SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

10. Samenvatting, conclusie en aanbevelingen
In de voorgaande hoofdstukken zijn vanuit theoretisch en empirisch
perspectief allerlei aspecten aan de orde gekomen die
verband houden met locatiemotieven van advocatenkantoren
in Amsterdam. In dit slothoofdstuk geef ik antwoord op de probleemstelling
waarmee ik dit onderzoek gestart ben.
In de eerste paragraaf geef ik een korte samenvatting van het onderzoek
en daarna volgt in paragraaf twee een overzicht van de
belangrijkste vestigingsmotieven en de conclusies die daaraan te
verbinden zijn voor wat betreft de relatie tussen de locatiekeuze
en de publieke ruimte. In de derde paragraaf ten slotte worden
enkele aanbevelingen vermeld, die in de loop van het onderzoek
naar voren gekomen zijn.
10.1 Samenvatting
De belangrijkste structuurveranderingen van de internationale
economieën, die in toenemende mate relevant zijn voor besluitvorming
van de huidige (juridische)ondernemer en dus ook
voor de locatiekeuze, zijn het gevolg van de globalisering en
de daarmee gepaard gaande internationalisering van markten
enerzijds, en de technologische ontwikkelingen en toepassingen
anderzijds. Dit betekent echter niet dat de plaats, ‘de plek’, er
niet meer toe doet.
Met name in de zakelijke dienstverlening hebben de verschillende
processen van globalisering tot grote veranderingen geleid.
Het realiseren van groei, het behalen van schaalvoordelen en het
inspelen op de vraag uit de markt naar wereldwijde dienstverlening,
zijn de belangrijkste motieven van de zakelijke sector geworden
om zich wereldwijd te manifesteren. Om in het Westen
de concurrentiestrijd te kunnen overleven, moeten de zakelijke
dienstverleners in de geavanceerde stedelijke economieën kunnen
beschikken over hoge kwaliteiten en een duurzaam vermogen
om unieke producten voort te brengen.
Het vermogen om innovaties van producten, diensten en concepten
op een permanente basis tot stand te brengen berust nooit
bij één enkel bedrijf of één hooggeschoolde kenniswerker, maar
is gelegen in een lokaal productiesysteem van de hedendaagse
hoogmoderne samenleving. Begrippen als embeddedness, spillover,
spin-offs en mental-maps van bedrijven en de ondernemers
verklaren dat historisch gegroeide lokale condities voor het zakelijke
verkeer in dit onzekere tijdvak van zeer groot belang zijn.
Relationele netwerken zijn als een systeem in staat de noodzakelijke
innovatieve kennis te creëren. Binnen de eenheid van een
geavanceerd zakelijk web wordt innovatieve kennis gemakkelijk
overgedragen. Een dergelijk relationeel systeem is van cruciaal
belang om zich op wereldniveau economisch te kunnen blijven
versterken. De mate waarin men in een regio in staat is om de
(verouderde) bakens te verzetten en veranderingen of vernieuwingen
door te voeren, is een bepalende factor of een regio zich
mondiaal gunstig ontwikkelt.
Centrale steden als New York, Los Angeles, Londen, Zurich,
Parijs, Tokyo, maar ook Amsterdam zijn agglomeraties waar zich
de belangrijkste economische relationele netwerken gevormd
hebben. Deze stedelijke kennisclusters tekenen zich af als pieken
in het ruimtelijk landschap en binnen de steden is sprake van
een ruimtelijke differentiatie met sterk geconcentreerde clusters
van bepaalde activiteiten. In Amsterdam, de stad waarop ik mij
in deze studie gericht heb, heeft het kantorenmilieu zich sterk
ontwikkeld. Behalve in de binnenstad en Oud-Zuid, van oudsher
altijd al het financiële centrum van Nederland, zijn de laatste
jaren ook randzones als de Zuidas, de Oostelijke IJ-Oevers en de
Omval aan de Amstel uitgegroeid tot kantorenlocaties van betekenis.
Handelscontacten, toerisme en cultuur gaan hand in hand en
er is dan ook sprake van een wisselwerking tussen deze ontwikkeling
en de sterke groei van het publieke leven in Amsterdam.
Steeds meer toeristen uit binnen- en buitenland bezoeken de stad
en ook de eigen ingezetenen maken in toenemende mate ge-
BEWEEGREDENEN
97