Vel 249. 963 Tweede Kamer.

More documents

Recommendations

Info

28ste VEEGADERING. 2. Vaststelling van hoofdstuk XA (Departement (Minister Slotemaker de Bruine.) de Regeering, het gansche vraagstuk van de voorziening met betrekking tot de werkloosheid een nieuw gezet onderzoek vergt en dat daartoe bereids besloten is. Ik moet aan deze opmerkingen toevoegen, dat, naar de overtuiging van de Begeering, werkloozenzorg primair de taak van de gemeenten is. Ook dat is door den zooeven genoemden ambtgenoot gezegd; men vindt het op blz. 479, eerste kolom, van de Handelingen. Dit is de reden, waarom ik niet sympathiek sta tegenover de gedachte van den heer Louwes, om een uniforme regeling te maken; dit is ook de reden van het hoofdschudden, dat door den heer de Visser is opgemerkt, toen hij het woord „Rijksregeling" gebruikte. Ik bedoelde met dat hoofdschudden bij het woord „Rijksregeling" te voorkomen, dat wij vergeten, hoe deze materie sterk moet worden bezien in het licht van de blijvende verantwoordelijkheid der gemeenten. Zij b. v. stellen in eersten termijn de normen vast; al is het waar, dat de Minister de normen verlaagt of ook verhoogt, hetgeen beide voorkomt. Maar de gedachte, dat de gemeenten haar verantwoordelijkheid min of meer zouden mogen verliezen, lijkt mij onjuist. De geachte afgevaardigde de heer Hiemstra heeft gevraagd, of de crisis-werkloozen en de andere werkloozen voortaan niet door het Rijk in één adem kunnen worden behandeld. Ik wijs er op, dat dit eigenlijk beteekent, dat het aandeel van het Rijk in de werkloozenzorg van de gemeenten wordt vergroot. Ik wijs er op, dat men, in die lijn doorgaande, zeer goed zou kunnen verdedigen, dat ook de zorg van de gemeenten krachtens de Armenwet langzamerhand zoo moet worden geregeld, dat het Rijk daarin kan meedragen. Wij staan dus bij deze materie niet voor een onderwerp van Sociale Zaken, maar voor een van algemeen Regeeringsbeleid: de financieele verhouding tusschen Rijk en gemeenten, die reeds meer dan eenmaal hier behandeld is. Ik meen, dat ik in dit verband het beste doe met aanstonds mijn oordeel te zeggen over de motie van den heer Drees. De?e geachte afgevaardigden heeft twee dingen gevraagd. In de eerste plaats, dat, zoo noodig, het bedrag van 40 millioen zal worden verhoogd; in de tweede plaats, dat in geen geval verlaging van de steunnormen mag voortvloeien uit het fixeeren van dit bedrag. De Regeering heeft eenmaal verklaard, dat die 46 millioen een fixum zijn; het spreekt vanzelf, dat niet 14 dagen daarna de Regeering het tegendeel verklaart. Indien er eenige ruimte van beweging komt — ik herhaal, wat ik straks in het algemeen heb gezegd —, dan zal de Regeering moeten bepalen, waarvoor dat meerdere gebruikt zal kunnen worden. Hoe noodzakelijk dit is, moge aan de Kamer blijken, wanneer zij zich herinnert, dat reeds de heer Hiemstra, partijgenoot van den heer Drees, heeft gevraagd om iets minder dan een millioen extra met het oog op onze jeugdige werkloozen, en dat de heer van Houten gevraagd heeft om een_ bedrag, dat ik straks zal schatten op 8 millioen, voor speciale uitgaven. Wanneer dus de heeren Hiemstra en van Houten hun stemmen zouden geven aan de motie-Drees, zou ik die stem moeten opvatten als een verklaring, dat zij een eventueel overschot willen zien besteed voor verhooging van de 46 millioen en derhalve afzien van hun wensch, dat 1 millioen voor de jeugdige werkloozen en 8 millioen voor kleeding en dekking wordt beschikbaar gesteld. Laat men goed overwegen, dat, als er iets over is, de Regeering de leiding moet hebben bij de bepaling, waar het moet worden geplaatst. In de tweede plaats de quaestie van de normen. Wat ons in de toekomst