Vel 249. 963 Tweede Kamer.

968
28ste VERGADERING. — 12 DECEMBER 1933.
2. Vaststelling van hoofdstuk XA (Departement van Sociale Zaken) der Rijksbcgrooting voor 1984.
(Minister Slotemaker de Bruine.)
De heer Duymaer van Twist heeft gesproken over de onwenschelijkheid
om aan menschen te herinneren, dat zij nog een
eigen huisje hebhen. Deze materie, Mijnheer de Voorzitter, is —
ik zeg het met alle welwillendheid — iets moeilijker dan de
geachte afgevaardigde vermoedt. Nu de Kamer niet op de
materie is ingegaan, wil ook ik den tijd der Kamer daarvoor niet
in beslag nomen, maar alleen, omdat er later nog wel weer eens
een discussie komt, een kleine hoeveelheid stof aandragen door
het volgende merkwaardige mee te deelen. De vraag, of wij
moeten rekenen met bezit, spaargeld of huisje, is een uiterst
moeilijke vraag; mij heeft het getroffen, dat een man, die deze
materie volkomen kent, lid van de Contactcommissie, afgevaardigd
door het N.V.V., wiens naam begint met een L, en die
in De Strijd, dat is het kaderorgaan van het N.V.V., artikelen
plaatst, met L geteekend, op bladz. 268 van dit jaar en nog
weer eens in het nummer van verleden week, natuurlijk niet
gezegd heeft, dat hij goedvindt wat de Minister van Sociale
Zaken doet, maar dan toch wel erkend heeft, dat men niet
zeggen mag: met spaargeld en eigen huisje worde niet gerekend.
Welnu, als wij het op dit punt eens zijn, is er een uitgangspunt
voor discussie.
Bij de quaestie, hoe de marge is tusschen verzekerden en gesteunden,
moet ik erkennen, met de heeren Bakker en Loerakker,
dat het uiterst ongewenscht is om door in de trekkinguit-de-kas
te komen minder te ontvangen. Ik zie thans geen
kans, als Rijksoverheid, daaraan iets te doen. Indien de gemeenten
in dit opzicht optreden, kan ik het slechts toejuichen.
Maar deze materie zal over de geheele linie moeten worden bezien,
wanneer het onderwerp aan de orde is, waarover ik reeds
met den heer Drees heb gesproken.
Een paar geachte afgevaardigden hebben gevraagd hoo hot
toch staat en moet staan met het aftrekken van het steunbedrag,
als er inkomsten zijn. Mag ik met betrekking tot de gehuwde
vrouw er toch nog even aan herinneren, dat 1/8 van
haar verdienste buiten beschouwing blijft, en dat datgene, wat
deze vrouw moet uitleggen, b.v. voor kosten om haar werkhuis
te bereiken, ook geheel en al buiten berekening blijft. Ik zie
overigens thans geen aanleiding om de kortgeleden getroffen
regeling te wijzigen.
Met betrekking tot do sociale verzekering heeft de heer
Hiemstra gevraagd of men niet, wanneer een zoon in een gesteund
gezin ziek wordt, kan beslissen, dat dan van de ziekteuitkeering
2/3 wordt afgetrokken, gelijk wanneer hij werkt 2/3
van zijn verdienste wordt afgetrokken.
Ik geloof niet, dat die maatregel aanbeveling verdient; er
wordt op het oogenblik niet meer afgetrokken dan 2/3 van de
verdienste, die hij maken zou wanneer hij werkte. De regeling,
gelijk de heer Hiemstra die wilde, is, wat ik wil noemen, een
„verbetering", vergeleken bij de bestaande regeling, en ik
meen, dat wij thans beter doen alle krachten samen te trekken
op het pogen orn te houden wat wij hebben en dat de verbeteringen
zeer sober moeten zijn.
lntusschen heb ik zelf een verbetering aangebracht; de Kamer
heeft die blijkbaar niet gemerkt; of wel vele leden vinden het
alleen maar wenschelijk aan te wijzen wat er verkeerds gebeurt.
Ik heb de bepaling, dat gehuwden pas in aanmerking
komen als zij gehuwd waren vóór 1 Januari 1931, gewijzigd,
zoodat zij nu in aanmerking kunnen komen als ze gehuwd zijn
in de jaren 1931 en 1932.
Mejuffrouw Meijer en de heer Loerakker hebben gevraagd,
wat er gebeuren kan voor kinderrijke gezinnen. Bij die gelegenheid
heeft mejuffrouw Meijer een aller interessantste statistiekdoen
hooien om te bewijzen, dat een moeder met kleine kinderen
het gemakkelijker heeft dan een met kinderen van 12 tot
20 jnar. Ik wil de statistiek nog eens nagaan en ik wil eens bij
de moeders informeeren, of datgene, wat in een courant of in
tijdschriften staat, ook waar is in het huisgezin. De vriendelijke
raad, die de geachte afgevaardigde mij per interruptie geeft,
om het aan mijn vrouw te vragen, wordt door mij gewaardeerd;
maar — als het tegenover een dame niet onbeleefd is — die
raad was niet meer noodig.
