Appendix.dRidan daarsebisa aSS gaurboda kavSirebis Seqmnas ucxo qveynebTan, gansakuTrebiT,evropulTan, imis SiSiT, rom qveyana gaebmeboda “Zveli samyaros” intrigebSi da SebRalavdaTavis gansakuTrebuli qveynis statuss. damoukideblad moqmedeba ki SesaZleblobasmiscemda qveyanas ukeT daecva Tavisi erovnuli interesebi. es tradicia odnav Serbildacivi omis dros, rodesac qveyanas sWirdeboda mokavSireebi komunistur sistemasTansabrZolvelad, Tumca mas arasodes uTqvams uari calmxriv moqmedebaze. garda amisa,SeerTebuli Statebi yovelTvis aniWebdnen upiratesobas winmswreb qmedebas realuradarsebuli Tu warmodgeniTi safrTxis SemTxvevaSi. es tendencia gansakuTrebiT gaZlierdassrk-s daSlis Semdeg da xSirad gamoixateba aSS-s mier saerTaSoriso normebisa daxelSekrulebebis ugulvebelyofaSi. qveynis politikas safuZvlad ucvlelad samiprincipi udevs — Tavisufleba, TviTgamorkveva da Tavisufali vaWroba.amiT praqtikulad CamTavrda aSS-is teritoriis <strong>for</strong>mireba da qveyanam faqtiurad ukandaxevac ki daiwyo (ix. cxrili 1). man, magaliTad 1946 wels daubruna damoukideblobafilipinebs, romelsac is 48 weli flobda. manve gadasca panamas arxis zona 1979 wels,Tumca TviT es qveyana, rogorc aseTi, Tavis droze aSS-s Seqmnili iyo misi interesebisuzrunvelsayofad.is teritoriebi, romlebic man ama Tu im saxiT SemoierTa, ZiriTadad moicavs wynari55
- Page 1 and 2:
socialur mecnierebaTa seriamsofliop
- Page 3: s a r C e v iSesavali .............
- Page 6 and 7: situaciis arseboba, Tavis mxriv, am
- Page 8 and 9: globalizacia — ori antagonisturi
- Page 10: (informacia), vidre ramdenime aTeul
- Page 13 and 14: TanamSromlobas. faqtiurad SesaZlebe
- Page 15 and 16: 1.3. msoflio politikis Teoriebi1.3.
- Page 17 and 18: TanamSromlobaze uaris Tqma sul ufro
- Page 19 and 20: danarCeni msofliosagan gansxvavebiT
- Page 21 and 22: meqanizmebi ubralod ar arsebobs;•
- Page 23 and 24: idga zemoT daxasiaTebul “piramidu
- Page 25 and 26: amocanebis gadasaWrelad. 37es ar ni
- Page 27 and 28: dacema, pirvel rigSi, materialuri d
- Page 29 and 30: ealurad globaluri iyo. isini, isevd
- Page 31 and 32: mSeneblobis procesSi klasobrivi brZ
- Page 33 and 34: dolaris daxmareba miiRo.sainteresoa
- Page 35 and 36: sistemas da gamoiwvia britaneTis im
- Page 37 and 38: miekuTvneboda (ix. danarTi 3.1 da 3
- Page 39 and 40: TiTqmis mTlianad ugulvebelyos is pr
- Page 41 and 42: 2.2.5. meore globalizaciis dros gag
- Page 43 and 44: gakeTeba (iaponia). meore mxriv, er
- Page 45 and 46: ac saboloo jamSi qmnis sistemis des
- Page 47 and 48: laparakia imaze, rom romelime calke
- Page 49 and 50: mmarTvelobis principebis adaptacia
- Page 51 and 52: matareblebi arian. ukve es faqti aq
- Page 53: warmoadgens nebismieri warmatebuli
- Page 57 and 58: xSirad faqtiurad kulturuli misioner
- Page 59 and 60: dasawyisSi oficialurad TviT aSS-ma
- Page 61 and 62: mosaxleobis 20%, romelic yvelaze md
- Page 63 and 64: sruli liberalizaciis Sesaxeb faqtiu
- Page 65 and 66: gansxvavebebi, ganpirobebuli maTi e
- Page 67 and 68: urTierTobaSi.3.4. zemoT aRwerili pr
- Page 69 and 70: evri qveynisaTvis zemoT aRwerili ti
- Page 71 and 72: aSS saerTaSoriso daxmarebis naxevar
- Page 73 and 74: aSkarad sWarbobs evrogerTianebis ne
- Page 79 and 80: meore — Tanamedrove sabrZolo saSu
- Page 81 and 82: SeuZliaT, an ar awyobT efeqturi Ron
- Page 83 and 84: amoiwura.cnobili ebraeli moRvawe,
- Page 85 and 86: masze agebuli civilizaciis sistemur
- Page 87 and 88: eJimi mravali wlis manZilze xels uw
- Page 89 and 90: mxolod SedarebiT mcire nawils Seexo
- Page 91 and 92: daavadebebiT. am konfliqtSi monawil
- Page 93 and 94: naxevar saukunes moiTvlis. principS
- Page 95 and 96: kontrols eqvemdebareba.rac Seexeba
- Page 97 and 98: • faqtiurad nebismieri gadawyveti
- Page 99 and 100: 4.2.3. globalur doneze aseTi tipis
- Page 101 and 102: krizisebisagan, rom rodesac bazari
- Page 103 and 104: sabWoTa kavSirma gamomdinare nawilo
- Page 105 and 106:
usafrTxoebis erT-erTi ZiriTadi elem
- Page 107 and 108:
Microsoft-is top-menejerebs). sadac
- Page 109 and 110:
veb-gverdebs; xolo Google-m 2006 we
- Page 111 and 112:
saxiT, amerikis moqmedeba SedarebiT
- Page 113 and 114:
organizaciebis da a.S.amave dros, r
- Page 115 and 116:
2 termini globaluri mainc uamravi s
- Page 117 and 118:
61 ssrk-s SemTxvevaSi etyoba misi g
- Page 119 and 120:
30-jer naklebia, vidre saavtomobilo
- Page 121 and 122:
SesaZlebelia faqtiurad nebismieri s
- Page 123 and 124:
however powerful, can become transn
- Page 125 and 126:
2. Does not matter in what sphere o
- Page 127 and 128:
system, which leads to restoration
- Page 129 and 130:
On the other hand, in the late 19 t
- Page 131 and 132:
traceable here, technological compo
- Page 133 and 134:
extremist than terrorists themselve
- Page 135 and 136:
human rights is routine. 24The situ
- Page 137 and 138:
Transformation of Islam, as the rel
- Page 139 and 140:
countries, where the government and
- Page 141 and 142:
Of course if the developed world ma
- Page 143 and 144:
(including affiliated agencies and
- Page 145 and 146:
including legal acts, represents re
- Page 147 and 148:
passed by its more successful prede
- Page 149 and 150:
principle should possess some cultu
- Page 151 and 152:
coherent and purposeful than before