wacht, weet niemand. Dat de toestand van de wereld, en niet alleen van Nederland, buitengemeen ernstig is, weet niet ieder. Maar ik wil er op wijzen, dat mijn ambtgenoot van Financiën op blz. 479 en volgende van de Handelingen dezer Kamer dit gezegd heeft: Het is geenszins de bedoeling, dat overal de steunuitkeering teruggebracht wordt tot 46/75. Er zullen allerlei maatregelen genomen moeten worden (ik kom aanstonds nog daarop terug), wellicht ook maatregelen op het gebied van steunnormen. Maar ook dit kan niet uniform, met name ten plattelande, waar inderdaad een verlaging van de steunnormen niet tot de mogelijkheden behoort. 966 — 12 DECEMBER 1983. van Sociale Zaken) der Rijksbegrooting voor 1934. Meer kan op het oogenblik niet gezegd worden dan dit eene, dat — gelijk het de Kamer bekend zal zijn — ik mij tot het uiterste inspan om met de bestaande normen te kunnen voort- •werken. Indien onverhoopt de Kamer de motie van den heer Drees zou aannemen, zou dat op de richting van het beleid der Regeering geen invloed kunnen oefenen. Het tweede vraagstuk, dat wij bespreken moeten, is het vraagstuk: wat gebeurt met het beschikbare geld? Ik wijs er op, dat in de artt. 128 en 129 van mijn begrooting 46 millioen is gefixeerd; dat bovendien bijna 1 millioen is uitgetrokken voor moreele zorg en voor het Nationaal Crisis Comité. Ik mag in dit verband er ook op wijzen, dat op drie andere artikelen van mijn begrooting is uitgetrokken iets meer dan 15 millioen tot steun aan de werkloozenkassen. Hetgeen beteekent: er is rond 62 millioen vastgelegd op één begrooting bij één onderdeel in dezen zeer benarden tijd. Mij komt het voor, dat dit feit eenige w r aardeering zou hebben verdiend. Intusschen begrijp ik, dat men spreekt over een belangrijke tegenstelling tusschen 46 en 75. Maar het komt mij voor, dat alle besprekingen over die beide cijfers in dezen zin eenzijdig zijn, als men wel vergelijkt 1932 met 1933, maar niet 1932 met"l931; bovendien dat, als men een vergelijking maakt tusschen de drie jaren, blijkt, dat besparing op het geheel der uitgaven zonder aantasting der normen beslist mogelijk moet zijn. In 1931 is m het geheel uitgegeven 12,8 millioen, in 1932 46 millioen. Dat is een abnormaal accres. En wanneer men nu zegt, dat dit accres verklaarbaar is, bijv. doordat het aantal werkloozen is toegenomen, doordat de gemeenten meer hebben gekregen zoolang men werkte met subjectieve normen; doordat de bouwvakarbeiders onder de crisisregeling zijn gekomen, dan antwoord ik, dat al die gegevens inderdaad kunnen strekken tot een zekere verklaring, maar dat daarin niet gevonden kan worden een complete verklaring van den groei van 13 tot 46; o. a. daarom niet, omdat de bouwvakarbeiders in de crisisregeling zijn opgenomen in October 1932. Deze enkele cijfers: nog geen 13 — 46 — 75, bewijzen dus. dat er. behalve een normaal accres, ook nog het een en ander is, dat ik misschien het billijkst verklaar door te zeggen, dat er een zekere lawine over de gemeenten is gekomen; de gemeenten zijn overstort door het werk, dat plotseling over haar kwam, zoodat, wanneer het werk normaal geschiedt, bij behoud van de normen belangrijk minder noodig zal zijn. Hoe ik dit bedoel, zal ik concretiseeren. Ik begin met te zoggen, dat het steunorgnnn veranderd worden moost. De steunorgnnen hebben nu en dan zonderling gehandeld. De Kamer heeft natuurlijk met groote belangstelling gelezen wat in de Memorie van Toelichting staat aan het adres van den gemeenteraad van Beerta. Zoo gortig als in Beerta is het overigens in Nederland niet gegaan; maar er zijn hier en daar zeer zonderlinge dingen voorgekomen. Tk geef als voorbeeld Almelo, waar de gemeenteraad geweigerd