Hekslootgebied / Spaarndam - Gemeente Haarlem

Bestemmingsplan "Hekslootgebied / Spaarndam" (vastgesteld)
Boezemkanaal werd gegraven om dit gemaal te verbinden met het IJ, via de
Boezemsluis in de dijk. Het gemaal functioneert nog altijd, maar wordt
tegenwoordig door dieselmotoren aangedreven. Rijnland voert momenteel
variantenstudies uit naar het vernieuwen van het gemaal Spaarndam (zie
paragraaf 5.2.2).
Ontwikkeling Spaarndam
Spaarndam bleef door de eeuwen heen langzaam groeien, door zowel
kleinschalige uitbreiding als verdichting. Dit gebeurde huis voor huis.
Aanvankelijk alleen ten zuiden van de dijk, maar vanaf de 19 de eeuw ook tegen
de noordzijde ervan. Aan de IJ-zijde van de Kleine Haarlemmersluis (aan de
westzijde van Spaarndam) kreeg Spaarndam in 1836 een eigen haven. In 1926
werd deze echter weer gedempt, waarna het Havenplein met de omringende
bebouwing erop werd aangelegd. Het betrof een tuindorp-achtig
woningbouwcomplex met verwijzingen naar traditionele Noord-Hollandse
huizenbouw, naar ontwerp van A.M.J. Sevenhuijsen. Ook aan de zuidzijde
breidde het dorp in de 20 ste eeuw iets uit. Het oorspronkelijke kleinschalige
karakter bleef hierbij in stand. Grootschaliger nieuwbouw werd gerealiseerd ten
oosten van het Spaarne. Thans ligt dat dorpsgedeelte in de gemeente
Haarlemmerliede-Spaarnwoude: in 1927 werd de gemeente Spaarndam
namelijk opgedeeld en kwam alleen het gedeelte ten westen van het Spaarne
bij Haarlem. Het gemeentehuis van Spaarndam uit 1912 staat nog altijd aan de
Westkolk.
Afbeelding 3: Kadastrale kaart van Spaarndam uit 1832. De bebouwing ligt
tegen de zuidzijde van de dam en concentreert zich rond de kolk van de
Kolksluis. Rechtsboven zijn ter weerszijden van de dijkweg delen van de
laat-18 de -eeuwse batterijen te zien.
17