SCRIPTIE AdeGrdef3.indd

30
2 Sassen, The Global City:
New York, London, Tokyo,
1991
3 Kloosterman (R.C), ‘De
taaie lagen van het stedelijk
economisch landschap’,
2008
4 Battes en van der Marel in
FD: Wiet Pot, Mijn geloofsleven
heeft zich verdiept
nadat de toezichthouders
mij dwongen te vertrekken
bij Kempen, 29 maart 2008
5 Kloosterman (R.C), ibid,
2008
6 Smit in FD: Indiërs komen
naar Europa, 7 december
2007
7 Zie hoofdstuk 2, persoonsgebonden
kennis
BEWEEGREDENEN
integendeel. De wereld is niet ingekrompen tot één Global City, 2
het ziet er naar uit dat sommige delen dichterbij zijn gekomen
en andere juist verder van elkaar zijn verwijderd. Dit neemt
niet weg dat in combinatie met de steeds sneller en goedkoper
wordende vervoermiddelen, de economie volstrekt is veranderd.
De internationale concurrentie wordt steeds sterker en de internationale
arbeidsdeling steeds dynamischer. 3 Begin jaren tachtig
zag het er bijvoorbeeld voor de financiële sector nog somber
uit, maar dankzij een daling van de rente, de privatisering van
overheidsbedrijven en de ontwikkeling van nieuwe financiële
producten zijn de financiële markten gedereguleerd en is er in de
jaren negentig een ongekende groei op gang gekomen. 4
Deze groei nam een nog grotere vlucht toen de grenzen van
Zuid-Korea, Taiwan en later China en India werden opengesteld
voor de rest van de wereld. En mede door de val van het
communisme, de verdergaande processen van liberalisering
en het openstellen van de nationale grenzen, zijn handelsblokken
als de Europese Unie en de NAFTA (North American Free
Trade Agreement) steeds belangrijker geworden om een positie
in een groeiende concurrerende wereldmarkt te behouden.
Aanvankelijk ging het vooral om laagwaardige massaproductie.
Maar inmiddels worden de bedrijven en werkers in geavanceerde
stedelijke economieën in de hogere segmenten meer en meer
blootgesteld aan overzeese concurrentie. 5
4.2.1 Offshoring
Offshoring is een term voor verplaatsing van activiteiten naar
lage-loonlanden. Maar een recentere dynamiek is reverse offshoring;
de Indiase ICT-hulptroepen van Westerse bedrijven trekken
nu op hun beurt naar Europa om zelf in het Westen lokale
bedrijven te openen. Wereldwijd zijn er nu veertig tot vijftig van
die lokale ontwikkelcentra en verwacht wordt dat dit alleen maar
zal toenemen.
Klanten zijn steeds meer gaan vragen van hun offshorepartners.
Van onderhoud ging het naar vernieuwing van systemen en vervolgens
naar het ontwikkelen van nieuwe systemen. Inmiddels
doen dergelijke offshorebedrijven ook aan procesmanagement
en beheren ze servers op afstand. Dit betekent dat lokale kennis
voor deze bedrijven steeds belangrijker wordt, omdat er veel
met de gebruikers moet worden gepraat. Onderzoeksbureau
Giarte schrijft in een recente studie Outsourcing Performance
2008 dat Indiase spelers meer moeten gaan investeren in lokale
kennis, cultuur en processen; dat is één van de redenen waarom
Indiase bedrijven aankloppen bij opleidingen als Nijenrode en
de Rotterdam School of Management. Tevens bieden dezelfde
spelers ook aan ambitieuze westerlingen de mogelijkheid om internationale
ervaring op te doen; die mensen worden later weer
geplaatst in land van herkomst, waardoor beter kan worden gecommuniceerd
met de westerse klanten.
Daarnaast kan het werk niet alleen meer in India worden gedaan,
want de arbeidsmarkt aldaar dreigt oververhit te raken. Ook andere
bedrijfstakken trekken allemaal aan hetzelfde talent. Het gevolg
van deze ontwikkelingen is dat Indiase spelers steeds meer
opklimmen in de ICT-waardeketen. 6
Dergelijke processen vinden ook plaats in andere sectoren dan
de ICT. Ook Europese advocaten spreken van een Angelsaksische
revolutie sinds de Engelse advocatenwereld voet aan het continent
heeft gezet.
Het is duidelijk dat de overzeese concurrentie in de zakelijke
dienstverlening om steeds gedifferentieerder economische activiteiten
vraagt. Het gaat al lang niet meer alleen om de harde
industrieën, zoals scheepsbouw, staal, audioapparatuur of textiel.
Om in het westen de concurrentiestrijd te kunnen overleven,
moeten bedrijven en werkers in de geavanceerde stedelijke economieën
kunnen beschikken over kwaliteiten die vooral betrekking
hebben op een duurzaam vermogen om unieke producten
te kunnen voortbrengen. 7 De uniciteit van een product geeft
een (tijdelijke) bescherming tegen (prijs)concurrentie. Lange tijd
werd gedacht dat die uniciteit geheel in technologische diensten
en producten lag, maar later is men gaan inzien dat de uniciteit
van een product of dienst ligt in de mate van complexiteit, en