heeft den natuurlijken regel te aanvaarden, dat de steunbedragen niet bepaald mogen worden door de steuntrekkenden Dit enkele feit speaks volumes. Ik heb dan ook in mijn circulaire van 15 September opgeruimd alle organen, voor zoover ze niet waren het college van hurgemeester en wethouders; behoudens, dat ik aan een enkel college geschreven heb, dat ik het ook hun niet te best toevertrouwde en ik danrom den burgemeester als orsrnan aanwees. Ik ben overtuigd, dat langs dezen weg veel geld kan worden bespaard. In de tweede plaats noem ik de controle. De heer Louwes hoeft te recht gezegd, dat controle inderdaad zeer noodig is. Er zijn — en dat weet iedereen, ik zeg het zonder eenige bitterheid — ook ,,beroeps"-werkloozen. Omdat ik hen als leden van mijn volk wil voelen, wil ik dat woord allerminst als een scheldwoord gebruikt zien; maar zij komen voor. Toetsing is zeer noodzakelijk, maar deze heeft niet altijd plaats gehad. Als ik de Kamer vertel, dat ik vóór mij gehad heb formulieren met betrekking tot de steunregeling, waarbij het bedrag van het loon of het bedrag van de gezinsinkomsten of dat van den steun was ingevuld m^t pot'nod — de Kamer weet, dat men potloodcijfers zonder veel mo«ite kan veranderen in andere cijfers —; wanneer ik T on wiis, dot er gemeenten zijn, waarin men voor meer dan duizend ingeschrevenen één controleur had
Vel 250. 967 Tweede Kamer. 28ste VERGADERING. — 12 DECEMBER 1933. 2. Vaststelling van hoofdstuk XA (Departement van Sociale Zaken) der Rijksbegrooting voor 1934. (Minister Slotemaker de Bruine.) en waar men bijv. zonder onderzoek aanvaardde mededeelingen omtrent het tot nu toe verdiende loon, omtrent de samenstelling van het gezin en omtrent de gezinsinkomsten, dan weet ieder, die ooit met zijn hart gewerkt heeft op het terrein van maatschappelijke!! steun, dat het onvergeeflijk is, wanneer men dergelijke gegevens aanvaardt zonder controle. En ik heb een aantal rapporten van mijn controleurs, welke mij doen zien, dat er inderdaad zeer veel te bereiken is door een gezonde controle; ik ïïtfis niet nalaten hier een groot woord van dank te spreken tot deze mannen, die dit buitengewoon delicate en moeilijke werk met zooveel beleid vervullen. Ik wijs er nog op, dat ik van den Minister van Justitie een brief gekregen heb om mijn aandacht te vestigen op het voorkomen van fraude. Een en ander zal dunkt mij voldoende zijn om duidelijk te maken, dat er bij betere controle zeer veel kan worden gespaard. Ik heb dan ook niet nagelaten om in diezelfde circulaire van 15 September te vragen, dat de controle gnnsch nieuw zou worden geregeld en voortaan omvatten zou de administratieve, de straat en de huiscontróle. Een derde middel om met bet beschikbare geld meer te doen dan vroeger, kan zijn: een zekere wijziging in de methode, van werkverschaffing. Het vraagstuk van de werkverschaffing zelf zal ik straks apart behandelen. Nu wijs ik er alleen op, dat, indien ten deele de werkverschaffing minder centraal gaat, er belangrijk kan word°n gespaard. Men kan, en daar zijn wij op nit, trachten bij de keuze uit de voorstellen allereerst te kiezen die voorstellen, waarin het bedrag aan loon zeer hoog is en het bedrag aan materiaal zeer klein is, want het is nu niet te doen om het werk, dat tot stand gebracht wordt — dat is middel —, het is er om te doen, zooveel mogelijk arbeiders werk te geven. Wanneer men kiest de plannen met zeer veel loon en zeer weinig materiaal, dan kan men ook hier weer met hetzelfde geld meer doen en met minder geld evenveel arbeiders te werk stellen. De centrale werkverschaffing, waarop ik nog terugkom, omdat daarover allerlei is gezegd, heeft ook dit eigenaardige, dat, geheel in het algemeen