De heer Loerakker heeft iets anders gevraagd; iels waar­
tegenover ik blijkens mijn daden vlotter kan staan. Deze geachte
afgevaardigde heeft gevraagd: kunt gij niet, wanneer HU
eenmaal een zeker bedrag gelimiteerd is — ik waardeer, dat hij
getoond heeft te begrijpen wat dit beteekent en dat dit eigenlijk
moest; dit woord zal hem even moeilijk gevallen zijn als
mij —, kunt gij dan niet met het beschikbare bedrag eenigszins
anders handelen, zoodat groote gezinnen het iets minder moeilijk
krijgen? Zulk een poging is op het oogenblik aan den gang;
aan mijn Departement heeft men er zich toe gezet om te rekenen
en te rekenen, of het mogelijk was iets te doen doordat
kleine gezinnen iets minder en groote gezinnen iets meer ontvingen.
De gedachte, aan mijn Departement uitgewerkt door
een van mijn ambtenaren, is toen besproken in de Contaetcommissie
en is vervolgens voorgelegd in Twente aan de afgevaardigden
van de verschillende vakorganisaties. Men is op het
oogenblik bezig na te gaan wat het resultaat zou zijn voor de
kleine en voor de groote gezinnen. Indien liet eenigszins mogelijk
is, wordt er in de door den heer Loerakker bedoelde richting
gegaan.
Mejuffrouw Meijer vroeg nog, of er niet in natura wat kon
gegeven worden, bijv. aardappels; of zij althans een antwoord
krijgen kan op haar schriftelijke vraag, hoe gocdkooper aardappels
konden worden beschikbaar gesteld. Het antwoord komt
dezer dagen; ik moet dus voorzichtig zijn, opdat niet in de
Handelingen iets anders staat dan in mijn antwoord. Maar dab
zal ongeveer hierop neerkomen: dat men gemakkelijker vleesch
en groenten geven kan. die helaas niet het dagelijksch voedsel
zijn van onze werkloozen, dnn aardappels, die dat wel zijn.
omdat men in het laatste geval weer de moeilijkheid heeft, dat
men onzen kleinen aardappclhaudelaiutjes het bestaan weer
moeilijker maakt.
Overigens kan de materie van het geven van levensmiddelen
door mij het gemakkelijkst behandeld worden in een ietwat
levendiger verband; ik bedoel in verband met do eischen of
wenschcn, door den heer van Houten geuit. Deze geachte afgevaardigde
heeft zijn wensch herhaald van een extra uitkeering
van f 50 per gezinshoofd plus f 10 per niet verdienend kind.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek waren er in
Januari 1933, dus een vergelijk-baar tijdstip, 95 183 ondersteunde
gezinshoofden met 217 243 kinderen. Indien al deze kinderen
in aanmerking zouden komen, zou dit dus beteekenen een bedrag
van 6,9 millioen; aangezien niet alle kinderen daarvoor in
aanmerking komen, omdat de geachte afgevaardigde alleen gesproken
heeft over niet verdienende kinderen, reken ik, dat hiervoor
6 millioen zou noodig zijn. Bovendien wenscht hij voor
kleeding en warme maaltijden in gemeenten, die zich daarvoor
inspannen, een subsidie por inwoner per week van 5 cent. Ik
heb het even nagerekend: voor de vijf gemeenten, die de geachte
afgevaardigde genoemd heeft in Twente, met 140 000
inwoners, beteekent dat f 7000 per week. Hoeveel beteekent
het in Nederland over een aantal weken? Ik mag schatten
2 millioen. Welnu, ik heb die 8 millioen niet.
De geachte afgevaardigde heeft toen een zeer ernstigen klank
laten hooren eu heeft gezegd, dat zulk een mededeeling niet mag
worden gedaan, wijl Christus eischt, dat de naakte worde gekleed
en do hongerige worde gevoed. Ik heb die plaats nagelezen in
Mattheus 25 en bevonden, dat Christus zich niet heeft gewend
tot de Regeering in Jeruzalem, maar tot zijn eigen volgelingen.
In 20ste-eeuwsche taal gesproken: dat die woorden van den hoer
van Houten niet mogen worden gericht tot den Minister van
Sociale Zaken, maar moeten gericht worden tot den lieer van
Houten, tot prof. Slotemaker de Bruïne en tot alle anderen in
ons volk, die om Jezus' wil handelen willen met betrekking tot
onze lijdenden; wie iets anders wil, iets, dat de Overheid doe',
beroepe zich niet op het woord van Christus, dat niet op de
Overheid betrekking heeft.
lntusschen wijs ik er op, dat, met of zonder Mattheus 25, do
Overheid doet wat de heer van Houten vraagt; maar de hefflr
van Houten vergeet bij de eischen, die hij stelt, daaraan te
herinneren. Wij hebben in Nederland schoolvoeding en schoolkleeding
in menig gezin. Wij hebben thans de Kerstnitdeeling,
die nu komt. Wij hebben een brandstoffentoeslag. Wij hebhen do
margarine, wij hebben het vleesch, wij hebben de groenten voor