gezegd en zonder dat ik dan treed in details, waarover ik ten deele anders wel beschik, men zeggen kan, dat de werkverschaffing, onmiddellijk in de omgeving van de woonplaats der arbeiders en de werkverschaffing op grooten afstand in de centrale werkverschaffing, wat de kosten betreft, staan als twee tot drie. Met andere woorden: ik geloof.dat op dit oogenblik door de maatregelen, welke ik toen heb genomen, ik er in slagen zal om in den loop van den winter de ervaring op te doen, dat er met het uitgetrokken bedrag veel meer kan geschieden dan zij vreezen, die altoos alleen spreken over 46/75. Het derde onderwerp, waarover ik moet spreken, is de steunregeling. Ik zal tot mijn leedwezen daar eenigermate in een aantal details moeten treden; daardoor wordt het betoog ietwat onsamenhangend, maar ik wil liever onsamenhangend zijn dan tegenover sprekers in deze Kamer onbeleefd. Aan den heer Drop kan ik dit zeggen, dat inderdaad ,,de" steunregeling niet kan worden toegepast op zijn visschers in Woudrichem, omdat wij als Regeering nog geen kans zien een goede steunregeling voor zelfstandigen te ontwerpen. De heer Drop heeft mij opgemerkt: ik heb dan ook niet gesproken over de steunregeling, maar over een steunregeling; bij voorbeeld over een toeslag op de bedrijfsuitkomsten. Het is niet een afschuiven, wanneer ik zeg, dat deze materie moet worden behandeld door mijn ambtgenoot van Economische Zaken. Maar ik kan den heer Drop wel zeggen, dat de visschers in Woudrichem, die niet tot nu toe zijn geholpen via een steunregeling, toch geholpen zijn en wol doordat er werkverschaffing is gekomen daar in de buurt. Ik begrijp het, wanneer de heer Drop zal zeggen: dat is niet het ideaal. Ik hoop, dat hij zal zeggen: het is in elk geval beter dan niets. Wat het stempelen betreft, heeft de heer Duymacr van Twist gevraagd, om toch vooral te decentraliseeren en niet een zeer groot aantal stempelaars bij elkaar in de buurt te brengen. Ik antwoord daarop tweeërlei: aan den eenen kant, dat inderdaad de deccntraliseering reeds veelszins geschiedt; en ik maak daarbij dankbaar gebruik van de medewerking der vakbeweging en wil dit gaarne zeggen. Maar aan den anderen kant. dat een zeker, althans niet overdreven decentraliseeren noodig is met Handelingen der Staten-Generaal. — 1933—1934. — II. het oog op de controle; want ik heb ook de ervaring, dat als men te veel decentraliseert De heer Loerakker: Er zijn plaatsen, waar men hen 20 kilometer laat loopen. Dat zult u toch wel afkeuren. De heer Slotemaker de Bruine, Minister van Sociale Zaken: . . . dit niet gewenscht is om de controle op deze wijze te laten behandelen. Wanneer de heer Loerakken nu zegt, dat er nu en dan gestempeld moet worden op 20 kilometer van de woonplaats en dat daarin een argument voor decentralisatie zit, dan wil ik dat gaarne overwegen, maar ik wijs er op, dat dit niet het argument van den heer Duymaer van Twist is geweest. Ik houd intusschen op de quaestie van het decentraliseeren van het stempelen voortdurend mijn oog gericht, omdat ik het belang van een zuivere controle eenerzijds en het belang van het niet opeenhoopen van onze mannen anderzijds beide volkomen inzie. De heer Drop heeft gevraagd, of ik aan de gemeentebesturen niet een wenk wil geven, dat zij wat vlotter moeten zijn, wanneer er gevraagd wordt om stempelverlof, ten einde onzen jongeren en ietwat ouderen menschen in internaten eenigen tijd moreele, intellectucelc en geestelijke hulp te bieden. Wanneer de klacht, die deze geachte afgevaardigde uit, zeer omvangrijk zou blijken te zijn. dan zou ik misschien denken aan de zooveelste circulaire aan de gemeentebesturen. Maar ik verzoek den heer Drop te beginnen met mij het eene of de twee of drie of vier gevallen te vertellen. Wanneer er veel zijn, wil ik graag overwegen wat ik er aan moet doen. Overigens, zou ik zeggen, kunnen misschien gevallen worden medegedeeld hetzij aan mij, hetzij aan de Contacteommissie, waarin vertegenwoordigers der vakorganisaties zitten, hetzij aan de Contacteommissie, waarin vertegenwoordigers der gemeente zitten. Ik bedoel volstrekt niet de zaak in den doofpot te stoppen, maar anderzijds wel circulaires te vermijden, als ze niet noodig zijn, omdat gemeentebesturen ze niet noodig hebben. De heer Drop: Als u hier eens zegt wat de bedoeling is, dan weten de gemeentebesturen het wel. De heer Slotemaker de Bruine, Minister van Sociale Zaken: Als de geachte afgevaardigde vraagt, dat ik hier nu op dit moment zeg wat de bedoeling is, opdat de gemeenten het hooren, ook al zijn ze niet aanwezig, dan wil ik dat gaarne doen. De bedoeling is: dat werkloozen gelegenheid ontvangen om eenigen tijd, bijv. een „weekend" of nog iets langer, in een andere atmosfeer te vertoeven dan in die uiteraard ietwat drukkende en eentonige atmosfeer, waarin ze dagelijks rondgaan; dat hun de gelegenheid geboden worde om elders te ademen en bovendien intellectueele en moreele scholing te ontvangen, een zekere ontspanning voor hun geest te ontvangen, waartegenover als eenig bezwaar zou kunnen staan, dat ze dan in hun woonplaats niet kunnen stempelen. Welnu, daarop is heel gemakkelijk iets te vinden. Wanneer in de internaten men de verantwoordelijkheid er voor op zich neemt, dat degenen, die zulk een „weekend" zouden meemaken, er inderdaad zijn geweest; en wanneer dat getesteerd wordt door dengene, die de verantwoordelijkheid draagt met betrekking tot het internaat, dan zal van de zijde der gemeenten niet gevreesd behoeven te worden voor bezwaar aan de zijde van het Departement wegens fraude bij de controle. De heer Drop knikt zoo welwillend, dat hij waarschijnlijk met mijn antwoord tevreden is. Ik wil gaarne zeggen, dat niet enkel het werk in een „weekend", maar ook, gelijk de heer Loerakker vraagt, in een retraite; ik wil hem nog iets anders zeggen: ook het werk bij een bedevaart en tal van andere methoden om de menschen te brengen in een nieuwe atmosfeer, door mij hartelijk toegejuicht wordt; dat ik het mijne gedaan heb om het mogelijk te maken, dat deze dingen niet mislukken ten gevolge van een al te fortneele opvatting van de stempelverordening.
Page 1 and 2: Vel 249. 963 Tweede Kamer. 28 STE V
Page 3: (Voorzitter e. a.) 965 28ste VERGAD
Page 7 and 8: 969 28ste VERGADERING. — 12 DECEM
Page 9 and 10: Vel 251. 971 Tweede Kamer. 28ste VE
Page 13 and 14: Vel 252. 975 Tweed© Kamer. 28ste V
Page 15 and 16: (van Voorst tot Voorst.) 977 28ste
Page 17 and 18: Vel 253. 979 Tweede Kamer. (IJzerma
Page 19 and 20: m 981 28ste VEEGADEELNG. — 12 DEC
Page 21 and 22: Vel 254. 983 Tweede Kamer, (Sneevli
Page 23 and 24: (Minister Oud.) 985 28ste VERGADERI
Page 25 and 26: Ve! 255. 987 Tweede Kamer. (Ministe
Page 27 and 28: (Amelink.) 989 28ste VERGADERING.
Page 29 and 30: Vel 256. 991 Tweede Kamer. (Ministe
Page 31 and 32: 993 28ste VEEGADEEING. — 12 DECEM
Page 33 and 34: Vel 257. 995 28ste VERGADEEING. —
Page 37 and 38: Vel 258. 999 Tweede Kamer. 28ste VE
Page 39 and 40: 1001 28ste VEEGADEE1NG. — 12 DECE
Page 41 and 42: Vel 259. 1003 Tweede Kamer. 28ste V
Page 43 and 44: 1005 28ste VERGADERING. — 12 DECE
Page 55 and 56:
1017 28ste VERGADERING. — 12 DECE
Page 57 and 58:
Vel 263. 1019 Tweede Kamer. 28ste V
Page 59 and 60:
1021 28ste VERGADERING. — 2. Vast
Page 61 and 62:
Vel 264. 1023 Tweede Kamer. 28ste V
show all

Vel 249. 963 Tweede Kamer.

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?